W erze sztucznej inteligencji coraz częściej spotykamy się z syntezatorami mowy czy asystentami głosowymi, które wykorzystują głosy w pełni wygenerowane przez AI lub naśladują prawdziwe głosy ludzi. Powstaje jednak ważne pytanie: czy taki sztucznie wygenerowany głos stanowi dane osobowe w rozumieniu prawa? Wyjaśniamy to krok po kroku i podpowiadamy, na co zwrócić uwagę w codziennej działalności biznesowej.
Dlaczego temat sztucznie wygenerowanego głosu jako danych osobowych jest ważny?
Wykorzystanie głosu AI w aplikacjach, reklamach czy automatycznych infoliniach wiąże się z potencjalnymi ryzykami prawnymi – zwłaszcza na gruncie RODO. Jeżeli sztuczny głos może być powiązany z konkretną osobą, mamy do czynienia z danymi osobowymi, a tym samym obowiązują nas wszystkie wymogi ochrony tych danych. Nieprzestrzeganie tych zasad grozi poważnymi sankcjami finansowymi i utratą zaufania klientów. Dlatego warto wiedzieć, w jakich przypadkach głos AI jest neutralnym dźwiękiem, a kiedy staje się przedmiotem prawa o ochronie danych osobowych.
Głos jako dana osobowa według RODO – co mówi prawo?
Definicja danych osobowych
Na gruncie art. 4 pkt 1 rozporządzenia RODO (Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679) dane osobowe to:
„informacje o zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osobie fizycznej (…), którą można bezpośrednio lub pośrednio zidentyfikować, w szczególności na podstawie identyfikatora takiego jak imię i nazwisko, numer identyfikacyjny, dane o lokalizacji, identyfikator internetowy lub jeden bądź kilka szczególnych czynników określających fizyczną, fizjologiczną, genetyczną, psychiczną, ekonomiczną, kulturową lub społeczną tożsamość osoby fizycznej.”
Głos jako unikalny identyfikator – biometria głosu
Głos człowieka, zwłaszcza w dobie nowoczesnych technologii, może być wykorzystany do identyfikacji danej osoby. Systemy biometrii głosu analizują takie cechy jak:
- barwa,
- ton,
- tempo mówienia,
- akcent,
- specyficzne nawyki językowe.
Przykład praktyczny:
Wyobraź sobie system bankowy, w którym użytkownik loguje się głosem – tutaj jego głos staje się „kluczem biometrycznym” i niewątpliwie danymi osobowymi, bo umożliwia jednoznaczną identyfikację.
Sztuczny głos wygenerowany przez AI – kiedy NIE jest daną osobową?
Jeśli głos stworzony przez sztuczną inteligencję nie opiera się na żadnych próbkach głosu konkretnej osoby i jest w pełni sztucznym tworem (tzn. nie naśladuje nikogo realnego), to nie mamy do czynienia z daną osobową. Taki dźwięk nie umożliwia zidentyfikowania żadnej osoby fizycznej – jest tak samo „anonimowy”, jak losowy dźwięk generowany komputerowo.
Przykład 1
Firma programistyczna „Voicetech Solutions” opracowuje nowego asystenta głosowego dla sklepów internetowych. Zespół korzysta z syntezatora mowy, który tworzy głos na podstawie setek anonimowych próbek i sztucznie złożonych dźwięków, nie naśladując żadnej prawdziwej osoby. Klienci nie mają możliwości powiązania głosu z jakąkolwiek rzeczywistą osobą.
W tym przypadku głos AI nie jest daną osobową. Nie obowiązują tu wymogi RODO dotyczące danych osobowych.
Sztuczny głos AI jako dane osobowe – kiedy POWINIENEŚ być ostrożny?
