W 2025 roku coraz więcej osób wykonuje usługi w ramach umów cywilnoprawnych lub samozatrudnienia. Właśnie dla nich kluczowe znaczenie ma minimalna stawka godzinowa – gwarantująca wynagrodzenie nie niższe niż określone przez państwo minimum. W tym poradniku wyjaśniamy, jak ją obliczyć, na co zwrócić uwagę przy ustalaniu warunków umowy i jak interpretować zmieniające się przepisy. 📊
🧩 Kogo dotyczy minimalna stawka godzinowa?
Minimalna stawka godzinowa obowiązuje:
- osoby fizyczne świadczące usługi na podstawie umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług,
- osoby samozatrudnione (prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą), które nie zatrudniają pracowników ani nie zlecają usług innym podmiotom,
- świadczenia realizowane na rzecz przedsiębiorców lub innych jednostek organizacyjnych, w ramach ich działalności gospodarczej.
📌 Nie obowiązuje natomiast w przypadku umów o dzieło czy sytuacji, gdy osoba prowadzi działalność i równocześnie zatrudnia inne osoby do realizacji umowy.
🛠️ Jak ustala się minimalną stawkę godzinową? Krok po kroku
1. Powiązanie ze stawką miesięczną
Wysokość minimalnej stawki godzinowej jest bezpośrednio związana z poziomem minimalnego wynagrodzenia za pracę. Co roku, kiedy rośnie płaca minimalna, proporcjonalnie rośnie także stawka godzinowa.
👉 Mechanizm ten wprowadzono ustawą z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę.
2. Wzór waloryzacji – jak wyliczyć nową stawkę?
Od 2017 roku obowiązuje jednolity sposób obliczania nowej stawki godzinowej. Wzór wygląda następująco:
Minimalna stawka godzinowa w danym roku = Stawka z roku poprzedniego × (Nowa płaca minimalna : Stara płaca minimalna)
🔍 Przykład z 2022 r.:
- Minimalna stawka w 2021 r.: 18,30 zł
- Płaca minimalna 2021 r.: 2800 zł
- Płaca minimalna 2022 r.: 3010 zł
Obliczenie:
18,30 zł × (3010 zł ÷ 2800 zł) = 19,67 zł
Stawkę zaokrągla się do pełnych dziesiątek groszy:
- mniej niż 5 groszy – pomija się,
- 5 i więcej groszy – zaokrągla się w górę.
✅ Wynik: 19,70 zł.
3. Zasady zaokrąglania 📏
Zasady matematycznego zaokrąglania są kluczowe, ponieważ mają wpływ na ostateczną kwotę:
- Przykład A: Obliczona stawka = 22,33 zł → po zaokrągleniu = 22,30 zł
- Przykład B: Obliczona stawka = 22,36 zł → po zaokrągleniu = 22,40 zł
⚠️ Warto o tym pamiętać, ustalając wynagrodzenie z kontrahentem – zaokrąglona stawka jest wiążąca w rozliczeniach.
📣 Jak i kiedy ogłasza się minimalną stawkę godzinową?
Zgodnie z ustawą, nowa stawka godzinowa na kolejny rok jest ogłaszana do 15 września każdego roku, w formie:
- obwieszczenia Prezesa Rady Ministrów,
- publikowanego w Monitorze Polskim.
Dzięki temu z wyprzedzeniem wiadomo, jaka będzie stawka obowiązująca od 1 stycznia kolejnego roku. Nie trzeba jej obliczać samodzielnie – ale warto znać mechanizm, który za tym stoi.
🧩 Przykłady praktyczne
🧑🔧 Przykład 1: Umowa zlecenie dla grafika
Pan Marek z Warszawy podpisał w 2024 r. umowę zlecenie z agencją reklamową na wykonanie grafik reklamowych. Nie prowadzi działalności, nie zatrudnia innych osób. Minimalna stawka godzinowa w 2024 r. wynosi 27,70 zł.
🔧 Rozliczenie zlecenia:
- Liczba godzin: 40
- Wynagrodzenie brutto: min. 1 108 zł (40 × 27,70 zł)
Zleceniodawca nie może zapłacić mniej, nawet jeśli strony ustaliły stawkę niższą.
👩💻 Przykład 2: Samozatrudniona korektorka
Pani Anna prowadzi jednoosobową działalność i wykonuje korekty językowe dla wydawnictw. Nie zatrudnia nikogo. Jej kontrahentem jest spółka z o.o., więc podlega przepisom o minimalnej stawce.
W 2025 roku stawka wynosi 30,10 zł (przy założeniu wzrostu zgodnego z dotychczasowym trendem). Nawet jeśli strony ustalą niższą stawkę – w umowie musi być zagwarantowana minimalna kwota.
