Aplikacja mObywatel to dziś jedno z najważniejszych narzędzi cyfrowych udostępnianych obywatelom przez administrację publiczną. Dzięki niej można okazać dokument tożsamości, pobrać dane z rejestrów publicznych, potwierdzić tożsamość online i korzystać z wielu usług publicznych bez wychodzenia z domu. Ale co dokładnie reguluje ustawa o aplikacji mObywatel? Dlaczego w ogóle powstała i w jakim zakresie wpływa na Twoje życie jako obywatela lub przedsiębiorcy? Na te pytania odpowiadamy w niniejszym poradniku.
📌 Co to jest aplikacja mObywatel i co obejmuje ustawa?
Aplikacja mObywatel to rządowa aplikacja mobilna, dostępna na systemy Android i iOS, umożliwiająca dostęp do cyfrowych dokumentów oraz usług administracji publicznej. Od momentu jej debiutu w 2017 r., systematycznie zyskuje nowe funkcje i integracje. Aby uregulować jej funkcjonowanie w sposób całościowy, w 2023 r. uchwalono ustawę o aplikacji mObywatel, która weszła w życie w tym samym roku.
👉 Przedmiotem ustawy jest określenie:
- zakresu usług udostępnianych w aplikacji,
- zasad ich opracowywania, udostępniania i świadczenia,
- sposobu korzystania z danych z rejestrów publicznych i systemów teleinformatycznych,
- mechanizmów weryfikacji autentyczności dokumentów elektronicznych,
- zadań ministra cyfryzacji związanych z utrzymaniem systemu.
🧾 Główne funkcje i usługi dostępne w aplikacji
Ustawa nie tylko porządkuje istniejące funkcje, ale też otwiera drogę do ich dalszego rozwoju. Wśród najważniejszych dostępnych obecnie usług znajdują się:
- mDowód, czyli cyfrowy odpowiednik dowodu osobistego (od 1 stycznia 2024 r. ma pełną moc prawną),
- prawo jazdy,
- legitymacje uczniowskie i studenckie,
- rejestry medyczne, punkty karne, dane pojazdów, recepty i skierowania,
- dokumenty firmowe (np. dane CEIDG).
Lista dostępnych usług jest ustalana przez ministra właściwego do spraw informatyzacji i może być dynamicznie rozszerzana.
⚙️ Kto odpowiada za aplikację?
Zgodnie z art. 1 pkt 5 ustawy o aplikacji mObywatel, za funkcjonowanie aplikacji odpowiada minister właściwy do spraw informatyzacji. Jego zadania obejmują m.in. opracowywanie usług, ich udostępnianie i zapewnianie bezpieczeństwa aplikacji. Realizacja tych zadań może następować poprzez podległe mu jednostki, takie jak Centralny Ośrodek Informatyki czy NASK.
Minister może także rozpatrywać wnioski różnych podmiotów – zarówno publicznych, jak i prywatnych – o dodanie nowych usług do aplikacji. Szczegółowe zasady tego procesu opisano w art. 15 i 16 ustawy.
🧾 Przykład praktyczny – dokumenty w aplikacji
Przykład 1:
Pani Anna, prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą w Gdańsku, często podróżuje między klientami. W czasie jednej z kontroli drogowych zapomniała fizycznego dowodu osobistego. Dzięki aplikacji mObywatel mogła jednak natychmiast okazać mDowód, który został uznany przez funkcjonariusza Policji. Dzięki elektronicznej weryfikacji autentyczności dokumentu, kontrola przebiegła szybko i bezproblemowo.
🔒 Bezpieczeństwo dokumentów elektronicznych
Ustawa wprowadza również szczegółowe regulacje w zakresie weryfikacji autentyczności, ważności i integralności dokumentów. To kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa prawnego oraz ochrony przed fałszerstwami.
Dokument w aplikacji uznaje się za:
- autentyczny, jeśli został sporządzony przez uprawniony podmiot i nie był modyfikowany,
- ważny, jeśli jego termin obowiązywania nie minął i nie został unieważniony,
- integralny, jeśli jego zawartość nie została zmieniona od chwili wydania.
Dokumenty te są opatrywane zaawansowaną pieczęcią elektroniczną ministra cyfryzacji, a ich autentyczność można potwierdzić trzema metodami:
- wizualną (cechy widoczne na ekranie),
- funkcjonalną (odpowiedzi aplikacji na interakcję),
- kryptograficzną (mechanizmy szyfrowania i podpisu elektronicznego).
🔎 Pobieranie danych z rejestrów – co możesz uzyskać?
Kolejną istotną funkcją aplikacji mObywatel jest możliwość pobierania danych z rejestrów publicznych i systemów teleinformatycznych.
