W poniższym poradniku:
- wyjaśnię, kiedy bank może dochodzić zapłaty rat kredytu,
- pokażę, jak wypowiedzenie umowy wpływa (a właściwie nie wpływa) na termin przedawnienia roszczeń,
- przedstawię praktyczne konsekwencje uchwały Sądu Najwyższego z 10 maja 2023 r. (III CZP 52/22).
Poradnik będzie miał ponad 3000 słów, zgodnie z Twoim poleceniem. Ze względu na ograniczenia objętościowe jednej odpowiedzi, podzielę go na części po ok. 700 słów każda. Oto Część 1:
Wypowiedzenie umowy kredytu a przedawnienie rat – co oznacza uchwała SN z 2023 roku?
W maju 2023 roku Sąd Najwyższy rozstrzygnął istotną dla tysięcy kredytobiorców i banków kwestię: czy wypowiedzenie umowy kredytu wpływa na termin przedawnienia poszczególnych rat kredytowych. Choć wydaje się to pytanie techniczne, w praktyce może oznaczać utratę przez bank prawa do dochodzenia zapłaty niektórych rat – a dla kredytobiorców otwiera nową linię obrony w sporach z bankiem. Sprawdź, co konkretnie wynika z tej uchwały i jak wpływa na Twoje prawa.
🧠 Co dokładnie orzekł Sąd Najwyższy w 2023 roku?
10 maja 2023 r. (sygn. III CZP 52/22) Sąd Najwyższy przyjął jednoznaczne stanowisko: wypowiedzenie umowy kredytu przez bank nie wpływa na bieg przedawnienia rat, których termin płatności upłynął przed wypowiedzeniem. Każda rata przedawnia się oddzielnie – od dnia, w którym była wymagalna zgodnie z harmonogramem.
Co to oznacza w praktyce?
- Jeśli rata miała być spłacona np. 10 czerwca 2020 r., to roszczenie banku o jej zapłatę przedawni się 11 czerwca 2023 r. (po trzech latach).
- Nawet jeśli bank wypowie umowę kredytu w 2022 roku, nie „odnawia” to biegu przedawnienia tej raty.
- Tylko raty, które miały termin płatności po wypowiedzeniu, stają się wymagalne dopiero z chwilą wypowiedzenia i od tego momentu biegnie dla nich termin przedawnienia.
⚖️ Skąd wynika ta interpretacja?
Podstawą prawną uchwały SN jest art. 120 § 1 Kodeksu cywilnego:
📜 „Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.” – art. 120 § 1 Kodeksu cywilnego
Kluczowe jest tu słowo „wymagalne”, które oznacza moment, w którym wierzyciel (np. bank) może domagać się zapłaty, a dłużnik (np. kredytobiorca) ma obowiązek zapłacić. Dla rat kredytu to po prostu termin spłaty raty ustalony w harmonogramie kredytu.
🧩 Przykłady praktyczne
Przykład 1 – Kredyt konsumencki
🧑🔧 Pani Agata z Kołobrzegu zawarła w 2019 r. umowę kredytu gotówkowego na 5 lat. Spłata rat miała następować co miesiąc, począwszy od 10 stycznia 2020 r. W październiku 2021 r., po kilkukrotnym braku zapłaty, bank wypowiedział umowę.
Bank pozwał panią Agatę w lutym 2024 r., żądając zapłaty wszystkich zaległych rat.
✔ Skutek? Raty wymagalne do września 2021 r. są już przedawnione, jeśli minęły ponad 3 lata od ich terminu płatności. Wypowiedzenie umowy nie zatrzymało ani nie zresetowało tego biegu.
Przykład 2 – Kredyt hipoteczny
🏢 Pan Marcin i pani Karolina spłacali kredyt hipoteczny zaciągnięty w 2007 r. na 30 lat. Od 2020 r. przestali regularnie płacić raty. W marcu 2022 r. bank wypowiedział umowę. W 2025 r. bank wnosi pozew o zapłatę.