⚠️ Co grozi za naruszenie przepisów o minimalnej stawce godzinowej?
Zleceniodawca, który wypłaca wynagrodzenie niższe niż minimalna stawka godzinowa, naraża się na odpowiedzialność wykroczeniową. To nie tylko kwestia moralna czy reputacyjna – to realne ryzyko kary finansowej.
Zgodnie z przepisami:
Kto, będąc przedsiębiorcą lub działając w imieniu przedsiębiorcy, wypłaca zleceniobiorcy wynagrodzenie w wysokości niższej niż obowiązująca minimalna stawka godzinowa, podlega karze grzywny od 1000 zł do 30 000 zł.
📜 Źródło: art. 8e ust. 1 – ustawa z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę
🔍 Kto może kontrolować stosowanie minimalnej stawki?
Uprawnionym organem do kontroli przestrzegania minimalnej stawki godzinowej jest Państwowa Inspekcja Pracy (PIP).
Kontrola PIP może dotyczyć m.in.:
- wysokości wypłacanego wynagrodzenia,
- liczby przepracowanych godzin (zleceniodawca ma obowiązek ich ewidencjonowania!),
- treści umowy zlecenia (czy zawiera niezbędne elementy),
- terminowości wypłaty wynagrodzenia.
📌 Brak właściwej dokumentacji może zostać uznany za utrudnianie kontroli – co samo w sobie jest wykroczeniem.
📝 Jak prawidłowo sporządzić umowę zlecenia?
Aby umowa zlecenia była zgodna z przepisami o minimalnej stawce godzinowej, powinna zawierać:
- informację o stawce godzinowej brutto,
- zasady ewidencji czasu pracy – np. w formie podpisanych zestawień godzinowych,
- termin wypłaty wynagrodzenia – nie rzadziej niż raz w miesiącu, jeśli umowa trwa dłużej niż miesiąc.
📄 Wzór klauzuli w umowie:
„Strony ustalają, że wynagrodzenie zleceniobiorcy wynosi 30,10 zł brutto za każdą godzinę faktycznie wykonanego zlecenia, z zastrzeżeniem, że nie może być ono niższe niż obowiązująca minimalna stawka godzinowa ogłoszona w Monitorze Polskim.”
⚖️ Wyroki sądowe – przykłady interpretacji
⚖️ Wyrok Sądu Rejonowego w Gdańsku (sygn. akt IV P 316/19):
Sąd uznał, że zleceniodawca, który „dogadał się” ze zleceniobiorcą na wynagrodzenie ryczałtowe, ale nie wykazał ewidencji godzinowej, naruszył przepisy, bo nie był w stanie udowodnić, że wypłacone wynagrodzenie odpowiadało minimalnej stawce godzinowej.
💡 Wniosek: nawet obopólna zgoda nie chroni przed odpowiedzialnością, jeśli nie ma formalnej zgodności z ustawą.
🧩 Praktyczne wskazówki dla zleceniodawców i samozatrudnionych
- Zawsze zawieraj umowę na piśmie – ustne ustalenia są ryzykowne.
- Ewidencjonuj czas pracy – może to być arkusz Excel, aplikacja mobilna, podpisywane tygodniowe zestawienia.
- Nie płać „za zadanie” bez przeliczenia na stawkę godzinową, jeśli umowa to zlecenie lub świadczenie usług.
- Aktualizuj umowy co roku, gdy zmienia się minimalne wynagrodzenie – stare stawki przestają być zgodne z prawem.
💡 Podsumowanie i wskazówki
- Minimalna stawka godzinowa chroni osoby pracujące na umowach cywilnoprawnych przed zaniżaniem wynagrodzeń.
- Stawka jest corocznie waloryzowana proporcjonalnie do wzrostu minimalnego wynagrodzenia.
- Zasady zaokrąglania mają istotne znaczenie dla ostatecznego wyniku.
- Zleceniodawca ma obowiązek stosować minimalną stawkę, ewidencjonować godziny i wypłacać wynagrodzenie co najmniej raz w miesiącu.
- Naruszenie przepisów grozi grzywną do 30 000 zł i negatywnymi skutkami reputacyjnymi.
📚 Podstawa prawna
- art. 8a–8f – ustawa z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. z 2020 r. poz. 2207)
- art. 734–751 – ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny
- rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów ogłaszające wysokość stawki godzinowej w Monitorze Polskim
🔖 Tematy porad zawartych w poradniku
- minimalna stawka godzinowa 2025
- umowa zlecenia a wynagrodzenie
- samozatrudnienie stawka godzinowa
- ewidencja godzin zleceniobiorcy
- kontrola PIP zlecenie