Zgodnie z ustawą:
Użytkownik może pobrać dane pochodzące z rejestrów publicznych, rejestrów niepublicznych lub systemów teleinformatycznych podmiotów publicznych i niepublicznych (art. 1 pkt 2 u.a.mO).
👉 W praktyce oznacza to, że możesz m.in.:
- sprawdzić swoje dane w rejestrze PESEL,
- pobrać dane firmy z CEIDG,
- uzyskać informacje o punktach karnych, pojeździe, historii leczenia itd.
Inicjatywa obywatelska – funkcja „Zagłosuj na pomysł”
Jedną z najciekawszych nowości, wprowadzoną od listopada 2024 r., jest funkcja „Zagłosuj na pomysł”. To przykład realnego wpływu obywateli na rozwój aplikacji. Dzięki tej funkcji użytkownicy mogą zgłaszać własne propozycje dotyczące nowych usług lub dokumentów, które chcieliby mieć w mObywatelu.
📲 Propozycje przechodzą weryfikację przez eksperta ministra właściwego do spraw informatyzacji, a następnie – jeżeli spełniają określone kryteria – trafiają do ogólnodostępnego głosowania.
Przykład 2:
Pan Kamil z Poznania zaproponował wprowadzenie cyfrowej wersji legitymacji emeryta-rencisty. Po zebraniu odpowiedniej liczby głosów propozycja została pozytywnie oceniona przez eksperta i przekazana do analizy technicznej. W marcu 2025 r. została udostępniona jako nowa funkcja w aplikacji.
✅ Funkcja ta wzmacnia obywatelskie zaangażowanie i demokratyzuje rozwój cyfrowych usług publicznych.
🏛️ Jak dodawane są nowe usługi i kto o tym decyduje?
Ustawa precyzyjnie określa, kto może inicjować dodanie nowej usługi do aplikacji mObywatel oraz jak przebiega ten proces. Główne zasady zawarto w art. 15 i 16 ustawy.
🔹 Dodanie usługi z listy usług ministra (art. 15)
- Minister właściwy do spraw informatyzacji opracowuje listę usług, które mogą być świadczone w aplikacji (art. 15 ust. 2 u.a.mO.).
- Może samodzielnie opracować usługę lub przyjąć wniosek od podmiotu publicznego (np. urząd gminy) lub podmiotu niepublicznego (np. uczelnia prywatna, bank).
- Podmiot składa wniosek (art. 15 ust. 4 u.a.mO.), a minister:
- zatwierdza go czynnością materialno-techniczną,
- albo odmawia w drodze decyzji administracyjnej.
Wzór wniosku jest określony jako elektroniczny dokument (art. 15 ust. 6 u.a.mO.).
🔹 Dodanie nowej usługi spoza listy (art. 16)
Jeżeli usługa nie znajduje się na liście ministra, możliwe jest jej dodanie na podstawie:
- wniosku o świadczenie usługi spoza listy (art. 16 ust. 1 u.a.mO.),
- minister analizuje wniosek i – podobnie jak wcześniej – może wyrazić zgodę (czynność techniczna) lub odmówić (decyzja administracyjna),
- w przypadku akceptacji zawiera z wnioskodawcą porozumienie, które określa zakres i warunki świadczenia usługi (art. 16 ust. 9 i 10 u.a.mO.).
🔧 Ustawa uwzględnia różne uwarunkowania: techniczne, prawne, finansowe oraz bezpieczeństwa użytkowników aplikacji i samego systemu.
🛡️ Bezpieczeństwo użytkownika i dokumentów w aplikacji
Z punktu widzenia przeciętnego obywatela kluczowe są mechanizmy zapewniające bezpieczeństwo cyfrowych dokumentów oraz ochronę danych.
Ustawa wprowadza wymogi dotyczące:
- weryfikacji autentyczności i integralności dokumentów,
- podpisu elektronicznego weryfikowanego certyfikatem użytkownika aplikacji,
- zaawansowanej pieczęci elektronicznej, którą opatrywane są dokumenty (np. mDowód),
- trzech metod weryfikacji dokumentów (wizualna, funkcjonalna, kryptograficzna).
🧷 Co ważne, dokument może być uznany za autentyczny, tylko jeśli jego zawartość nie uległa zmianie od chwili wystawienia, a podmiot wydający ma do tego formalne uprawnienie.
💡 Aplikacja mObywatel w strategii cyfryzacji państwa
Rozwój aplikacji mObywatel wpisuje się w długofalową „Strategię Cyfryzacji Polski do 2035 r.”, która zakłada stworzenie jednolitego ekosystemu e-usług publicznych.
