W dobie smartfonów i mediów społecznościowych rejestrowanie wydarzeń publicznych – takich jak koncerty, mecze czy festiwale – stało się normą. Ale czy każdy uczestnik takiego wydarzenia ma prawo swobodnie nagrywać innych ludzi? A co z późniejszym publikowaniem tych nagrań w Internecie? Sprawdź, kiedy rejestrowanie wizerunku innej osoby jest legalne, a kiedy może prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych.
Kiedy wizerunek podlega ochronie?
Polskie prawo jednoznacznie wskazuje, że wizerunek osoby fizycznej jest dobrem osobistym. Oznacza to, że każda osoba ma prawo decydować o tym, czy i jak jej wizerunek zostanie rozpowszechniony. Ochrona ta wynika zarówno z kodeksu cywilnego, jak i z ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, a dodatkowo z przepisów RODO, jeśli dana osoba może być zidentyfikowana.
📌 Kluczowe przepisy:
- Art. 23 kodeksu cywilnego: zawiera przykładowy katalog dóbr osobistych, w tym wizerunku i prywatności.
- Art. 81 ust. 1 ustawy o prawie autorskim: zabrania rozpowszechniania wizerunku bez zgody osoby przedstawionej.
- Art. 4 pkt 1 RODO: uznaje wizerunek osoby za daną osobową.
Kiedy można udostępniać czyjś wizerunek bez zgody?
Są trzy główne wyjątki, w których zgoda na rozpowszechnianie wizerunku nie jest wymagana:
- ✔ Osoba otrzymała zapłatę za pozowanie – czyli zawarła umowę, w której zgodziła się na wykorzystanie swojego wizerunku.
- ✔ Osoba jest powszechnie znana, a zdjęcie wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych – np. politycy, celebryci czy sportowcy podczas wystąpień publicznych.
- ✔ Wizerunek stanowi jedynie szczegół całości, np. tłumu podczas koncertu lub marszu, krajobrazu lub imprezy publicznej.
🔴 Uwaga! Jeśli dana osoba zostaje uchwycona w sposób wyraźny, a nagranie koncentruje się na niej (np. kamera przez kilka sekund pokazuje tylko ją) – nie można mówić o „szczególe całości”.
Nagrywanie ludzi na koncertach – czy to legalne?
✅ Tak – jeśli:
- nagranie pokazuje tłum lub scenę, a konkretna osoba nie jest centralnym punktem filmu lub zdjęcia,
- organizator wydarzenia poinformował o możliwości rejestrowania wizerunku i uzyskał zgodę uczestników w regulaminie, np. podczas zakupu biletów.
❌ Nie – jeśli:
- film skupia się na konkretnej osobie lub grupie osób i umożliwia ich identyfikację,
- osoba została nagrana w kompromitującym kontekście (np. niestosowne zachowanie, sytuacja prywatna),
- późniejsze udostępnienie nagrania prowadzi do szkód wizerunkowych lub zawodowych tej osoby.
Przykład 1: Kamera na koncercie „łapie” konkretną parę
Podczas koncertu zespołu rockowego w Poznaniu, kamera realizatora wydarzenia uchwyciła dwoje uczestników obejmujących się podczas romantycznej piosenki. Nagranie zostało wyświetlone na telebimach i później trafiło na oficjalne konto wydarzenia na Instagramie. Kilka dni później okazało się, że jedna z osób była w związku małżeńskim z inną osobą, co wywołało publiczne konsekwencje i medialny rozgłos.
W tym przypadku doszło do rozpowszechnienia wizerunku bez zgody, a nagranie nie stanowiło „szczegółu całości” – kamera celowo i wyraźnie pokazała tylko te osoby. Taka sytuacja może skutkować żądaniami:
- zaniechania dalszego rozpowszechniania materiału,
- usunięcia treści,
- zadośćuczynienia pieniężnego,
- a nawet odpowiedzialności karnej (np. jeśli doszło do zniesławienia).
Prawo do prywatności a wizerunek
Ochrona wizerunku to również ochrona prywatności, która – jak przypomniał Sąd Okręgowy Warszawa-Praga (wyrok z 17.03.2022 r., sygn. II C 1228/19) – obejmuje tzw. autonomię informacyjną, czyli prawo do decydowania, jakie informacje o nas mogą być ujawnione.
Zatem nawet jeśli zdjęcie lub film nie narusza literalnie art. 81 ustawy o prawie autorskim, może dojść do naruszenia dóbr osobistych na podstawie kodeksu cywilnego.
