Powrót do Polski po dłuższym pobycie za granicą może wiązać się z ulgą podatkową, która pozwala uniknąć zapłaty PIT nawet przez 4 lata. Ulga na powrót to atrakcyjne rozwiązanie dla osób planujących ponowne osiedlenie się w kraju i osiąganie tu dochodów. W tym poradniku wyjaśniamy, kto może skorzystać z ulgi, jakie są jej warunki, jak ustala się rezydencję podatkową oraz jak prawidłowo złożyć oświadczenie o chęci skorzystania z ulgi.
Na czym polega ulga na powrót?
Ulga na powrót (tzw. „ulga dla powracających”) to zwolnienie z podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) do kwoty 85 528 zł rocznie, obowiązujące przez cztery kolejne lata podatkowe. Z ulgi można skorzystać:
- od początku roku, w którym podatnik przeniósł miejsce zamieszkania do Polski, albo
- od początku roku następnego – decyzja należy do podatnika.
Zwolnienie obejmuje dochody z:
- umowy o pracę,
- umowy zlecenia (art. 13 pkt 8 ustawy o PIT),
- działalności gospodarczej (zarówno wg skali podatkowej, podatku liniowego, jak i ryczałtu),
- zasiłku macierzyńskiego.
Kto może skorzystać z ulgi na powrót?
Aby skorzystać z ulgi, należy spełnić łącznie pięć warunków. Poniżej wyjaśniamy je w przystępny sposób:
1. Przeniesienie miejsca zamieszkania do Polski i objęcie nieograniczonym obowiązkiem podatkowym
Powracający podatnik musi być uznany za polskiego rezydenta podatkowego, czyli podlegać obowiązkowi podatkowemu od całości dochodów, bez względu na miejsce ich uzyskania.
2. Brak rezydencji w Polsce w ciągu ostatnich 3 lat i do dnia powrotu
Ulga przysługuje tylko tym, którzy nie mieli miejsca zamieszkania w Polsce:
- przez trzy lata kalendarzowe poprzedzające rok powrotu,
- oraz od początku roku powrotu do dnia poprzedzającego dzień przeniesienia miejsca zamieszkania.
3. Spełnienie kryterium obywatelstwa lub długiego pobytu za granicą
Podatnik musi:
- mieć obywatelstwo polskie, Kartę Polaka lub być obywatelem UE/EOG/Szwajcarii, albo
- nieprzerwanie mieszkać za granicą przez co najmniej 3 lata w wybranych krajach (np. USA, Kanada, Japonia, Australia) albo
- mieszkać w Polsce przez 5 lat przed wyjazdem za granicę.
4. Posiadanie certyfikatu rezydencji lub dowodów miejsca zamieszkania
Ważne jest posiadanie dokumentów potwierdzających miejsce zamieszkania dla celów podatkowych przed powrotem (np. certyfikat rezydencji, zaświadczenia z urzędów skarbowych za granicą).
5. Brak wcześniejszego korzystania z tej ulgi
Ulga przysługuje tylko raz w życiu – osoby, które już skorzystały z niej wcześniej, nie mogą zrobić tego ponownie.
Przykład 1: Pan Marek wraca z Niemiec
🧑🔧 Pan Marek, lat 34, wyjechał do Niemiec w 2017 r. i mieszkał tam do końca 2022 r. W 2023 r. przeniósł się na stałe do Polski, gdzie uzyskał zatrudnienie i posiada rezydencję podatkową.
✔ NIE miał miejsca zamieszkania w Polsce przez 3 pełne lata i do dnia poprzedzającego powrót,
✔ Ma obywatelstwo polskie,
✔ Uzyskał certyfikat rezydencji w Niemczech,
✔ Nigdy wcześniej nie korzystał z ulgi.
➡ Pan Marek może skorzystać z ulgi w latach 2023–2026. Jego dochody do kwoty 85 528 zł rocznie będą zwolnione z PIT.
Przykład 2: Pani Leila z obywatelstwem francuskim
🧑🔧 Pani Leila, obywatelka Francji, mieszkała w Hiszpanii od 2015 do 2023 r. W sierpniu 2023 r. zamieszkała w Polsce i uzyskała status polskiego rezydenta podatkowego. Nie ma obywatelstwa polskiego, ale należy do UE.
✔ Spełnia warunki dotyczące nieobecności w Polsce,
✔ Jest obywatelką państwa UE,
✔ Uzyskała certyfikat rezydencji w Hiszpanii,
✔ Nie korzystała wcześniej z ulgi.
➡ Pani Leila również ma prawo do zwolnienia przez 4 kolejne lata, np. od 2024 do 2027.