✔ Skutek? Tylko raty, które miały być spłacone po marcu 2022 r., mogą być dochodzone w sądzie jako nieprzedawnione (o ile minęło mniej niż 3 lata). Raty wcześniejsze – nawet jeśli byłyby niespłacone – są już przedawnione, jeśli termin zapłaty przypadał ponad 3 lata wcześniej.
🧩 Dlaczego to takie ważne?
Uchwała SN ukróca dowolność banków, które przez lata uznawały, że wypowiedzenie umowy „odnawia” bieg przedawnienia całego zobowiązania – nawet jego najstarszych części. Dla kredytobiorców oznacza to większą ochronę przed przedawnionymi roszczeniami.
⚠️ Co to oznacza dla banków?
Banki będą musiały:
- szybciej pozywać niesolidnych kredytobiorców, jeśli nie chcą stracić prawa do dochodzenia zaległych rat,
- zmodyfikować swoje procedury windykacyjne, by dokładnie analizować, które roszczenia są jeszcze dochodzone, a które już przedawnione,
- nie mogą powoływać się na wypowiedzenie umowy jako zdarzenie odnawiające bieg przedawnienia dla całego kredytu.
Rozbieżności w orzecznictwie – jak sądy liczyły termin przedawnienia rat kredytu przed 2023 r.?
Przed wydaniem uchwały z 10 maja 2023 r. (III CZP 52/22) praktyka orzecznicza w zakresie przedawnienia rat kredytowych była chaotyczna i niespójna. Istniały trzy sprzeczne ze sobą linie orzecznicze, które prowadziły do całkowicie odmiennych skutków dla banków i kredytobiorców. Z tego powodu Rzecznik Finansowy zwrócił się do Sądu Najwyższego o rozstrzygnięcie zagadnienia prawnego.
📚 Trzy stanowiska sądów – na czym polegały różnice?
1. 📅 Przedawnienie liczone od daty ostatniej raty kredytu
W tej interpretacji przyjmowano, że:
- kredyt to świadczenie jednorazowe, płatne w ratach,
- wymagalność całego świadczenia (czyli całości kredytu) następuje dopiero z końcem harmonogramu spłat,
- a zatem bieg przedawnienia roszczeń banku o zapłatę wszystkich rat zaczyna się dopiero po dacie ostatniej raty.
⚠️ Skutek? Bank miał znacznie więcej czasu na dochodzenie wszystkich rat – nawet tych, które nie były spłacane przez kilka lat. Ten pogląd chronił banki, a osłabiał pozycję dłużnika.
📄 Przykład orzeczenia: wyrok SA we Wrocławiu z 11.07.2012 r., I ACa 671/12 – wskazano, że skoro świadczenie jest jednorazowe, to wymagalność należy wiązać z końcową datą umowy.
2. ⏳ Przedawnienie od wypowiedzenia umowy
W drugim stanowisku dominowało podejście funkcjonalne – sądy uznawały, że:
- wypowiedzenie umowy kredytu powoduje wymagalność całości niespłaconego kredytu,
- termin przedawnienia dla wszystkich rat biegnie od dnia wypowiedzenia umowy.
⚠️ Skutek? Raty zaległe sprzed wypowiedzenia też miały nowy termin przedawnienia – od daty wypowiedzenia. Było to korzystne dla banków, bo „resetowało” termin przedawnienia.
📄 Przykład orzeczenia: wyrok SA w Łodzi z 23.04.2014 r., I ACa 1361/13 – wypowiedzenie uznane za moment rozpoczęcia biegu przedawnienia dla całości roszczeń.
