Obowiązek zachowania tajemnicy przez pracownika nie kończy się automatycznie z dniem rozwiązania umowy o pracę. To zagadnienie jest szczególnie istotne zarówno dla pracodawców, którzy chcą chronić swoje interesy, jak i dla pracowników, którzy muszą wiedzieć, jakie informacje mogą ujawniać po odejściu z firmy.
Poniżej wyjaśniam, jakie regulacje prawne mają zastosowanie, w jakich sytuacjach tajemnica obowiązuje także po ustaniu zatrudnienia i jakie są wyjątki.
Podstawy prawne obowiązku zachowania tajemnicy
Zgodnie z art. 100 § 2 pkt 4 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, pracownik jest zobowiązany:
„dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz zachować w tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę”.
Dodatkowo art. 100 § 2 pkt 5 k.p. nakłada obowiązek przestrzegania tajemnicy określonej w odrębnych przepisach.
Przykłady takich odrębnych regulacji:
- art. 40 ustawy z 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty – lekarz musi zachować w tajemnicy informacje związane z pacjentem, uzyskane w związku z wykonywaniem zawodu,
- art. 3 ust. 3 i 4 ustawy z 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych – radca prawny zobowiązany jest do zachowania w tajemnicy wszystkiego, o czym dowiedział się w związku z udzielaniem pomocy prawnej. Obowiązek ten nie jest ograniczony w czasie.
W przypadku zawodów zaufania publicznego (np. lekarze, adwokaci, radcowie prawni, psychologowie) tajemnica zawodowa obowiązuje zawsze, także po zakończeniu zatrudnienia.
Tajemnica w typowych stosunkach pracy
W sytuacjach niezwiązanych z tajemnicą zawodową, zakres poufności może być różny i zależy od:
- umowy o pracę – często zawiera klauzule dotyczące tajemnicy,
- regulaminów i wewnętrznych aktów zakładowych,
- odrębnych umów o poufności (NDA – Non-Disclosure Agreement).
➡️ Praktyka: pracodawcy coraz częściej zawierają z pracownikami dodatkowe umowy o zachowaniu poufności. Określają one, jakie informacje są chronione, jak długo obowiązuje zakaz ich ujawniania oraz jakie sankcje grożą za naruszenie tego zakazu.
Czy tajemnica obowiązuje po ustaniu zatrudnienia?
🔹 Co do zasady – TAK. Obowiązek zachowania tajemnicy obejmuje także czas po rozwiązaniu umowy o pracę, szczególnie jeśli:
- ujawnienie informacji mogłoby spowodować szkodę dla byłego pracodawcy,
- obowiązek wynika z umowy o pracę, regulaminów lub dodatkowych umów o poufności.
🔹 Wyjątek – jeśli umowa o pracę lub odrębna umowa o poufności wyraźnie wskazuje, że obowiązek zachowania tajemnicy obowiązuje tylko do dnia rozwiązania umowy, wówczas po ustaniu zatrudnienia pracownik nie ponosi już odpowiedzialności.
Przykłady praktyczne
Przykład 1 – pracownik działu sprzedaży
Pani Anna była zatrudniona w spółce handlowej w dziale sprzedaży. W trakcie pracy miała dostęp do bazy klientów i strategii marketingowych firmy. Po rozwiązaniu umowy o pracę nie wolno jej ujawniać tych danych nowemu pracodawcy, ponieważ ich ujawnienie mogłoby narazić poprzednią firmę na poważne straty. Jej obowiązek wynika wprost z art. 100 § 2 pkt 4 k.p., a dodatkowo został potwierdzony w umowie o pracę.
Przykład 2 – inżynier w firmie produkcyjnej
Pan Tomasz pracował jako inżynier w zakładzie produkującym specjalistyczne komponenty dla przemysłu lotniczego. Przed odejściem podpisał dodatkową umowę NDA, w której zobowiązał się do zachowania tajemnicy technologicznej przez okres 5 lat od dnia zakończenia zatrudnienia. Dzięki temu były pracodawca ma prawne zabezpieczenie przed ryzykiem ujawnienia kluczowych technologii konkurencji.
Podsumowanie – najważniejsze wnioski
- Obowiązek zachowania tajemnicy służbowej wynika wprost z Kodeksu pracy i obejmuje także okres po ustaniu stosunku pracy.
- W przypadku niektórych zawodów (np. lekarze, prawnicy) tajemnica zawodowa nie ma ograniczenia czasowego.
- Pracodawcy mogą zabezpieczać swoje interesy przez dodatkowe umowy o poufności (NDA), które precyzują czas trwania obowiązku i zakres chronionych informacji.
- Były pracownik, który ujawni informacje poufne, może odpowiadać cywilnie, a w określonych przypadkach także karnie.
Podstawa prawna
- art. 100 § 2 pkt 4 i pkt 5 – ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy,
- art. 40 – ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty,
- art. 3 ust. 3 i 4 – ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych.
Tematy porad zawartych w poradniku
- tajemnica pracownicza po ustaniu pracy
- obowiązek poufności pracownika 2025
- umowa NDA a pracownik
- tajemnica zawodowa lekarza i prawnika
Przydatne linki urzędowe:
- https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19740240141/U/D19740141Lj.pdf – Kodeks pracy
- https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19970280252/U/D19970252Lj.pdf – ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty
- https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19820019082/U/D19820082Lj.pdf – ustawa o radcach prawnych