W praktyce wiele jednostek spełnia kryteria zarówno dla jednostek mikro, jak i małych. W takiej sytuacji pojawia się pytanie, czy mogą one – pomimo przysługujących uproszczeń – wybrać bardziej rozbudowaną formę sprawozdania finansowego. Ten poradnik wyjaśni, na jakich zasadach można to zrobić, oraz jakie są konsekwencje takiego wyboru.
Dlaczego temat jest istotny?
Wybór odpowiedniego załącznika do ustawy o rachunkowości (u.r.) ma wpływ na zakres obowiązków sprawozdawczych, czas i koszty przygotowania dokumentacji finansowej, a także poziom transparentności wobec interesariuszy, takich jak banki czy inwestorzy. Zrozumienie możliwości wyboru pomiędzy załącznikami nr 4, 5 i 1 u.r. pozwala lepiej dopasować sprawozdawczość do potrzeb jednostki.
Kiedy jednostka mikro może stosować załącznik dla jednostki małej?
Możliwość wyboru formy sprawozdania
Jeśli jednostka spełnia jednocześnie kryteria:
- dla jednostki mikro (zgodnie z art. 3 ust. 1a u.r.),
- oraz dla jednostki małej (zgodnie z art. 3 ust. 1c u.r.),
to ma pełne prawo zrezygnować z uproszczeń przysługujących mikrojednostkom i przyjąć zasady właściwe dla jednostek małych.
✔ TAK – zgromadzenie wspólników może podjąć uchwałę o sporządzeniu sprawozdania według załącznika nr 5 u.r. (czyli dla jednostki małej), nawet jeśli spółka kwalifikuje się jako jednostka mikro.
Nie ma również przeszkód prawnych, aby spółka – choć spełnia kryteria mikro – całkowicie zrezygnowała z uproszczeń i sporządziła pełne sprawozdanie według załącznika nr 1 u.r..
Brak przymusu stosowania uproszczeń
Uproszczenia przewidziane dla mikro- i małych jednostek nie są obowiązkowe – ustawa daje jednostce prawo, a nie nakaz ich stosowania. Warunkiem jest podjęcie odpowiedniej decyzji przez organ zatwierdzający sprawozdanie finansowe.
🔍 Przykład 1
Spółka z o.o. „TechFin” z siedzibą w Lublinie zatrudnia 4 osoby, osiąga przychody roczne na poziomie 2,2 mln zł, a suma bilansowa to 1,3 mln zł. Spełnia więc kryteria dla mikrojednostki.
Zarząd jednak, planując pozyskanie inwestora, postanawia przygotować bardziej rozbudowane sprawozdanie – wg załącznika nr 5 dla jednostek małych. Zgromadzenie wspólników podejmuje uchwałę w tej sprawie. Działanie jest zgodne z prawem i może zwiększyć wiarygodność jednostki.
🔍 Przykład 2
Firma „LogiSmart” sp. z o.o. prowadzi działalność usługową i osiąga przychody rzędu 2,8 mln zł przy sumie bilansowej 1,4 mln zł. Formalnie to jednostka mikro, ale postanawia przygotować pełne sprawozdanie według załącznika nr 1 u.r., ponieważ stara się o kredyt inwestycyjny. Mimo że to bardziej czasochłonne, umożliwia pokazanie pełnego obrazu sytuacji finansowej.
Warunki formalne – uchwała zatwierdzająca wybór
Aby móc zastosować sprawozdanie dla jednostki małej (załącznik nr 5), konieczne jest:
- podjęcie decyzji przez organ zatwierdzający sprawozdanie finansowe, czyli najczęściej zgromadzenie wspólników w spółce z o.o.,
- wskazanie w uchwale, że jednostka rezygnuje z uproszczeń mikro i sporządza sprawozdanie wg załącznika nr 5,
- dostosowanie polityki rachunkowości oraz treści dokumentów finansowych do wybranej formy.
Podsumowanie
✔ Jednostka mikro może dobrowolnie zdecydować się na sporządzenie sprawozdania finansowego według zasad dla jednostek małych (załącznik nr 5 u.r.).
✔ Może też całkowicie zrezygnować z uproszczeń i wybrać załącznik nr 1 u.r., sporządzając pełne sprawozdanie finansowe.
📌 Kluczowe jest, aby decyzję w tej sprawie podjął organ zatwierdzający (najczęściej zgromadzenie wspólników).
⚠️ Rezygnacja z uproszczeń oznacza więcej pracy, ale może być korzystna np. w relacjach z bankiem lub inwestorem.
Podstawa prawna
- art. 3 ust. 1a, ust. 1c, art. 2 ust. 1 pkt 1–2a, art. 46 ust. 5 pkt 4–5, art. 47 ust. 4 pkt 4–5, art. 48 ust. 3–4, art. 48a ust. 3–4, art. 48b ust. 4–5, art. 49 ust. 4–5 – Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U. 2023 poz. 120 ze zm.)
Tematy porad zawartych w poradniku
- wybór formy sprawozdania finansowego
- sprawozdanie jednostki mikro 2025
- uchwała o formie sprawozdania
- załącznik nr 5 ustawa o rachunkowości
- uproszczenia dla jednostek małych