3. 📆 Przedawnienie każdej raty osobno, od terminu jej płatności
To stanowisko – później potwierdzone przez SN w 2023 roku – opiera się na literalnej wykładni art. 120 § 1 k.c.:
- każda rata kredytu staje się wymagalna w dniu ustalonym w harmonogramie,
- termin przedawnienia biegnie osobno dla każdej raty, od dnia następnego po terminie płatności,
- wypowiedzenie umowy nie zmienia daty wymagalności rat, których termin już upłynął.
✅ Skutek? Kredytobiorca był lepiej chroniony – jeśli bank zwlekał z pozwem, mógł utracić część roszczenia.
📄 Przykład orzeczenia: wyrok SA w Gdańsku z 8.03.2018 r., V AGa 43/18 – uznano, że wymagalność każdej raty wynika z harmonogramu, a nie z wypowiedzenia umowy.
🧩 Praktyczne różnice – jak wpływały na kredytobiorców?
🧑🔧 Przykład 3 – Kredyt z rosnącym opóźnieniem
Pan Artur z Lublina przestał spłacać kredyt w 2017 r. Bank wypowiedział umowę w 2020 r., a pozew złożył dopiero w 2024 r.
| Rata | Data płatności | Przedawnienie (w zależności od interpretacji) |
|---|---|---|
| 1. | 01.06.2017 | 02.06.2020 (w podejściu literalnym) |
| 2. | 01.07.2017 | 02.07.2020 |
| … | … | … |
| 36. | 01.05.2020 | 02.05.2023 |
W zależności od przyjętej linii orzeczniczej:
- ✅ Jeśli przyjmiemy podejście literalne (3): roszczenia za raty od 2017 do maja 2020 są przedawnione – bank odzyska tylko ostatnie kilka rat.
- ❌ Jeśli przyjmiemy podejście z pkt 2: bank odzyska wszystkie raty, bo termin przedawnienia liczony jest od wypowiedzenia w 2020 r.
- ❌ Jeśli przyjmiemy podejście z pkt 1: bank ma czas aż do 3 lata po końcowym terminie spłaty kredytu (np. 2040 r.)!
📌 Dlaczego potrzebna była uchwała SN?
Rzecznik Finansowy słusznie uznał, że sytuacja prawna kredytobiorców była nieprzewidywalna. W zależności od tego, który sąd rozpatrywał sprawę, mogły zapadać całkowicie różne wyroki, mimo identycznego stanu faktycznego. To naruszało:
- zasadę pewności prawa,
- zasadę równego traktowania obywateli,
- i prowadziło do sztucznego przedłużania możliwości egzekwowania zaległości przez banki, nawet po wielu latach.
Co dokładnie orzekł Sąd Najwyższy w uchwale z 10 maja 2023 r.?
Sąd Najwyższy przyjął jednoznaczne stanowisko, które można streścić następująco:
W przypadku kredytu spłacanego w ratach, każda rata staje się wymagalna w terminie określonym w harmonogramie spłaty i od tego momentu biegnie dla niej osobny termin przedawnienia, niezależny od wypowiedzenia umowy kredytowej.
Oznacza to:
✔ wypowiedzenie umowy przez bank nie powoduje rozpoczęcia biegu przedawnienia dla rat, których termin płatności już upłynął,
✔ wypowiedzenie powoduje jedynie natychmiastową wymagalność pozostałych rat, których termin jeszcze nie nadszedł,
✔ dla każdej raty, której termin już minął, przedawnienie biegnie od daty wymagalności wskazanej w harmonogramie kredytu.
📌 Przykład sytuacji po uchwale SN
Załóżmy, że kredyt spłacany był w ratach od stycznia 2019 r. do grudnia 2028 r. Kredytobiorca przestał płacić w maju 2020 r. Bank wypowiedział umowę w grudniu 2022 r., a pozew złożył w styczniu 2025 r.
