Sprzedaż używanego pojazdu przez przedsiębiorcę nie zawsze musi wiązać się z obowiązkiem zapłaty VAT od całej ceny sprzedaży. W określonych sytuacjach można skorzystać z procedury VAT marża, która znacząco ogranicza podstawę opodatkowania. Dzięki temu można nie tylko zaoszczędzić na podatku, ale także zaoferować atrakcyjniejszą cenę nabywcy. W tym poradniku wyjaśniam, kiedy możliwe jest zastosowanie procedury marży oraz jakie warunki muszą być spełnione, aby nie narazić się na zakwestionowanie rozliczenia przez urząd skarbowy.
🔍 Kiedy można zastosować procedurę VAT marża?
VAT marża to szczególna procedura opodatkowania, która pozwala na naliczenie podatku tylko od „marży”, czyli różnicy między ceną sprzedaży a ceną nabycia pojazdu. Ma to znaczenie zwłaszcza wtedy, gdy marża jest niska lub wręcz ujemna – wówczas VAT do zapłaty może być minimalny albo nie wystąpi w ogóle.
✅ Warunki zastosowania VAT marża – art. 120 ust. 10 ustawy o VAT
Zgodnie z przepisami, procedura ta może być zastosowana tylko wtedy, gdy spełnione są łącznie dwa podstawowe warunki:
- Przedmiotem sprzedaży jest towar używany,
- Towar ten został nabyty w jednym z określonych sposobów, wskazanych przez ustawodawcę.
Pojazd musi spełniać definicję towaru używanego, czyli być rzeczą ruchomą, wykorzystywaną przez podatnika w działalności przez co najmniej pół roku w stanie niezmienionym (poza czynnościami konserwacyjnymi).
🧾 Kto musi być sprzedawcą, a kto pierwotnym dostawcą?
Procedura VAT marża może być stosowana tylko wtedy, gdy pojazd został nabyty bez prawa do odliczenia VAT – na przykład od osoby prywatnej lub od podmiotu korzystającego ze zwolnienia z VAT. Poniżej przedstawiam wszystkie dopuszczalne źródła nabycia:
Dopuszczalne źródła nabycia pojazdu:
Zgodnie z art. 120 ust. 10 ustawy o VAT, samochód musi być nabyty od jednego z poniższych podmiotów:
- Osoba fizyczna niebędąca podatnikiem VAT – czyli np. zakup od osoby prywatnej.
- Podmiot zwolniony z VAT – na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 (np. sprzedaż rzeczy używanych) lub art. 113 (zwolnienie ze względu na obroty).
- Podmiot stosujący procedurę VAT marża – tzn. jeżeli pojazd został już wcześniej sprzedany z VAT marżą.
- Podatnik podatku od wartości dodanej (np. z innego kraju UE) – jeśli sprzedaż była zwolniona z VAT na zasadach odpowiadających art. 43 ust. 1 pkt 2 lub art. 113 ustawy o VAT.
- Podatnik zagraniczny stosujący VAT marżę – pod warunkiem, że nabywca posiada dokumenty potwierdzające ten sposób opodatkowania.
📌 Przykłady praktyczne zastosowania procedury VAT marża
🧑🔧 Przykład 1: Zakup od osoby prywatnej
Pan Marcin, prowadzący komis samochodowy w Katowicach, kupił od osoby prywatnej samochód osobowy za 30 000 zł. Po przeglądzie technicznym i drobnych poprawkach wystawił go do sprzedaży za 34 000 zł. Zastosował procedurę VAT marża – podatek należało obliczyć tylko od różnicy 4 000 zł.
W efekcie:
- VAT do zapłaty: 4 000 zł × 23% = 920 zł
- Cena brutto pozostaje bez zmian: 34 000 zł
- Kwota VAT nie jest wyszczególniona na fakturze
✔ Takie postępowanie jest zgodne z prawem.
🧑🔧 Przykład 2: Zakup od innego przedsiębiorcy, który stosował VAT marża
Firma „AutoKomis Mazury” nabyła pojazd od innego przedsiębiorcy, który również prowadził komis samochodowy i sprzedał go w procedurze VAT marża. Na fakturze znalazł się zapis: „procedura marży – towary używane, art. 120 ustawy o VAT”.
Dzięki temu „AutoKomis Mazury” może przy dalszej sprzedaży także zastosować VAT marża – pod warunkiem posiadania odpowiedniej dokumentacji.
❌ Kiedy VAT marża nie może być zastosowana?
✖ Gdy przy zakupie pojazdu sprzedawca wystawił fakturę VAT z wykazaną stawką – i kupujący miał prawo do odliczenia VAT.
✖ Gdy pojazd był zakupiony jako środek trwały z odliczeniem częściowym (np. 50% VAT).
✖ Gdy nabycie pojazdu nie spełnia warunków ustawowych – np. brak dokumentacji potwierdzającej procedurę VAT marża u poprzedniego dostawcy.
📄 Wymogi dokumentacyjne
Aby skutecznie zastosować procedurę VAT marża, podatnik musi:
- Posiadać dokument potwierdzający, od kogo i na jakich zasadach został nabyty pojazd.
- Wystawić fakturę bez wykazania kwoty VAT – z dopiskiem „procedura marży – towary używane, art. 120 ustawy o VAT”.
- Nie wykazywać tej sprzedaży w ewidencji VAT jako transakcji ze stawką VAT, ale jako sprzedaż objętą procedurą marży.
🧠 Podsumowanie
Zastosowanie procedury VAT marża przy sprzedaży używanych samochodów to korzystne rozwiązanie podatkowe – pod warunkiem, że pojazd został nabyty w odpowiedni sposób i nie przysługiwało przy jego zakupie prawo do odliczenia VAT. Kluczowe jest również posiadanie dokumentów potwierdzających źródło nabycia i zasady jego rozliczenia. Jeśli sprzedajesz samochody używane w ramach działalności – warto rozważyć tę opcję, szczególnie gdy marża jest niewielka lub ujemna.
📚 Podstawa prawna
- art. 120 ust. 4, 5, 10 – ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (ustawa o VAT)
- art. 15, art. 43 ust. 1 pkt 2, art. 113 – ustawa o VAT
🔖 Tematy porad zawartych w poradniku:
- VAT marża sprzedaż samochodu
- sprzedaż auta firmowego bez VAT
- opodatkowanie używanego pojazdu 2025
- procedura VAT marża komis samochodowy
- dokumentacja VAT marża auto