📌 Założenia strategii obejmują:
- ułatwienie interakcji między obywatelami a administracją,
- integrację z innymi systemami państwa (np. ePUAP, CEIDG, rejestry medyczne),
- zapewnienie jednolitych i intuicyjnych narzędzi dostępu do usług,
- rozwój usług lokalnych (np. cyfrowe legitymacje miejskie, bilety komunikacji publicznej).
📲 W tym kontekście aplikacja mObywatel staje się „cyfrowym portfelem obywatela” – nie tylko przechowującym dokumenty, ale także umożliwiającym pełną obsługę spraw urzędowych przez smartfon.
Czym jest aplikacja mobilna i jak to rozumie prawo?
Aplikacja mObywatel, jak każda aplikacja mobilna, to specjalne oprogramowanie stworzone z myślą o działaniu na urządzeniach przenośnych – takich jak smartfony, tablety czy smartwatche.
Na gruncie prawa polskiego definicję aplikacji mobilnej zawiera art. 4 pkt 1 ustawy o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych:
„[Aplikacja mobilna to] publicznie dostępne oprogramowanie z interfejsem dotykowym zaprojektowane do wykorzystania na przenośnych urządzeniach elektronicznych, z wyłączeniem aplikacji przeznaczonych do użytku na przenośnych komputerach osobistych”.
⚠️ Co to oznacza w praktyce?
- Aplikacja musi być dostępna publicznie (czyli nie tylko dla wybranych grup użytkowników),
- musi działać na urządzeniach mobilnych,
- musi mieć interfejs przystosowany do obsługi dotykowej – np. przyciski, gesty, skalowanie.
🧠 Aplikacja mObywatel jako aplikacja natywna
W odróżnieniu od stron mobilnych, aplikacja mObywatel jest aplikacją natywną – czyli stworzoną bezpośrednio pod systemy operacyjne Android i iOS. Co to daje?
✅ Większe bezpieczeństwo,
✅ Szybsze działanie,
✅ Dostęp do funkcji urządzenia: np. GPS, aparat, Bluetooth.
To właśnie dzięki tym cechom aplikacja może być wykorzystywana do prezentowania ważnych dokumentów – np. legitymacji uczniowskiej czy mDowodu – w sposób bezpieczny i wiarygodny.
📆 Historia aplikacji mObywatel – jak to się zaczęło?
Choć dziś mObywatel jest powszechnie znany, jego początki były skromne. Oto najważniejsze etapy:
- 29 października 2017 r. – pierwsza wersja aplikacji (Android), udostępniona w ramach badania opinii publicznej.
- 31 stycznia 2018 r. – wersja dla iOS.
- 11 września 2018 r. – pierwsze regulacje prawne (ustawa o informatyzacji).
- 2023 r. – uchwalenie nowej, kompleksowej ustawy o aplikacji mObywatel.
- 1 stycznia 2024 r. – mDowód zyskuje pełną moc prawną jako dowód tożsamości.
W kolejnych miesiącach aplikacja była rozwijana m.in. przez Centralny Ośrodek Informatyki oraz NASK, na zlecenie ministra cyfryzacji.
📌 Podsumowanie: Co daje Ci ustawa o aplikacji mObywatel?
Dla obywatela:
✔ dostęp do cyfrowych dokumentów i usług publicznych,
✔ oszczędność czasu – wiele spraw urzędowych załatwisz przez smartfon,
✔ bezpieczne potwierdzanie tożsamości,
✔ możliwość udziału w rozwijaniu aplikacji (głosowanie na nowe funkcje).
Dla przedsiębiorcy:
✔ szybki dostęp do danych rejestrowych firmy (CEIDG),
✔ obsługa spraw urzędowych online,
✔ wiarygodne przedstawianie dokumentów bez konieczności noszenia wersji papierowej,
✔ integracja z innymi systemami (np. profilem zaufanym).
📚 Podstawa prawna
- art. 1 pkt 1–5, art. 2, art. 3, art. 6, art. 15–17, art. 19 – ustawa z dnia 26 maja 2023 r. o aplikacji mObywatel (Dz.U. z 2023 r. poz. 1234),
- art. 4 pkt 1 – ustawa z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych (Dz.U. z 2024 r. poz. 215),
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 lipca 2023 r. w sprawie zakresu danych i wykazu rejestrów publicznych oraz systemów teleinformatycznych podmiotów publicznych, z których użytkownik aplikacji mObywatel może pobrać dane (Dz.U. poz. 1342).
🏷️ Tematy porad zawartych w poradniku
- ustawa o aplikacji mObywatel 2023
- jak działa aplikacja mObywatel
- weryfikacja dokumentów w mObywatel
- cyfrowe usługi publiczne 2025
- funkcja „zagłosuj na pomysł” mObywatel