Ulga podatkowa dla seniorów wprowadzona w ramach Polskiego Ładu to atrakcyjne rozwiązanie dla osób, które osiągnęły wiek emerytalny, ale nadal chcą pozostać aktywne zawodowo. Dzięki temu zwolnieniu można zaoszczędzić nawet kilka tysięcy złotych rocznie. Aby jednak skorzystać z preferencji, trzeba spełnić ściśle określone warunki. W tym poradniku wyjaśniamy, komu przysługuje ulga, jakie przychody są nią objęte oraz co zrobić, by nie narazić się na problemy z fiskusem.
Na czym polega ulga dla pracującego seniora?
Ulga dla seniorów to zwolnienie z podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) przychodów uzyskiwanych przez osoby, które:
- ukończyły 60 lat (kobiety) lub 65 lat (mężczyźni),
- nie pobierają emerytury ani renty rodzinnej, mimo że nabyli do niej prawo,
- pozostają aktywne zawodowo, tj. uzyskują oskładkowany przychód ze wskazanych źródeł,
- nie przekraczają rocznego limitu przychodu w wysokości 85 528 zł.
W praktyce oznacza to, że senior, który spełni te warunki, nie zapłaci podatku dochodowego od przychodów m.in. z:
- pracy na etacie,
- umów zlecenia,
- działalności gospodarczej (na skali, liniówce lub ryczałcie).
W przypadku osiągnięcia wyższych przychodów niż 85 528 zł, zwolniona z PIT będzie jedynie ich część do tego limitu. Nadwyżka zostanie opodatkowana na ogólnych zasadach.
Warunki skorzystania z ulgi – muszą być spełnione łącznie
Aby móc skorzystać ze zwolnienia z podatku dochodowego, trzeba spełnić cztery kluczowe warunki:
1. Ukończenie wieku emerytalnego
🔹 Kobieta – minimum 60 lat,
🔹 Mężczyzna – minimum 65 lat.
Wiek musi być osiągnięty przed uzyskaniem przychodu, który ma być zwolniony z opodatkowania.
2. Niepobieranie emerytury lub renty rodzinnej
Senior, który chce skorzystać z ulgi, nie może pobierać m.in.:
- emerytury z ZUS, KRUS lub mundurowej,
- renty rodzinnej po zmarłym małżonku,
- świadczeń pieniężnych za stan spoczynku (np. dla sędziów i prokuratorów),
- innych świadczeń emerytalnych i rentowych wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 154 ustawy o PIT.
⚠️ Samo zawieszenie świadczenia nie wystarczy – jeśli w jakimkolwiek momencie roku świadczenie zostało wypłacone, nawet z opóźnieniem (np. po rozliczeniu rocznym przez ZUS), prawo do ulgi przepada.
3. Podleganie ubezpieczeniom społecznym z tytułu uzyskiwanego przychodu
Senior musi uzyskiwać przychód, który jest objęty obowiązkiem odprowadzania składek ZUS (społecznych). Najczęściej dotyczy to:
- umowy o pracę,
- umowy zlecenia, jeżeli nie korzysta z wyłączeń ZUS,
- działalności gospodarczej, jeśli opłacane są składki społeczne.
❗️Przykładowo, sędzia lub prokurator pracujący po osiągnięciu wieku emerytalnego nie może skorzystać z ulgi, ponieważ jego wynagrodzenie nie podlega ubezpieczeniom społecznym – mimo że nie pobiera emerytury.
4. Limit przychodów – 85 528 zł rocznie
Zwolnieniu podlegają tylko przychody do wysokości 85 528 zł w skali roku. Jeśli senior osiągnie wyższy przychód, to kwota ponad limit będzie opodatkowana zgodnie z obowiązującymi przepisami (skala, liniówka, ryczałt – w zależności od formy opodatkowania).
Limit ten jest stały i nie zależy od rodzaju źródła przychodu. Nie można go też przenosić na innego podatnika ani rozliczać wspólnie z małżonkiem.