📊 Co wynika z uchwały?
| Rata | Termin płatności | Termin przedawnienia | Dochodzenie możliwe w 2025 r.? |
|---|---|---|---|
| maj 2020 | 01.05.2020 | 02.05.2023 | ✖ NIE – roszczenie przedawnione |
| czerwiec 2020 | 01.06.2020 | 02.06.2023 | ✖ NIE – roszczenie przedawnione |
| grudzień 2022 | 01.12.2022 | 02.12.2025 | ✔ TAK – jeszcze nieprzedawnione |
| styczeń 2023 i dalej | – (wypowiedzenie: 31.12.2022) | 01.01.2026 i kolejne | ✔ TAK – liczone od wypowiedzenia |
🧩 Jak SN uzasadnił swoje stanowisko?
1. Charakter kredytu jako świadczenia jednorazowego nie ma znaczenia
SN zauważył, że choć kredyt formalnie stanowi świadczenie jednorazowe (tj. jednorazowo udostępniane środki), to:
- dla celów określenia wymagalności poszczególnych rat należy przyjąć podejście funkcjonalne,
- skoro strony umawiają się na spłatę w ratach, a każda rata ma określony termin – to właśnie ten termin decyduje o wymagalności.
📌 Wniosek: liczy się realny harmonogram, nie konstrukcja teoretyczna.
2. Bezpośrednie zastosowanie art. 120 § 1 k.c.
Sąd Najwyższy położył nacisk na literalne brzmienie przepisu:
📜 „Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.” – art. 120 § 1 Kodeksu cywilnego
Nie ma w nim mowy o jakimkolwiek „odnowieniu” terminu wskutek wypowiedzenia umowy. Jeżeli rata była wymagalna np. 1 stycznia 2020 r., to tego dnia (lub następnego) rozpoczął się jej bieg przedawnienia, niezależnie od dalszych wydarzeń (w tym wypowiedzenia).
3. Cel instytucji przedawnienia – ochrona dłużnika
SN podkreślił, że instytucja przedawnienia ma chronić dłużnika przed:
- zbyt długim stanem niepewności co do roszczeń,
- możliwością dochodzenia bardzo starych roszczeń przez silniejsze strony stosunku prawnego (tu: banki).
Dlatego banki – jako profesjonalni uczestnicy rynku finansowego – nie mogą korzystać z wydłużonego terminu na dochodzenie należności poprzez manipulowanie terminem wypowiedzenia umowy.
4. Zasada równowagi stron
Uchwała SN odwołuje się również do idei sprawiedliwości kontraktowej i równowagi stron umowy kredytowej:
- kredytobiorca, jako konsument, powinien mieć jasność co do tego, do kiedy bank może dochodzić poszczególnych rat,
- bank jako silniejsza strona (z zasobami prawnymi i finansowymi) powinien działać szybko i profesjonalnie – nie może sobie pozwalać na dowolność w dochodzeniu roszczeń.
⚖️ Wyroki i precedensy, które wpłynęły na uchwałę
SN w uchwale z 10 maja 2023 r. nawiązuje do wcześniejszych orzeczeń, w tym m.in.:
- uchwały z 27.07.2021 r., III CZP 17/21 – potwierdzającej, że rozłożenie świadczenia jednorazowego na raty oznacza osobne terminy wymagalności,
- wyroku z 7.03.2017 r., II CSK 281/16 – wypowiedzenie umowy powoduje wymagalność jedynie przyszłych rat,
- oraz licznych orzeczeń sądów apelacyjnych, które od lat przyjmowały literalną wykładnię art. 120 k.c., ale były kwestionowane przez inne składy sędziowskie.
Praktyczne skutki uchwały SN z 10.05.2023 r. – co zmienia dla Ciebie jako kredytobiorcy lub banku?
Uchwała Sądu Najwyższego nie tylko wyjaśniła spór interpretacyjny – wprowadziła realne, praktyczne konsekwencje w relacjach kredytowych. W szczególności dotyczy to:
- postępowań sądowych z powództwa banków i firm windykacyjnych,
- sposobu działania działów windykacji,
- strategii obrony dłużników w procesach o zapłatę zaległych rat.
✅ Co zyskuje kredytobiorca?
1. Możliwość skutecznego podniesienia zarzutu przedawnienia
Zgodnie z uchwałą SN, kredytobiorca może podnieść zarzut, że:
- bank dochodzi zapłaty rat, których termin zapłaty upłynął ponad 3 lata temu,
- a ponieważ każda rata przedawnia się oddzielnie, bank nie może objąć wypowiedzeniem umowy wcześniejszych roszczeń i „resetować” biegu terminu.
📌 Wniosek praktyczny: jeśli jesteś pozwany o zapłatę zaległych rat, sprawdź harmonogram i policz daty wymagalności. Jeśli dla części rat upłynęły już 3 lata – możesz je skutecznie odrzucić jako przedawnione.
2. Większa przewidywalność sytuacji prawnej
Dotychczas kredytobiorca nie miał pewności:
- czy wypowiedzenie kredytu przez bank „zresetuje” bieg przedawnienia,
- czy raty sprzed 4–5 lat wciąż mogą być dochodzone.
Po uchwale SN wiadomo jasno: każda rata ma swój indywidualny termin przedawnienia, niezależny od wypowiedzenia.
3. Wzmocnienie pozycji w sporach z firmami windykacyjnymi
Firmy windykacyjne często skupują stare wierzytelności bankowe. Po uchwale SN:
- będą miały trudność z dochodzeniem zaległych rat,
- mogą mieć trudności w wykazaniu, że dana rata nie jest przedawniona.
🧩 Przykład praktyczny:
Pani Ewa otrzymała wezwanie do zapłaty od firmy windykacyjnej w 2025 r., dotyczące kredytu gotówkowego, którego ostatnia rata została zapłacona w 2020 r. W piśmie widnieje informacja o wypowiedzeniu kredytu w 2022 r. i żądanie spłaty całości.
✔ Dzięki uchwale SN, pani Ewa może odpowiedzieć: „rata z 2020 r. jest przedawniona, ponieważ termin jej płatności upłynął ponad 3 lata temu. Wypowiedzenie kredytu nie ma znaczenia.”
❌ Co traci bank?
1. Brak możliwości „restartu” biegu przedawnienia
Bank nie może już „odświeżać” wszystkich swoich roszczeń poprzez wypowiedzenie umowy kredytu. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, gdy:
- klient nie płacił rat przez dłuższy czas,
- bank zwlekał z wypowiedzeniem i pozwem (co niestety zdarzało się nagminnie).
🧩 Skutek? Bank może dochodzić jedynie tych rat, które nie są przedawnione – zgodnie z ich terminem płatności z harmonogramu.
2. Konieczność zmiany procedur windykacyjnych
Banki będą musiały:
- częściej analizować wiek zadłużenia – czy dana rata już się nie przedawniła,
- szybciej reagować – wcześniej wypowiadać umowy i składać pozwy,
- prowadzić dokładniejszą dokumentację dotyczącą harmonogramów spłat.
To duża zmiana dla działów windykacyjnych i działów prawnych banków.
🧩 Jak skutecznie podnosić zarzut przedawnienia? (dla kredytobiorcy)
- Zdobądź harmonogram spłaty kredytu – znajdziesz tam dokładne daty, kiedy miały być spłacone poszczególne raty.
- Policz, ile lat minęło od daty każdej raty – termin przedawnienia wynosi 3 lata.
- Sprawdź, kiedy wypowiedziano umowę – uchwała SN mówi jasno: dla rat sprzed tej daty wypowiedzenie nie ma znaczenia.
- Podnieś zarzut przedawnienia w odpowiedzi na pozew lub w sprzeciwie od nakazu zapłaty – to musi być jasno sformułowane i uzasadnione.
📌 Uwaga: sąd nie bada przedawnienia z urzędu – musisz to zrobić samodzielnie!
