W praktyce egzekucji komorniczej często pojawia się pytanie, czy i kiedy można sprzedać zajęte ruchomości (np. nowe maszyny, elektronikę czy sprzęt biurowy) bez przeprowadzania licytacji publicznej. Dla przedsiębiorców i wierzycieli to bardzo ważny temat, bo tryb sprzedaży może znacząco przyspieszyć i usprawnić proces odzyskiwania należności lub spieniężenia majątku dłużnika. W niniejszym poradniku wyjaśniam, kto może skorzystać z tej szczególnej procedury, na jakich warunkach oraz jakie są najważniejsze aspekty prawne sprzedaży zajętych rzeczy na rzecz przedsiębiorcy lub za jego pośrednictwem.
Kiedy możliwa jest sprzedaż zajętych ruchomości bez licytacji publicznej?
Zgodnie z art. 865 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, komornik może – na wniosek wierzyciela lub dłużnika – sprzedać nieużywane, stanowiące przedmiot obrotu handlowego ruchomości, które zostały zajęte w toku egzekucji, przedsiębiorcy prowadzącemu handel takimi rzeczami. Co ważne, chodzi wyłącznie o rzeczy nowe (nieużywane), które faktycznie są przeznaczone do obrotu handlowego – np. laptopy, telewizory, elektronarzędzia, czy wyposażenie biura magazynowane przez dłużnika-dealera.
Warunkiem zastosowania tego trybu jest złożenie odpowiedniego wniosku przez jedną ze stron postępowania – może to być zarówno wierzyciel, jak i dłużnik. Komornik nie działa tu z urzędu!
Jakie warunki muszą być spełnione? – praktyczne wyjaśnienie
Aby można było zastosować sprzedaż na rzecz lub za pośrednictwem przedsiębiorcy:
- Ruchomość musi być nieużywana – dotyczy to wyłącznie rzeczy nowych, nigdy nieużywanych, znajdujących się w stanie fabrycznym.
- Rzecz musi stanowić przedmiot obrotu handlowego – powinna być przeznaczona do dalszej odsprzedaży (np. partia towaru, który dłużnik miał sprzedać swoim klientom).
- Musi istnieć przedsiębiorca prowadzący obrót danym rodzajem rzeczy, który wyrazi wolę ich nabycia (czyli nie można sprzedać tych rzeczy osobie fizycznej nieprowadzącej działalności lub firmie zajmującej się zupełnie inną branżą).
- Cena sprzedaży: jeżeli przedsiębiorca przedstawi dokumenty potwierdzające ceny hurtowe danej rzeczy – komornik sprzedaje za tę cenę; jeśli nie ma dokumentów – cena wynosi 75% wartości szacunkowej (czyli jest o 25% niższa od wyceny dokonanej przez biegłego lub komornika).
WAŻNE: Taki tryb nie dotyczy rzeczy używanych (np. samochodów, komputerów czy maszyn, które były już eksploatowane przez dłużnika w prowadzonej działalności).
Przykład 1 – Sprzedaż nowych laptopów
Firma „Technocom” z Wrocławia, handlująca sprzętem komputerowym, popadła w długi i wobec niej wszczęto egzekucję komorniczą. W magazynie komornik zajął 50 nowych laptopów, które nie były dotąd sprzedane ani używane. Wierzyciel złożył wniosek o sprzedaż tych laptopów bez licytacji, bezpośrednio do innej firmy komputerowej prowadzącej hurtownię. Komornik ustalił, że cena hurtowa wynosi 2500 zł za sztukę, co zostało potwierdzone fakturami podobnych transakcji. Sprzedaż odbyła się po tej cenie. Dzięki temu cała partia towaru została szybko spieniężona, a uzyskane środki trafiły na rachunek egzekucyjny.
Przykład 2 – Gdy nie ma ceny hurtowej
W podobnej sytuacji komornik zajął 100 nowych drukarek w firmie „BiuroPartner” w Krakowie. Wierzyciel i dłużnik nie byli w stanie udokumentować aktualnej ceny hurtowej – ostatnie transakcje dotyczyły innych modeli. Komornik ustalił, że szacunkowa wartość rynkowa drukarek wynosi 700 zł za sztukę. Sprzedaż na rzecz innego przedsiębiorcy (prowadzącego hurtownię sprzętu biurowego) odbyła się po cenie 525 zł za sztukę, czyli 75% wartości szacunkowej.
Sprzedaż praw majątkowych na rzecz instytucji finansowych
Opisany tryb sprzedaży może dotyczyć także praw majątkowych, takich jak akcje czy obligacje. Przykładowo, jeśli komornik zajmie obligacje będące własnością dłużnika, sprzedaż może odbyć się na rzecz instytucji bankowych lub domów maklerskich. Oczywiście i tu wymagana jest inicjatywa jednej ze stron oraz spełnienie warunków określonych w przepisach.
Krok po kroku – Jak zainicjować sprzedaż zajętych rzeczy przedsiębiorcy?
- Złóż wniosek do komornika – może to zrobić zarówno wierzyciel, jak i dłużnik.
- Wskaż przedsiębiorcę zainteresowanego nabyciem rzeczy – najlepiej dołączyć jego ofertę lub wstępną deklarację.
- Dołącz dokumenty potwierdzające ceny hurtowe (jeśli są dostępne).
- Komornik dokonuje sprzedaży – przekazuje nabyte rzeczy przedsiębiorcy, a środki zasilają rachunek egzekucyjny.
- W przypadku braku ceny hurtowej – sprzedaż następuje po cenie nie niższej niż 75% wartości szacunkowej.
Na co zwrócić uwagę korzystając z tej procedury?
- Szybszy obrót środkami – pominięcie licytacji publicznej pozwala na sprawne i szybkie spieniężenie towarów.
- Konieczność dokumentowania ceny – najlepiej, jeśli przedsiębiorca wskaże dokumenty potwierdzające ceny hurtowe (np. faktury z ostatnich miesięcy).
- Ograniczenie do rzeczy nowych – procedura nie obejmuje sprzętu czy maszyn używanych w działalności.
- Wymagana inicjatywa strony – bez wniosku komornik nie zastosuje tego trybu.
Podsumowanie – kluczowe wskazówki
Sprzedaż zajętych przez komornika ruchomości bez licytacji, na rzecz lub za pośrednictwem przedsiębiorcy, to narzędzie, które pozwala na szybsze odzyskanie środków z majątku dłużnika. Aby jednak z niego skorzystać, musisz złożyć odpowiedni wniosek i wykazać, że chodzi o rzeczy nowe, przeznaczone do dalszego obrotu. Jeśli możesz udokumentować ceny hurtowe – sprzedaż nastąpi po tych cenach. Jeśli nie, cena nie może być niższa niż 75% wartości szacunkowej.
Procedura ta jest szczególnie przydatna w branżach, w których głównym składnikiem majątku są nowe towary przeznaczone do sprzedaży – np. hurtownie, sklepy, importerzy elektroniki, sprzętu biurowego czy odzieży.
Podstawa prawna
- art. 865 § 1 – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 1964 r. Nr 43, poz. 296, ze zm.).
Tematy porad zawartych w poradniku
- sprzedaż zajętych ruchomości przez komornika
- egzekucja komornicza a przedsiębiorcy
- nielicytacyjna sprzedaż nowych rzeczy
- sprzedaż na rzecz przedsiębiorcy w egzekucji
- ceny hurtowe w egzekucji komorniczej
Przydatne linki do stron urzędowych: