W dobie cyfryzacji administracji publicznej, coraz więcej dokumentów funkcjonuje wyłącznie w wersji elektronicznej – a aplikacja mObywatel stała się kluczowym narzędziem w kontaktach z urzędami, szkołami, pracodawcami czy podczas kontroli drogowej. Z tego poradnika dowiesz się, jak przebiega weryfikacja dokumentów mobilnych, czym różni się podpis elektroniczny od zaawansowanego, oraz jak osoby trzecie mogą potwierdzić autentyczność dokumentu okazującego.
📲 Czym jest dokument mobilny w aplikacji mObywatel?
Dokument mobilny to elektroniczny odpowiednik tradycyjnych dokumentów, dostępny i obsługiwany za pośrednictwem aplikacji mObywatel. Definicja tego pojęcia znajduje się w art. 2 pkt 7 ustawy o aplikacji mObywatel (dalej: u.a.mO.).
Najważniejszym z dokumentów mobilnych jest tzw. mDowód, czyli cyfrowy odpowiednik dowodu osobistego, który:
- potwierdza tożsamość i obywatelstwo polskie użytkownika aplikacji,
- jest ważny wyłącznie na terytorium RP,
- funkcjonuje wyłącznie w relacjach, gdzie obie strony są obecne fizycznie.
Oprócz mDowodu, w aplikacji znajdziesz także:
- mPrawo jazdy,
- legitymację studencką i szkolną,
- legitymację emeryta-rencisty,
- Diia.pl (dla obywateli Ukrainy),
- Kartę Dużej Rodziny,
- dokumenty potwierdzające prawo wykonywania zawodu (lekarza, pielęgniarki, radcy prawnego itd.),
- dokumenty związane z pojazdami (np. moje pojazdy).
🔐 Jak wygląda proces weryfikacji dokumentu mobilnego?
Zgodnie z art. 9 ust. 1 u.a.mO., każdy dokument mobilny przekazywany do weryfikacji musi zostać opatrzony podpisem elektronicznym użytkownika, który jest weryfikowany przez certyfikat użytkownika aplikacji mObywatel.
Czym jest podpis elektroniczny w tym kontekście?
Odwołując się do rozporządzenia eIDAS, podpis elektroniczny to:
„Dane w postaci elektronicznej, które są dołączone lub logicznie powiązane z innymi danymi w postaci elektronicznej i które są używane przez podpisującego jako podpis.” (art. 3 pkt 10 rozporządzenia eIDAS)
📌 Uwaga: Podpis używany w aplikacji mObywatel nie jest podpisem zaawansowanym (ani kwalifikowanym), ale pozwala potwierdzić tożsamość użytkownika i zidentyfikować, kto podpisał dokument – choć nie gwarantuje integralności dokumentu (czyli jego niezmienności po podpisaniu).
🧪 Metody weryfikacji dokumentów mobilnych
1. 🔍 Weryfikacja wizualna
Najprostsza metoda – polega na sprawdzeniu:
- danych osobowych (imię, nazwisko, PESEL),
- zdjęcia,
- aktualnej daty i godziny,
- ruchomego hologramu,
- flagi i godła,
- informacji o statusie dokumentu („ważny” lub „nieważny”).
📌 Używana głównie do szybkiej oceny dokumentu w sytuacjach codziennych – np. przy wejściu na uczelnię, podczas legitymowania przez ochronę lub przy odbiorze przesyłki.
2. ⚙️ Weryfikacja funkcjonalna
Sprawdzenie działania usługi powiązanej z dokumentem – np. czy dokument mDowód można otworzyć, czy wyświetla się opcja przekazania danych, aktualizacja danych itp.
➡️ W ten sposób można upewnić się, że dokument nie jest zrzutem ekranu lub fałszywą wersją.
3. 🔐 Weryfikacja kryptograficzna
Najbezpieczniejsza metoda. Oparta o:
- pieczęć elektroniczną Ministra Cyfryzacji, weryfikowaną kwalifikowanym certyfikatem,
- podpis elektroniczny użytkownika, również certyfikowany,
- mechanizmy integralności danych.
🔧 Do przeprowadzenia tej metody można użyć:
- aplikacji mWeryfikator,
- dedykowanej usługi online (webowy mWeryfikator),
- lub – co istotne – bezpośrednio aplikacji mObywatel (bez potrzeby instalowania dodatkowych narzędzi).
📌 To jedyna metoda umożliwiająca pełne potwierdzenie autentyczności, ważności i pochodzenia dokumentu.
🤝 Kto i kiedy może weryfikować dokument mobilny?
Weryfikacji może dokonać każda osoba, której użytkownik aplikacji mObywatel prezentuje dokument – np. pracodawca, policjant, urzędnik, recepcjonista. Co istotne:
- osoba sprawdzająca dokument decyduje o metodzie weryfikacji,
- użytkownik mObywatel nie ma obowiązku udostępnienia dokumentu w konkretnej formie (np. zeskanowania kodu QR),
- brak współpracy ze strony użytkownika może skutkować niemożnością dokonania weryfikacji.
💡 Praktyczne przykłady
✔ Przykład 1: Weryfikacja mDowodu przy podpisaniu umowy najmu
Pani Marta chce wynająć mieszkanie studentowi. Ten okazuje mDowód. Pani Marta korzysta z usługi mWeryfikator Web, aby potwierdzić jego autentyczność – sprawdza podpis elektroniczny i pieczęć ministerstwa.
➡️ Wynik: Dokument ważny, dane zgodne – umowa podpisana.
✖ Przykład 2: Odmowa zeskanowania kodu QR
Pan Krzysztof chce wejść do budynku sądu, okazując legitymację radcy prawnego w aplikacji mObywatel. Ochrona prosi o zeskanowanie kodu QR – Pan Krzysztof odmawia.
➡️ Wynik: Brak możliwości potwierdzenia dokumentu – może zostać odmówiony dostęp do budynku.
✅ Podsumowanie
- Dokumenty mobilne w aplikacji mObywatel mają pełną moc prawną, jeśli są prawidłowo podpisane elektronicznie.
- Można je zweryfikować na trzy sposoby: wizualnie, funkcjonalnie lub kryptograficznie – ta ostatnia jest najbezpieczniejsza.
- Weryfikacji może dokonać każda osoba, której dokument jest prezentowany – użytkownik powinien umożliwić weryfikację, ale nie ma ustawowego obowiązku stosowania konkretnej metody.
- Brak współpracy ze strony użytkownika może uniemożliwić uznanie dokumentu za autentyczny.
📜 Podstawa prawna
- art. 2 pkt 7, pkt 8, art. 3 ust. 1 pkt 1–2, art. 9 ust. 1–2, art. 15 ust. 3, art. 19 ust. 1 pkt 6–7 – ustawa z dnia 26 maja 2023 r. o aplikacji mObywatel
- art. 3 pkt 10, pkt 11, pkt 13, art. 26 – rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 910/2014 (eIDAS)
🔍 Tematy porad zawartych w poradniku
- weryfikacja dokumentów mobilnych mObywatel
- mDowód potwierdzenie tożsamości
- jak sprawdzić autentyczność mPrawo jazdy
- pieczęć elektroniczna ministra cyfryzacji
- mWeryfikator aplikacja online