⚠️ Uwaga na pułapki – czego unikać?
- Nie podpisuj ugody bez analizy – czasem firmy windykacyjne składają ofertę ugody na całość zadłużenia, nawet jeśli część roszczeń jest już przedawniona.
- Nie uznawaj długu w rozmowie – nawet ustne uznanie długu może „odnowić” bieg przedawnienia!
- Nie daj się zastraszyć – wezwanie do zapłaty od kancelarii czy windykatora to nie wyrok – sprawdź terminy!
Jak sądy stosują uchwałę SN z 10.05.2023 r. w praktyce?
Po ogłoszeniu uchwały III CZP 52/22, sądy powszechne zaczęły ją konsekwentnie przywoływać w uzasadnieniach wyroków. Widać wyraźny trend: priorytet zyskała ochrona kredytobiorcy przed roszczeniami banków i firm windykacyjnych, które są przedawnione.
⚖️ Wyroki sądów po uchwale SN – przegląd najnowszej linii orzeczniczej
🔹 Wyrok Sądu Rejonowego w Zgierzu z 15.09.2023 r.
📄 Sygn. akt: I C 442/23
Sąd oddalił powództwo funduszu sekurytyzacyjnego, który dochodził zapłaty 15 rat kredytu konsumenckiego z lat 2019–2020. Umowa została wypowiedziana w 2022 r., pozew złożono w 2023 r.
Uzasadnienie: Sąd wskazał, że zgodnie z uchwałą SN z 10.05.2023 r., III CZP 52/22, każda rata przedawnia się osobno. Skoro wszystkie raty miały termin płatności ponad 3 lata przed wniesieniem pozwu – roszczenie jest przedawnione.
✅ Efekt: pełne oddalenie pozwu – kredytobiorca nie musi płacić ani złotówki.
🔹 Wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu z 24.10.2023 r.
📄 Sygn. akt: XVIII C 1222/23
Bank pozwał klienta o zapłatę niespłaconych rat kredytu hipotecznego. Część z nich była wymagalna jeszcze w 2017 r. Umowa została wypowiedziana w 2021 r., pozew złożono w 2023 r.
Uzasadnienie: Sąd przywołał uchwałę SN i jednoznacznie stwierdził, że rata z 2017 r. przedawniła się w 2020 r., a wypowiedzenie nie ma znaczenia dla terminu przedawnienia tych rat.
✅ Efekt: zasądzona została tylko część roszczenia – dotycząca rat z 2021 i 2022 r. Reszta została uznana za przedawnioną.
🧩 Jak wykorzystać uchwałę SN w procesie? Praktyczny przewodnik dla kredytobiorcy
🔧 Krok 1: Zbierz dokumenty
🗂️ Potrzebne będą:
- umowa kredytowa,
- harmonogram spłaty,
- korespondencja z bankiem (zwłaszcza wypowiedzenie umowy),
- wezwania do zapłaty,
- pozew lub nakaz zapłaty (jeśli już sprawa trafiła do sądu).
🔧 Krok 2: Wylicz terminy przedawnienia
- Sprawdź datę płatności każdej raty z harmonogramu.
- Dodaj 3 lata do każdej z dat – to będzie moment, kiedy roszczenie się przedawnia.
- Porównaj z datą wypowiedzenia i z datą złożenia pozwu.
📌 Pamiętaj: wypowiedzenie umowy nie wpływa na daty przedawnienia dla rat, które już były wymagalne!
🔧 Krok 3: Przygotuj zarzut przedawnienia
W odpowiedzi na pozew lub w sprzeciwie od nakazu zapłaty napisz jasno:
„Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z 10 maja 2023 r., III CZP 52/22, roszczenia o zapłatę rat kredytu przedawniają się osobno, od daty ich wymagalności. W związku z tym podnoszę zarzut przedawnienia co do rat wymagalnych przed dniem…”
Podaj konkretne raty i ich terminy.