Sytuacja wygląda zupełnie inaczej, gdy sztuczna inteligencja generuje głos w oparciu o próbki głosu konkretnej osoby fizycznej (tzw. „voice cloning” albo klonowanie głosu). Jeśli taki głos brzmi tak, jakby mówiła prawdziwa osoba, a intencją było jej „podrabianie”, to powstały w ten sposób dźwięk uznaje się za daną osobową.
Przykład 2
Firma marketingowa „PromoTech” tworzy reklamę z udziałem głosu znanego influencera. Zamiast angażować go osobiście, korzysta z AI, która – na podstawie nagranych wcześniej wypowiedzi tej osoby – generuje nowe komunikaty, brzmiące jak wypowiedziane przez tego influencera. Odbiorcy mogą łatwo rozpoznać czyj to głos.
W tym przypadku głos AI stanowi dane osobowe – nawet jeśli nie wykorzystano bezpośrednio całych wypowiedzi tej osoby, a jedynie stworzoną przez AI ich imitację.
Mieszany głos AI – czy zawsze można czuć się bezpiecznie?
Zdarzają się również sytuacje, w których sztuczna inteligencja tworzy głos będący kompilacją wielu różnych próbek – pochodzących od różnych osób. Jeżeli w efekcie powstały dźwięk nie pozwala na powiązanie go z konkretną osobą fizyczną, nie mamy do czynienia z daną osobową.
Przykład 3
Startup „AudioInnovate” przygotowuje głos do nawigacji GPS, wykorzystując próbki z bazy tysięcy osób, a finalny głos nie przypomina żadnej konkretnej osoby.
W tym przypadku nie mamy do czynienia z danymi osobowymi.
Na co zwrócić uwagę zlecając generowanie głosu przez AI? ⚠️
- Precyzyjnie określ komendę dla AI: Jasno wskaż, że głos ma nie być oparty na jednej osobie.
- Testuj efekt końcowy: Sprawdź, czy gotowy głos nie jest łudząco podobny do realnych osób – zwłaszcza jeśli są to osoby publiczne lub Twoi pracownicy.
- Zgoda i informacja: Jeśli używasz AI do generowania głosu konkretnej osoby, zadbaj o jej wyraźną zgodę na wykorzystanie i przetwarzanie danych biometrycznych.
- Bezpieczeństwo danych: Przechowuj próbki i wyniki generowania głosu zgodnie z wymogami RODO – zwłaszcza jeśli pracujesz na danych wrażliwych.
- Nie sugeruj tożsamości: Jeśli głos jest „mieszany” lub sztuczny, zadbaj, by odbiorca nie odniósł wrażenia, że słyszy konkretną osobę.
Podsumowanie – kluczowe wnioski 📌
- Sztucznie wygenerowany głos jest daną osobową tylko wtedy, gdy można dzięki niemu zidentyfikować konkretną osobę fizyczną (zwłaszcza, jeśli jest to „klonowanie” czyjegoś głosu).
- Głos w pełni sztuczny, niemający związku z prawdziwą osobą, nie podlega przepisom o ochronie danych osobowych.
- Przy każdym użyciu AI do generowania głosu należy wziąć pod uwagę zarówno sposób tworzenia dźwięku, jak i potencjalną możliwość identyfikacji.
- Przy wykorzystywaniu głosu konkretnej osoby – zawsze uzyskaj zgodę!
Podstawa prawna
- art. 4 pkt 1 – Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (RODO)
Tematy porad zawartych w poradniku
- dane osobowe głos AI
- ochrona danych biometrycznych 2025
- wykorzystanie AI w reklamie zgodnie z RODO
- klonowanie głosu a prawo
- identyfikacja osoby po głosie przepisy
Przydatne adresy urzędowe
- https://uodo.gov.pl – Urząd Ochrony Danych Osobowych
- https://europa.eu/youreurope/business/dealing-with-customers/data-protection/index_pl.htm – Informacje RODO dla przedsiębiorców
- https://ec.europa.eu/info/law/law-topic/data-protection_pl – Oficjalna strona UE o ochronie danych osobowych