Jakie przychody seniora są objęte zwolnieniem z PIT?
Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 154 ustawy o PIT, ulgą dla seniora objęte są przychody ze źródeł aktywności zawodowej, które są oskładkowane. Oznacza to, że zwolnienie przysługuje wyłącznie wtedy, gdy od danego przychodu odprowadzane są składki na ubezpieczenia społeczne.
Do najczęstszych źródeł przychodu objętych ulgą należą:
✔ Przychody objęte zwolnieniem:
- umowa o pracę – pełnoetatowa lub w niepełnym wymiarze, pod warunkiem że składki ZUS są odprowadzane,
- umowa zlecenie, jeśli podlega obowiązkowym składkom na ubezpieczenia społeczne,
- praca nakładcza (chałupnicza),
- spółdzielczy stosunek pracy,
- działalność gospodarcza:
- opodatkowana skalą podatkową,
- podatkiem liniowym,
- ryczałtem ewidencjonowanym (jeśli objęta składkami społecznymi),
- zasiłek macierzyński (to wyjątek wśród świadczeń, które w większości nie podlegają zwolnieniu).
Które przychody NIE są objęte ulgą dla seniora?
Pomimo aktywności zawodowej, niektóre przychody nie spełniają warunków formalnych. Oto lista najczęstszych sytuacji wyłączających możliwość skorzystania z ulgi:
✖ Przychody nieobjęte ulgą:
- umowy o dzieło – nie są oskładkowane,
- prawa autorskie – z wyjątkiem tych w ramach umowy o pracę,
- świadczenia z tytułu stanu spoczynku (np. sędziowie, prokuratorzy),
- świadczenia pieniężne po śmierci funkcjonariusza/żołnierza,
- świadczenia z KRUS, ZUS, MON, MSWiA – emerytury i renty rodzinne,
- zasiłki chorobowe, opiekuńcze, rehabilitacyjne – z wyjątkiem macierzyńskiego,
- świadczenia, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia.
Przykład pozytywny: Ulga dla kierowniczki referatu w sądzie
🧑💼 Pani Jolanta, 61 lat, pracuje w charakterze kierownika archiwum w sądzie rejonowym w Opolu. Mimo nabycia prawa do emerytury postanowiła kontynuować pracę na etacie i nie pobiera żadnego świadczenia emerytalnego ani renty rodzinnej. Jej przychód roczny z tytułu umowy o pracę wynosi 84 000 zł, od których odprowadzane są składki ZUS.
➡ Pani Jolanta może skorzystać z ulgi dla seniora, ponieważ:
- ukończyła wymagany wiek,
- pozostaje aktywna zawodowo,
- jej przychody są oskładkowane,
- nie pobiera emerytury,
- nie przekracza rocznego limitu przychodu.
Przykład negatywny: Prokurator bez prawa do ulgi
⚖️ Pani Lidia, 63 lata, od lat pracuje jako prokurator w Prokuraturze Rejonowej w Chełmnie. Mimo że nie przeszła w stan spoczynku i nie pobiera emerytury, nadal otrzymuje wynagrodzenie ze stosunku służbowego.
➡ Pani Lidia nie może skorzystać z ulgi, ponieważ jej wynagrodzenie nie podlega składkom na ubezpieczenia społeczne. Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych wyłącza prokuratorów z obowiązku opłacania składek ZUS. To automatycznie uniemożliwia skorzystanie z preferencji podatkowej, mimo spełnienia pozostałych warunków.
Przykład negatywny: Zawieszona renta rodzinna
👩 Pani Renata, 62 lata, prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą i nie pobiera emerytury. Od 2015 roku przysługuje jej jednak renta rodzinna po mężu, którą zawiesiła ze względu na osiągane przychody. Co roku rozlicza się z ZUS i otrzymuje wypłatę zaległą (np. w marcu 2023 r. za 2022 rok).