🔧 Krok 4: Zabezpiecz dowody
Jeśli bank lub fundusz twierdzi, że doszło do uznania długu (np. przez rozmowę telefoniczną, podpisanie ugody itp.), zażądaj przedstawienia dowodu. Samo twierdzenie nie wystarczy.
📌 Wniosek: uchwała SN jako skuteczne narzędzie obrony
Dzięki tej uchwale:
✔ Kredytobiorcy nie muszą obawiać się pozwów o raty sprzed 3–4–5 lat, jeśli nie zostały dochodzone w terminie.
✔ Banki i fundusze muszą się spieszyć, a nie liczyć na to, że wypowiedzenie kredytu załatwi wszystko.
✔ Sądy jednolicie stosują tę interpretację – co poprawia przewidywalność i równość traktowania.
⚖️ Wyroki sądów po uchwale SN – przegląd najnowszej linii orzeczniczej
🔹 Wyrok Sądu Rejonowego w Zgierzu z 15.09.2023 r.
📄 Sygn. akt: I C 442/23
Sąd oddalił powództwo funduszu sekurytyzacyjnego, który dochodził zapłaty 15 rat kredytu konsumenckiego z lat 2019–2020. Umowa została wypowiedziana w 2022 r., pozew złożono w 2023 r.
Uzasadnienie: Sąd wskazał, że zgodnie z uchwałą SN z 10.05.2023 r., III CZP 52/22, każda rata przedawnia się osobno. Skoro wszystkie raty miały termin płatności ponad 3 lata przed wniesieniem pozwu – roszczenie jest przedawnione.
✅ Efekt: pełne oddalenie pozwu – kredytobiorca nie musi płacić ani złotówki.
🔹 Wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu z 24.10.2023 r.
📄 Sygn. akt: XVIII C 1222/23
Bank pozwał klienta o zapłatę niespłaconych rat kredytu hipotecznego. Część z nich była wymagalna jeszcze w 2017 r. Umowa została wypowiedziana w 2021 r., pozew złożono w 2023 r.
Uzasadnienie: Sąd przywołał uchwałę SN i jednoznacznie stwierdził, że rata z 2017 r. przedawniła się w 2020 r., a wypowiedzenie nie ma znaczenia dla terminu przedawnienia tych rat.
✅ Efekt: zasądzona została tylko część roszczenia – dotycząca rat z 2021 i 2022 r. Reszta została uznana za przedawnioną.
🧩 Jak wykorzystać uchwałę SN w procesie? Praktyczny przewodnik dla kredytobiorcy
🔧 Krok 1: Zbierz dokumenty
🗂️ Potrzebne będą:
- umowa kredytowa,
- harmonogram spłaty,
- korespondencja z bankiem (zwłaszcza wypowiedzenie umowy),
- wezwania do zapłaty,
- pozew lub nakaz zapłaty (jeśli już sprawa trafiła do sądu).
🔧 Krok 2: Wylicz terminy przedawnienia
- Sprawdź datę płatności każdej raty z harmonogramu.
- Dodaj 3 lata do każdej z dat – to będzie moment, kiedy roszczenie się przedawnia.
- Porównaj z datą wypowiedzenia i z datą złożenia pozwu.
📌 Pamiętaj: wypowiedzenie umowy nie wpływa na daty przedawnienia dla rat, które już były wymagalne!
🔧 Krok 3: Przygotuj zarzut przedawnienia
W odpowiedzi na pozew lub w sprzeciwie od nakazu zapłaty napisz jasno:
„Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z 10 maja 2023 r., III CZP 52/22, roszczenia o zapłatę rat kredytu przedawniają się osobno, od daty ich wymagalności. W związku z tym podnoszę zarzut przedawnienia co do rat wymagalnych przed dniem…”
Podaj konkretne raty i ich terminy.
