Ulga na złe długi to narzędzie, które umożliwia przedsiębiorcy odzyskanie części podatku dochodowego, gdy jego kontrahent nie zapłacił za dostarczony towar lub wykonaną usługę. Pozwala ona wierzycielowi pomniejszyć podstawę opodatkowania, a dłużnikowi – zwiększyć ją, jeżeli zaległość nie została uregulowana po upływie 90 dni od ustalonego terminu płatności. To rozwiązanie może znacząco poprawić płynność finansową firm, które zmagają się z nieterminowymi płatnościami swoich klientów.
Kto może skorzystać z ulgi na złe długi?
Ulga dostępna jest dla szerokiego kręgu podatników, pod warunkiem, że uzyskują przychody z działalności gospodarczej, a ich kontrahenci również prowadzą działalność gospodarczą opodatkowaną na terytorium Polski. W szczególności z ulgi mogą skorzystać:
- osoby fizyczne opodatkowane według skali podatkowej (art. 26 ustawy o PIT),
- osoby fizyczne rozliczające się podatkiem liniowym (art. 30c ustawy o PIT),
- podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych – spółki z o.o., S.A. itp. (art. 19 ustawy o CIT),
- osoby prowadzące działalność opodatkowaną ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych (art. 11 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym).
📌 Nie ma znaczenia forma prawna działalności – ulgę mogą stosować jednoosobowi przedsiębiorcy, spółki cywilne, spółki kapitałowe oraz inne podmioty prowadzące działalność.
Czym jest „zła” wierzytelność?
Ustawodawca nie używa potocznego określenia „zła dług” – zamiast tego mówi o wierzytelności pieniężnej, która:
- nie została uregulowana (czyli nie została zapłacona),
- nie została zbyta (czyli nie została np. sprzedana innemu podmiotowi, np. firmie windykacyjnej),
- i minęło 90 dni od terminu płatności wskazanego na fakturze, rachunku lub w umowie.
Zgodnie z definicją zawartą w art. 4 pkt 1a ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych, świadczenie pieniężne to obowiązek zapłaty ceny za towar lub usługę wynikający z umowy zawartej między przedsiębiorcami.
Przykład 1 – jednoosobowa działalność na podatku liniowym
🏢 Pan Roman prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą w Łodzi. W sierpniu 2024 r. wystawił kontrahentowi fakturę na kwotę 12 000 zł z terminem płatności 14 dni. Pomimo wielokrotnych prób kontaktu, kontrahent nie uregulował zobowiązania.
W styczniu 2025 r. upłynęło 90 dni od terminu zapłaty (czyli 90 dni po sierpniowym terminie), a faktura nadal nie została opłacona. Pan Roman może pomniejszyć swój dochód w zeznaniu rocznym PIT-36L składanym za 2024 rok o kwotę 12 000 zł – czyli wartość wierzytelności, której nie udało się odzyskać. Dzięki temu zapłaci niższy podatek dochodowy.
Przykład 2 – spółka z o.o. opodatkowana CIT
🏢 Spółka ART-BUILD Sp. z o.o. z siedzibą w Poznaniu wykonała w czerwcu 2024 r. usługę budowlaną na kwotę 65 000 zł. Termin zapłaty na fakturze ustalono na 10 lipca 2024 r. Pomimo wezwań do zapłaty, klient nie uregulował należności.
W zeznaniu CIT-8 składanym za rok 2024, spółka może obniżyć podstawę opodatkowania o tę kwotę, ponieważ od 10 lipca minęło więcej niż 90 dni, a wierzytelność nie została zbyta ani opłacona. Ulga ta zmniejszy należny podatek dochodowy do urzędu skarbowego.
Korzyści wynikające z zastosowania ulgi
✔️ poprawa płynności finansowej firmy – mniejszy podatek do zapłaty,
✔️ odzyskanie części podatku należnego za niezapłacone faktury,
✔️ prosty mechanizm rozliczenia – wystarczy złożyć odpowiednie zeznanie roczne i spełnić warunki ustawowe,
✔️ możliwość rozliczenia ulgi także w kolejnych latach, jeśli w danym roku podstawa opodatkowania jest zbyt niska.
Kiedy nie można zastosować ulgi?
✖ jeśli wierzytelność została zbyta (np. sprzedana firmie windykacyjnej),
✖ jeżeli minęły więcej niż 2 lata od końca roku kalendarzowego, w którym wystawiono fakturę lub zawarto umowę,
✖ jeżeli kontrahent na dzień składania zeznania podatkowego jest w likwidacji, upadłości lub restrukturyzacji,
✖ jeżeli transakcja nie została zawarta w ramach działalności gospodarczej obydwu stron (np. sprzedaż osobie fizycznej nieprowadzącej działalności).
Podsumowanie
Ulga na złe długi to skuteczne narzędzie dla firm, które borykają się z nierzetelnymi kontrahentami. Jej zastosowanie może znacząco ograniczyć skutki finansowe opóźnionych płatności i poprawić rentowność działalności. Kluczowe jest jednak śledzenie terminów płatności, właściwe dokumentowanie transakcji i spełnienie warunków formalnych. W kolejnych częściach poradnika pokażemy, jak dokładnie rozliczyć ulgę oraz jakie wymogi trzeba spełnić, aby skorzystać z tego prawa bez ryzyka zakwestionowania przez urząd skarbowy.
Podstawa prawna
- art. 26, art. 30c – ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. 2022 poz. 2647 ze zm.)
- art. 19 – ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. 2023 poz. 2805 ze zm.)
- art. 11 – ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym (Dz.U. 2023 poz. 221 ze zm.)
- art. 4 pkt 1a – ustawa z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (Dz.U. 2023 poz. 711 ze zm.)
Tematy porad zawartych w poradniku
- ulga na złe długi 2025
- jak odzyskać podatek od niezapłaconej faktury
- rozliczenie złych długów w PIT i CIT
- kto może skorzystać z ulgi na złe długi
- nieuregulowana wierzytelność a podatek