Jak ustala się rezydencję podatkową? Czyli kiedy jesteś „polskim rezydentem” 📌
Zgodnie z art. 3 ust. 1a ustawy o PIT, za osobę mającą miejsce zamieszkania w Polsce uważa się osobę fizyczną, która spełnia choć jeden z poniższych warunków:
- Ma w Polsce ośrodek interesów osobistych lub gospodarczych (tzw. ośrodek interesów życiowych),
lub - Przebywa na terytorium Polski dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.
➡ Wystarczy spełnić jeden z tych warunków. Nie musisz być w Polsce przez 183 dni, jeśli masz tu centrum życia rodzinnego i/lub zarobkowego.
Jak rozumieć „ośrodek interesów życiowych”?
⚖️ Brak ustawowej definicji tego pojęcia sprawia, że organy podatkowe i sądy analizują wiele elementów:
Ośrodek interesów osobistych:
- miejsce zamieszkania najbliższej rodziny (małżonka, dzieci),
- szkoła dzieci,
- aktywność społeczna, obywatelska, kulturalna,
- życie towarzyskie i relacje rodzinne.
Ośrodek interesów gospodarczych:
- miejsce uzyskiwania dochodów (praca, firma),
- posiadany majątek i inwestycje,
- konto bankowe i kredyty,
- miejsce zarządzania swoim majątkiem.
📚 Przykład z orzecznictwa: jeśli ktoś przebywa w Polsce z partnerem i dziećmi, ma tutaj mieszkanie, a dochody z zagranicy mają charakter rentierski (np. z dywidend lub najmu), to mimo zagranicznych dochodów – może być uznany za polskiego rezydenta podatkowego (wyrok NSA, sygn. II FSK 2004/17).
Jak w praktyce skorzystać z ulgi na powrót?
Są dwie drogi skorzystania z ulgi:
✅ 1. Rozliczenie ulgi w zeznaniu rocznym
To najprostszy sposób. Wypełniając PIT za dany rok, w odpowiedniej części formularza zaznaczasz ulgę i wykazujesz dochody objęte zwolnieniem. Wtedy urząd skarbowy zwróci Ci ewentualny nadpłacony podatek.
✅ 2. Złożenie oświadczenia do pracodawcy (lub zleceniodawcy)
Jeśli jesteś zatrudniony lub pracujesz na umowę zlecenie, możesz już w trakcie roku złożyć oświadczenie o spełnieniu warunków do ulgi.
📄 Oświadczenie może być:
- złożone na własnym druku (poniżej wzór),
- lub w części G formularza PIT-2.
Po jego złożeniu pracodawca przestaje pobierać zaliczki na PIT – Twoja pensja wzrośnie o wartość tego podatku.
⚠️ Oświadczenie działa od miesiąca następującego po miesiącu złożenia.
Wzór oświadczenia
miejscowość, dnia ............
.......................................
imię i nazwisko pracownika
.......................................
adres zamieszkania
**Oświadczenie dla celów zwolnienia na powrót**
Oświadczam, zgodnie z art. 31a ust. 8 ustawy z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.), że w okresie od dnia ............ do dnia ............... spełniam warunki do stosowania zwolnienia zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 152 u.p.d.o.f. i w związku z tym wnioskuję o jej zastosowanie.
**Jestem świadomy (świadoma) odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.**
.....................
podpis i data
Co z osobami prowadzącymi działalność gospodarczą?
👩💼 Tu sytuacja jest bardziej skomplikowana. Przedsiębiorcy nie mogą korzystać z ulgi „na bieżąco” (czyli podczas obliczania zaliczek miesięcznych). Muszą:
- Rozliczyć ulgę dopiero w zeznaniu rocznym,
lub - Złożyć do urzędu skarbowego wniosek o zwolnienie płatnika z obowiązku poboru podatku (na podstawie art. 22 § 2 Ordynacji podatkowej), jeśli udowodnią, że:
- pobór podatku zagraża ich interesom egzystencjalnym, lub
- pobrany podatek byłby niewspółmiernie wysoki.
Podsumowanie – najważniejsze informacje 🧾
✔ Ulga przysługuje na 4 lata i obejmuje dochody do 85 528 zł rocznie.
✔ Warunkiem jest przeniesienie rezydencji podatkowej do Polski po minimum 3-letnim pobycie za granicą.
✔ Ulga dotyczy pracy, zleceń, działalności gospodarczej i zasiłku macierzyńskiego.
✔ Można ją rozliczyć w zeznaniu rocznym albo złożyć oświadczenie do pracodawcy.
✔ Przedsiębiorcy korzystają z niej dopiero po zakończeniu roku.
Podstawa prawna
- art. 3 ust. 1a, art. 21 ust. 1 pkt 152, art. 31a ust. 8 – Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.)
- art. 22 § 2 – Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa
Tematy porad zawartych w poradniku
- ulga na powrót do Polski
- zwolnienie z podatku PIT dla reemigrantów
- przeniesienie rezydencji podatkowej
- jak złożyć oświadczenie PIT-2
- ulga podatkowa dla powracających z emigracji