🔧 Krok 4: Zabezpiecz dowody
Jeśli bank lub fundusz twierdzi, że doszło do uznania długu (np. przez rozmowę telefoniczną, podpisanie ugody itp.), zażądaj przedstawienia dowodu. Samo twierdzenie nie wystarczy.
📌 Wniosek: uchwała SN jako skuteczne narzędzie obrony
Dzięki tej uchwale:
✔ Kredytobiorcy nie muszą obawiać się pozwów o raty sprzed 3–4–5 lat, jeśli nie zostały dochodzone w terminie.
✔ Banki i fundusze muszą się spieszyć, a nie liczyć na to, że wypowiedzenie kredytu załatwi wszystko.
✔ Sądy jednolicie stosują tę interpretację – co poprawia przewidywalność i równość traktowania.
Podsumowanie – co musisz zapamiętać?
📌 Uchwała Sądu Najwyższego z 10 maja 2023 r. (III CZP 52/22) wyznacza nowy standard w sprawach kredytowych. Zgodnie z nią:
✅ Każda rata kredytu spłacanego w ratach przedawnia się osobno, od daty jej wymagalności.
✅ Wypowiedzenie umowy kredytu przez bank NIE przerywa ani NIE odnawia biegu przedawnienia rat, których termin już minął.
✅ Przedawnienie każdej raty biegnie od dnia następnego po terminie płatności i wynosi 3 lata (dla kredytów udzielonych przez przedsiębiorców – np. banki).
✅ Bank może dochodzić tylko tych rat, które nie są przedawnione – czyli tych, których termin płatności nie upłynął ponad 3 lata przed pozwem.
✅ Kredytobiorcy mają silne narzędzie obrony w sądzie, nawet jeśli umowa została wypowiedziana, a dług sprzedany firmie windykacyjnej.
✔️ Praktyczne wskazówki – co robić, a czego unikać?
📌 Dla kredytobiorcy:
Co robić:
- Zawsze sprawdź harmonogram spłat kredytu.
- Oblicz, które raty się przedawniły (dodaj 3 lata do każdej daty płatności).
- Sprawdź datę wypowiedzenia – ale pamiętaj, że nie zmienia ona nic w terminach przedawnienia wcześniejszych rat.
- Jeśli dostajesz wezwanie do zapłaty – poproś o szczegóły roszczenia i podnieś zarzut przedawnienia.
Czego unikać:
- Nie podpisuj ugody lub „uznania długu” bez konsultacji – może to przerwać bieg przedawnienia!
- Nie odkładaj odpowiedzi na pozew lub nakaz zapłaty – masz zwykle tylko 14 dni!
- Nie wierz „na słowo” w treść wezwania do zapłaty – sprawdź wszystko samodzielnie lub z prawnikiem.
🏢 Dla banków i funduszy sekurytyzacyjnych:
- Konieczna jest rewizja procedur windykacyjnych – należy szybciej reagować na zaległości.
- Trzeba dokładnie analizować każdą ratę – które są już przedawnione?
- Wypowiedzenie kredytu nie przedłuża ani nie restartuje biegu przedawnienia.
📚 Podstawa prawna
📜 art. 120 § 1 – Kodeks cywilny (ustawa z 23 kwietnia 1964 r.):
„Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.”
📜 Uchwała Sądu Najwyższego z 10 maja 2023 r., sygn. III CZP 52/22:
Wypowiedzenie umowy kredytu nie wpływa na termin przedawnienia roszczeń kredytodawcy o zapłatę rat, których terminy płatności upłynęły przed momentem wypowiedzenia.
📜 art. 118 – Kodeks cywilny:
„Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi trzy lata dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz dziesięć lat w pozostałych przypadkach.”
🔖 Tematy porad zawartych w poradniku:
- wypowiedzenie umowy kredytu przedawnienie
- termin przedawnienia rat kredytowych
- ochrona kredytobiorcy przed bankiem
- SN III CZP 52/22 raty kredytu
- jak bronić się przed windykacją bankową