➡ W ocenie Dyrektora KIS (interpretacja z 20.10.2023 r., 0112-KDIL2-1.4011.616.2023.2.KF), wypłata renty, nawet roczna i opóźniona, przesądza o utracie prawa do ulgi. Nawet jeśli senior nie pobiera świadczenia przez większość roku, jego otrzymanie w jakimkolwiek momencie eliminuje możliwość zastosowania zwolnienia.
Kiedy wypłata odprawy emerytalnej nie przeszkadza?
💼 Pan Jerzy, 66 lat, zakończył stosunek pracy w styczniu 2024 roku i otrzymał odprawę emerytalną w lutym. Prawo do emerytury nabył, ale formalnie nie złożył jeszcze wniosku o jej wypłatę. Przychód z odprawy nie podlega składkom społecznym, co może budzić wątpliwości.
➡ Zgodnie z interpretacją KIS z 3.06.2022 r. (0115-KDIT2.4011.195.2022.1.RS), jeśli w momencie wypłaty senior spełniał wszystkie warunki ulgi (brak emerytury, odpowiedni wiek, wcześniejsza praca oskładkowana), może skorzystać z ulgi, mimo że odprawa nie była oskładkowana.
Jak skorzystać z ulgi dla pracującego seniora – procedura krok po kroku
Ulga podatkowa dla seniora nie przysługuje automatycznie. Aby płatnik (czyli pracodawca lub zleceniodawca) mógł zastosować zwolnienie z zaliczek na podatek dochodowy, senior musi złożyć odpowiednie oświadczenie. W przypadku przedsiębiorców – formalności są inne i zależą od trybu rozliczenia z urzędem skarbowym.
🧾 Oświadczenie dla płatnika – co powinno zawierać?
Senior zatrudniony na umowie o pracę, zlecenie lub innej oskładkowanej formie współpracy powinien złożyć pisemne oświadczenie do swojego pracodawcy lub zleceniodawcy.
Oświadczenie powinno zawierać:
- dane osobowe seniora (imię, nazwisko, adres),
- podstawę prawną: art. 31a ust. 1 ustawy o PIT,
- wskazanie, że senior spełnia warunki do ulgi zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 154 ustawy o PIT,
- klauzulę karną: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia”,
- datę i podpis.
💡 Wzór oświadczenia:
(miejscowość, data)
............................................
imię i nazwisko pracownika
............................................
adres zamieszkania
**Oświadczenie dla celów zwolnienia**
Oświadczam, zgodnie z art. 31a ust. 1 ustawy z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.), że spełniam warunki stosowania zwolnienia zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 154 u.p.d.o.f. i w związku z tym wnioskuję o jego zastosowanie.
Jestem świadomy (świadoma) odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.
............................................
(podpis)
📌 Oświadczenie składa się jednorazowo, ale senior powinien niezwłocznie poinformować płatnika, jeżeli warunki ulgi przestaną być spełnione (np. rozpocznie pobieranie emerytury).
📆 Od kiedy obowiązuje oświadczenie?
Zgodnie z art. 31a ust. 2 ustawy o PIT, płatnik stosuje ulgę najpóźniej od miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymał oświadczenie. Przykładowo:
- jeśli senior złoży oświadczenie w maju, ulga zacznie obowiązywać najpóźniej od czerwca.
Zastosowanie ulgi przez płatnika oznacza, że nie będą pobierane zaliczki na PIT w ramach wynagrodzenia do kwoty limitu 85 528 zł rocznie.
Rozliczenie ulgi w rocznym PIT – co trzeba wiedzieć?
Nawet jeśli płatnik nie zastosował ulgi w trakcie roku (np. z powodu braku oświadczenia), senior może rozliczyć ulgę w rocznym zeznaniu PIT.
👉 Oznacza to, że nadpłacone zaliczki zostaną zwrócone przez urząd skarbowy, jeśli senior spełniał wszystkie warunki w danym roku podatkowym.
