Zwolnienie z podatku dochodowego dla inwestorów, którzy nabyli akcje w ramach pierwszej oferty publicznej (IPO), to ważna preferencja dla osób fizycznych inwestujących na giełdzie. Dla wielu podatników może to oznaczać realne oszczędności, ale skorzystanie z ulgi wymaga spełnienia kilku ściśle określonych warunków. W tym poradniku wyjaśniamy, kiedy możesz sprzedać akcje bez podatku i jak uniknąć błędów skutkujących koniecznością zapłaty PIT. 📄
Kiedy sprzedaż akcji po IPO jest zwolniona z podatku PIT?
Zgodnie z ustawą o PIT, możliwe jest zwolnienie z podatku dochodowego od osób fizycznych dla dochodu uzyskanego ze sprzedaży akcji, które zostały nabyte w wyniku pierwszej oferty publicznej (IPO), ale tylko jeśli spełnione są dwa podstawowe warunki:
✔ Warunek 1: Termin sprzedaży akcji
Sprzedaż akcji musi nastąpić po upływie 3 lat od dnia:
- dopuszczenia tych akcji do obrotu na rynku regulowanym, albo
- wprowadzenia do alternatywnego systemu obrotu (np. NewConnect).
⏳ Przykład:
Pan Marek objął akcje spółki „Innowacje24 S.A.” w ramach IPO, które odbyło się 15 czerwca 2021 r. Akcje zostały dopuszczone do obrotu giełdowego 1 lipca 2021 r. Pan Marek sprzedał akcje 5 lipca 2024 r. – czyli po upływie trzech lat od wprowadzenia ich do obrotu. W związku z tym dochód ze sprzedaży tych akcji jest zwolniony z podatku PIT, o ile spełniony jest także drugi warunek.
✔ Warunek 2: Brak powiązań ze spółką
Podatnik (lub jego spadkodawca, jeśli nabycie było spadkowe) nie mógł być podmiotem powiązanym ze spółką, której akcje objął lub nabył, w okresie dwóch lat przed objęciem lub nabyciem akcji.
🧑💼 Kim jest podmiot powiązany?
To osoba lub podmiot, który spełnia kryteria z art. 23m ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT, czyli:
- ma bezpośredni lub pośredni wpływ na decyzje drugiej strony (np. udział w zarządzie, organach kontrolnych),
- posiada określony procent udziałów,
- istnieją relacje rodzinne lub majątkowe wskazujące na współzależność.
📌 Przykład:
Pani Katarzyna była dyrektorem finansowym spółki „BioFarm S.A.” do grudnia 2020 r. W czerwcu 2021 r. objęła akcje tej spółki w ramach IPO. Mimo że sprzedaż nastąpiła dopiero w 2025 r., to nie będzie mogła skorzystać ze zwolnienia z podatku, ponieważ w ciągu 2 lat przed objęciem akcji była osobą powiązaną ze spółką.
Czego unikać, by nie stracić prawa do ulgi?
Zwolnienie z podatku nie przysługuje, jeśli:
- akcje zostały zbyte przed upływem 3 lat od dopuszczenia ich do obrotu,
- inwestor był powiązany ze spółką w ciągu 2 lat przed nabyciem akcji,
- inwestor kupił akcje po IPO, np. na rynku wtórnym – zwolnienie przysługuje tylko dla akcji nabytych lub objętych w ramach pierwszej oferty publicznej.
Czy spadkobiercy też mogą skorzystać ze zwolnienia?
✅ Tak, jeżeli spadkodawca spełniał oba warunki (brak powiązań, sprzedaż po 3 latach), to jego spadkobierca również może skorzystać ze zwolnienia PIT przy sprzedaży tych akcji. To korzystne rozwiązanie szczególnie przy planowaniu sukcesji rodzinnych aktywów giełdowych.
Podsumowanie: Kiedy nie zapłacisz PIT po IPO?
Aby legalnie uniknąć podatku przy sprzedaży akcji nabytych w ramach IPO:
✔ Sprzedaj je po minimum 3 latach od wprowadzenia do obrotu publicznego,
✔ Upewnij się, że nie byłeś powiązany ze spółką przez co najmniej 2 lata przed nabyciem/objęciem akcji,
✔ Zachowaj dokumentację potwierdzającą udział w IPO i datę dopuszczenia akcji do obrotu.
Podstawa prawna
- art. 21 ust. 1 pkt 153 – ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych,
- art. 4 pkt 5 – ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych,
- art. 23m ust. 1 pkt 4 – ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych,
- ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi.
Tematy porad zawartych w poradniku:
- zwolnienie z PIT po IPO
- sprzedaż akcji bez podatku
- ulgi podatkowe dla inwestorów giełdowych
- podmioty powiązane a ulga podatkowa
- inwestowanie w akcje z IPO