Co mówi RODO o wizerunku?
Jeśli osoba może być zidentyfikowana na zdjęciu lub nagraniu, to jej wizerunek jest daną osobową. Zatem jego utrwalanie i rozpowszechnianie podlega pod przepisy RODO.
✔ Wymagana zgoda:
Zgoda musi być:
- dobrowolna,
- konkretna,
- świadoma,
- jednoznaczna.
Nie wystarczy umieścić małej adnotacji na stronie – najlepiej uzyskać ją już na etapie zakupu biletu, np. poprzez akceptację regulaminu.
⚠️ A co z uzasadnionym interesem?
Niektóre działania można oprzeć na art. 6 ust. 1 lit. f RODO (uzasadniony interes administratora), ale nie wtedy, gdy nagranie skupia się na konkretnych osobach, jak w przypadku „kiss cam”.
Przykład 2: Prywatne nagranie staje się viralem
Uczestniczka festiwalu muzycznego w Katowicach opublikowała na TikToku filmik, na którym widać innego uczestnika zachowującego się w nietypowy sposób. Nagranie zdobyło setki tysięcy wyświetleń, a uwieczniona osoba została rozpoznana i zwolniona z pracy.
W tej sytuacji osoba fizyczna (autorka nagrania) może odpowiadać cywilnie za naruszenie dóbr osobistych. Nie działała jako administrator danych, więc RODO jej nie dotyczy, ale zastosowanie znajdzie:
- art. 24 kodeksu cywilnego – żądanie zaniechania,
- art. 448 kodeksu cywilnego – zadośćuczynienie pieniężne.
Czy platformy typu TikTok czy Instagram ponoszą odpowiedzialność?
Zgodnie z Aktem o usługach cyfrowych (DSA) platformy internetowe nie mają ogólnego obowiązku monitorowania treści, ale muszą reagować na zgłoszenia dotyczące treści nielegalnych.
Jeśli właściciel platformy dowie się, że zdjęcie lub film narusza prawo (np. rozpowszechnia czyjś wizerunek bez zgody), musi niezwłocznie je usunąć. W przeciwnym razie ponosi współodpowiedzialność.
Co zrobić, jeśli ktoś bezprawnie wykorzystał Twój wizerunek?
🔹 Możesz domagać się:
- usunięcia treści,
- zaprzestania dalszego rozpowszechniania,
- przeprosin,
- zadośćuczynienia pieniężnego,
- wydania korzyści (np. z monetyzacji nagrania),
- zgłoszenia sprawy do UODO (jeśli doszło do naruszenia RODO).
🔹 W skrajnych przypadkach możliwe jest:
- postępowanie cywilne o naruszenie dóbr osobistych,
- postępowanie karne – np. jeśli publikacja miała na celu poniżenie lub ośmieszenie.
Podsumowanie: co warto zapamiętać?
✔ Rejestrowanie wizerunku innych osób podczas wydarzeń publicznych nie zawsze jest legalne.
✔ Nawet jeśli koncert odbywa się w miejscu publicznym, publikacja wizerunku konkretnej osoby może wymagać jej zgody.
✔ Zgoda na rejestrowanie wizerunku może być uzyskana przez akceptację regulaminu – ale musi być wyraźna i dostępna w momencie zakupu biletu.
✔ Wizerunek to także dana osobowa – jego rozpowszechnianie podlega przepisom RODO.
✔ Naruszenie prawa może prowadzić do odpowiedzialności cywilnej, administracyjnej, a w niektórych przypadkach – karnej.
Podstawa prawna
- art. 23, art. 24, art. 448 – ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny
- art. 81 – ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych
- art. 4 pkt 1, art. 6 ust. 1 lit. f – Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. (RODO)
- art. 8 ust. 1 – Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2065 z dnia 19 października 2022 r. w sprawie jednolitego rynku usług cyfrowych (DSA)
Tematy porad zawartych w poradniku
- rozpowszechnianie wizerunku bez zgody
- nagrywanie na koncertach a RODO
- dobra osobiste a media społecznościowe
- odpowiedzialność za publikację wizerunku
- ochrona prywatności na wydarzeniach masowych
Przydatne strony urzędowe
- https://uodo.gov.pl – Urząd Ochrony Danych Osobowych
- https://uokik.gov.pl – Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
- https://isap.sejm.gov.pl – Internetowy System Aktów Prawnych
- https://eur-lex.europa.eu – Baza aktów prawnych UE