Formularze, na których można rozliczyć ulgę:
- PIT-37 – dla osób zatrudnionych na umowie o pracę/zlecenie,
- PIT-36 lub PIT-28 – dla przedsiębiorców.
Przedsiębiorcy a ulga dla seniora – inne zasady
W przypadku osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą sprawa wygląda inaczej. Przedsiębiorcy, nawet jeśli spełniają wszystkie warunki ulgi, nie mogą z niej skorzystać w trakcie roku podatkowego, bo sami opłacają zaliczki na PIT.
Jakie mają opcje?
✅ 1. Rozliczenie w PIT rocznym
Najprostsza opcja to rozliczenie ulgi po zakończeniu roku – senior-przedsiębiorca wykazuje przychody objęte ulgą i nie płaci podatku do limitu 85 528 zł.
✅ 2. Wniosek do urzędu skarbowego o zwolnienie z poboru zaliczek
Zgodnie z art. 22 § 2 Ordynacji podatkowej, senior może złożyć wniosek do naczelnika urzędu skarbowego o zwolnienie z obowiązku wpłacania zaliczek, jeżeli:
- pobranie podatku zagraża ważnym interesom podatnika, lub
- zaliczki byłyby niewspółmiernie wysokie w stosunku do podatku należnego.
📌 W praktyce urząd może uwzględnić taki wniosek, ale nie jest zobowiązany do jego pozytywnego rozpatrzenia. Każdy przypadek ocenia się indywidualnie.
Kiedy senior traci prawo do ulgi?
Utrata prawa do ulgi może nastąpić w kilku sytuacjach:
- senior zaczyna pobierać emeryturę lub rentę rodzinną,
- osiąga przychody, które nie są oskładkowane,
- przekracza roczny limit 85 528 zł (nadwyżka jest opodatkowana),
- złoży nieprawdziwe oświadczenie (grozi odpowiedzialność karna i podatkowa).
Podsumowanie: Co musisz wiedzieć o uldze dla pracującego seniora?
Ulga dla pracującego seniora to korzystne rozwiązanie dla osób, które mimo osiągnięcia wieku emerytalnego, nadal chcą pozostać aktywne zawodowo. Dzięki niej można zaoszczędzić nawet ponad 15 000 zł podatku rocznie (przy 17% stawce PIT). Warunkiem jest jednak dokładne spełnienie wszystkich wymagań ustawowych.
🔍 Najważniejsze zasady, o których trzeba pamiętać:
✔ Zwolnienie dotyczy przychodów:
- po ukończeniu 60 lat (kobiety) lub 65 lat (mężczyźni),
- z oskładkowanej działalności zawodowej (etat, zlecenie, działalność gospodarcza),
- do limitu 85 528 zł rocznie.
✖ Ulga nie przysługuje, jeśli:
- senior pobiera emeryturę lub rentę rodzinną (także wypłaconą rocznie),
- uzyskuje przychody nieoskładkowane (dzieło, prawa autorskie, wynagrodzenie sędziowskie itp.),
- złożył fałszywe oświadczenie lub nie poinformował o zmianie sytuacji.
📝 Senior zatrudniony musi złożyć oświadczenie płatnikowi, a przedsiębiorca może:
- rozliczyć ulgę dopiero w PIT rocznym,
- lub złożyć wniosek do US o niewpłacanie zaliczek (na podstawie Ordynacji podatkowej).
📌 Nawet jeśli ulga nie była stosowana w trakcie roku – można ją rozliczyć w zeznaniu rocznym.
Podstawa prawna
- Art. 21 ust. 1 pkt 154, art. 31a ust. 1–2 – ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1205 ze zm.)
- Art. 6 ust. 1 pkt 1 – ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1230 ze zm.)
- Art. 22 § 2 – ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.)
Tematy porad zawartych w poradniku
- ulga dla seniora 2025 warunki
- zwolnienie z PIT po 60 roku życia
- czy senior na etacie płaci podatek
- działalność gospodarcza senior zwolnienie PIT
- oświadczenie do ulgi senioralnej wzór