Koszty komornicze to istotny element każdego postępowania egzekucyjnego. Wielu osobom mogą one sprawić poważne trudności finansowe, dlatego ustawodawca przewidział możliwość zwolnienia od kosztów komorniczych w określonych przypadkach. W tym poradniku wyjaśniam, kto może ubiegać się o takie zwolnienie, jakie są warunki i jak wygląda praktyczny przebieg całej procedury.
Zwolnienie od kosztów komorniczych może okazać się kluczowe, gdy egzekucja komornicza jest jedynym sposobem na odzyskanie należności lub zabezpieczenie swoich praw. Dzięki takiemu rozwiązaniu osoby fizyczne, a także niektóre podmioty prawne, mogą uniknąć dodatkowych obciążeń finansowych, jeśli rzeczywiście nie są w stanie ich ponieść. Poniżej znajdziesz najważniejsze informacje oraz praktyczne wskazówki krok po kroku.
Na czym polega zwolnienie od kosztów komorniczych?
Zwolnienie od kosztów komorniczych oznacza, że osoba uprawniona nie musi płacić opłat za czynności komornika, związane z prowadzoną egzekucją lub innymi czynnościami prawnymi. Prawo do takiego zwolnienia przewiduje ustawa z dnia 28 lutego 2018 r. o kosztach komorniczych oraz inne akty prawne regulujące kwestie sądowe.
Warto wiedzieć, że zwolnienie od kosztów sądowych może automatycznie obejmować również koszty komornicze – ale tylko w określonych przypadkach, o czym poniżej.
Kiedy przysługuje zwolnienie od kosztów komorniczych?
Wyróżnić można dwie podstawowe sytuacje:
- Zwolnienie ustawowe
Jeżeli już wcześniej – w toku postępowania rozpoznawczego przed sądem – uzyskałeś zwolnienie od kosztów sądowych, to takie zwolnienie rozciąga się automatycznie również na koszty komornicze.
Przykład:
Pani Katarzyna z Bytomia prowadziła spór sądowy o zaległe alimenty i z powodu trudnej sytuacji finansowej otrzymała od sądu zwolnienie od kosztów sądowych. Gdy sprawa zakończyła się wydaniem nakazu zapłaty, a dłużnik nie płacił, konieczne stało się wszczęcie egzekucji. Zwolnienie przyznane przez sąd objęło automatycznie również koszty egzekucyjne, więc pani Katarzyna nie musiała ich opłacać. - Zwolnienie przyznane na wniosek
Osoba fizyczna, która nie ma ustawowego zwolnienia, ale nie jest w stanie ponieść kosztów komorniczych bez uszczerbku dla utrzymania siebie i rodziny, może wystąpić z odpowiednim wnioskiem do sądu rejonowego, przy którym działa komornik. Analogiczne uprawnienie przysługuje także osobom prawnym oraz jednostkom organizacyjnym niebędącym osobą prawną, jeśli wykażą brak środków na pokrycie kosztów.
Przykład:
Firma usługowa „Maximex” z Radomia po wygranej sprawie o zapłatę musiała skierować sprawę do komornika. Spółka znalazła się jednak w poważnych tarapatach finansowych, nie mając środków na pokrycie opłaty komorniczej. Zarząd spółki złożył więc do sądu rejonowego wniosek o zwolnienie z kosztów komorniczych, dołączając dokumenty potwierdzające trudną sytuację finansową. Sąd przychylił się do wniosku i spółka została zwolniona z części kosztów.
Kto jeszcze może skorzystać ze zwolnienia?
Zwolnienie przysługuje nie tylko osobom fizycznym, ale także:
- osobom prawnym (np. spółki z o.o., fundacje),
- jednostkom organizacyjnym, które nie mają osobowości prawnej, ale mają tzw. zdolność prawną (np. spółki osobowe, wspólnoty mieszkaniowe).
W każdym przypadku należy udowodnić, że poniesienie kosztów komorniczych jest niemożliwe ze względu na brak odpowiednich środków.
Jak złożyć wniosek o zwolnienie od kosztów komorniczych?
- Wniosek należy złożyć do sądu rejonowego właściwego dla siedziby komornika prowadzącego egzekucję.
- Wniosek powinien zawierać:
- dokładne oznaczenie sprawy,
- wykaz kosztów, od których domagasz się zwolnienia,
- uzasadnienie wraz z opisem sytuacji majątkowej, rodzinnej, zdrowotnej (osoby fizyczne) lub finansowej (podmioty gospodarcze),
- odpowiednie załączniki (np. zaświadczenia o dochodach, wykazy majątku, PIT, bilans firmy itp.).
- Ważne: Do wniosku i jego rozpoznania stosuje się przepisy ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, czyli procedura jest bardzo podobna jak przy wnioskowaniu o zwolnienie od kosztów sądowych.
Decyzja sądu:
Sąd może przyznać zwolnienie w całości lub w części. W przypadku negatywnej decyzji sądu, można złożyć zażalenie.
Jak wygląda procedura po uzyskaniu zwolnienia?
Jeśli sąd przyzna Ci zwolnienie od kosztów komorniczych, powinieneś przedłożyć komornikowi odpis postanowienia sądu. Dopiero na tej podstawie komornik może nie pobierać opłat.
Uwaga! Jeśli nie dostarczysz komornikowi odpisu postanowienia, komornik wezwie Cię do jego przedłożenia w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania. Brak złożenia tego dokumentu w terminie skutkuje uznaniem, że nie przysługuje Ci zwolnienie od kosztów!
Co jeszcze warto wiedzieć?
- Skarb Państwa nie płaci kosztów komorniczych – egzekucje prowadzone w interesie państwa są z tego obowiązku zwolnione.
- Zwolnienie dotyczy tylko tych kosztów, od których uzależniona jest czynność komornika – nie obejmuje innych opłat (np. kosztów przekazania środków na konto bankowe).
- W przypadku osób prawnych lub jednostek organizacyjnych sądy rygorystycznie oceniają brak środków finansowych – musisz przedstawić pełną dokumentację finansową.
- Przykład zastosowania
Spółdzielnia mieszkaniowa „Leśna Polana” z Białegostoku prowadziła egzekucję należności od byłego lokatora. Ze względu na dużą liczbę dłużników, spółdzielnia wyczerpała budżet na czynności egzekucyjne. Przedstawiła sądowi zestawienie finansowe potwierdzające brak środków, co pozwoliło jej uzyskać zwolnienie od kosztów komorniczych dla wszystkich nowych spraw egzekucyjnych w danym roku.
Podsumowanie
Zwolnienie od kosztów komorniczych to narzędzie, które może znacząco odciążyć finansowo osoby oraz podmioty znajdujące się w trudnej sytuacji materialnej. Warto wiedzieć, że zwolnienie sądowe obejmuje także postępowanie egzekucyjne, a w innych przypadkach można wystąpić z odpowiednim wnioskiem. Pamiętaj o konieczności przedstawienia dokumentów i pilnowaniu terminów – tylko wtedy unikniesz niepotrzebnych wydatków i komplikacji.
Podstawa prawna
- art. 45, art. 46 ustawy z dnia 28 lutego 2018 r. o kosztach komorniczych
- art. 102, art. 103 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych
Tematy porad zawartych w poradniku
- zwolnienie z kosztów komorniczych 2025
- jak uzyskać zwolnienie z opłat komorniczych
- wniosek o zwolnienie od kosztów komorniczych
- koszty egzekucyjne – zwolnienie