Złożenie wykazu majątku w postępowaniu egzekucyjnym – praktyczny poradnik

Złożenie wykazu majątku to jeden z kluczowych obowiązków dłużnika w postępowaniu egzekucyjnym. Od jego prawidłowego wykonania zależy często skuteczność całej egzekucji oraz czas jej trwania. W poniższym poradniku wyjaśniam krok po kroku, czym jest wykaz majątku, kto i kiedy musi go złożyć, jakie są konsekwencje niezłożenia wykazu oraz jakie środki przymusu mogą być zastosowane wobec opornych dłużników. Podpowiem też, jak z perspektywy wierzyciela skutecznie korzystać z tej instytucji.


Na czym polega obowiązek złożenia wykazu majątku?

Złożenie wykazu majątku jest formalnym oświadczeniem dłużnika o stanie jego aktywów i pasywów. Jak wynika z art. 801¹ § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, dłużnik składa komornikowi wykaz majątku na piśmie lub ustnie do protokołu – pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania. Co istotne, komornik musi uprzedzić dłużnika o tej odpowiedzialności.

Dzięki temu narzędziu wierzyciel zyskuje wgląd w faktyczny stan majątkowy dłużnika, co umożliwia efektywniejsze prowadzenie egzekucji. Nie jest przy tym wymagane, by wierzyciel musiał wykazywać, że mimo dołożenia starań nie posiada wiedzy o majątku dłużnika – wystarczy samo złożenie wniosku do komornika.


Praktyczny przebieg złożenia wykazu majątku

Jak wygląda wezwanie do złożenia wykazu?

Po otrzymaniu wniosku od wierzyciela, komornik wzywa dłużnika do złożenia wykazu majątku. Dłużnik może to zrobić osobiście w kancelarii komornika lub na piśmie. Komornik poucza dłużnika o konsekwencjach złożenia fałszywego oświadczenia oraz o tym, że w razie niewywiązania się z obowiązku może zostać nałożona grzywna.

Przykład 1:

Pani Marta Kulesza z Warszawy jest dłużniczką wobec firmy windykacyjnej. Komornik wysyła jej wezwanie do złożenia wykazu majątku w terminie 7 dni. Pani Marta stawia się w kancelarii komornika, gdzie pod nadzorem komornika składa ustne oświadczenie o swoim majątku, które zostaje zapisane w protokole. Komornik przypomina jej o odpowiedzialności karnej za fałszywe dane.

Co się dzieje, gdy dłużnik nie składa wykazu?

Jeśli dłużnik nie złoży wykazu majątku lub nie odpowie na pytania komornika, ten może nałożyć na niego grzywnę (np. 2 000 zł). Gdy pomimo grzywny dłużnik wciąż uchyla się od obowiązku, komornik właściwości ogólnej dłużnika na wniosek wierzyciela występuje do sądu o przymusowe doprowadzenie dłużnika w celu złożenia wykazu.

Przykład 2:

Pan Krzysztof Nowak z Poznania ignoruje kilka wezwań komornika. Komornik nakłada na niego grzywnę, lecz pan Krzysztof wciąż unika kontaktu. Wierzyciel składa wniosek, a sąd wydaje postanowienie o przymusowym doprowadzeniu pana Krzysztofa przez policję do kancelarii komornika, gdzie ten ostatecznie składa wykaz majątku.


Wykaz majątku a wyjawienie majątku – ważne różnice

W praktyce często mylone są pojęcia „złożenie wykazu majątku” i „wyjawienie majątku”. Złożenie wykazu majątkunastępuje w toku egzekucji na wniosek wierzyciela i dotyczy składników majątkowych istotnych dla konkretnego postępowania egzekucyjnego. Z kolei wyjawienie majątku (art. 913 k.p.c.) to szersza instytucja – może być stosowane zarówno w trakcie, jak i przed wszczęciem egzekucji, gdy z zajętego majątku nie da się zaspokoić roszczenia wierzyciela.

Ważne: W obu przypadkach dłużnik składa oświadczenie pod rygorem odpowiedzialności karnej.


Kiedy wierzyciel może domagać się wykazu lub wyjawienia majątku?

  • Wykaz majątku – już na etapie postępowania egzekucyjnego, bez konieczności wykazywania, że nie zna majątku dłużnika.
  • Wyjawienie majątku – gdy majątek objęty egzekucją nie wystarcza na zaspokojenie wierzyciela albo gdy uprawdopodobni on, że nie uzyska pełnego zaspokojenia z majątku znanego lub z bieżących dochodów dłużnika przez 6 miesięcy.

Przykład 3:

Spółka „Rekson” z Krakowa prowadzi egzekucję wobec kontrahenta. Komornik zajmuje rachunek bankowy, ale środki okazują się niewystarczające na spłatę długu. Spółka składa więc do sądu wniosek o wyjawienie majątku, załączając dowody niewystarczającego majątku dłużnika.


Konsekwencje niezłożenia wykazu majątku

  • Możliwość nałożenia grzywny na dłużnika
  • W skrajnych przypadkach – przymusowe doprowadzenie przez policję
  • Wpis do Krajowego Rejestru Zadłużonych
  • Opóźnienie i zwiększenie kosztów postępowania egzekucyjnego

Umorzenie postępowania o wyjawieniu majątku i wpis do Krajowego Rejestru Zadłużonych

Jeżeli postępowanie o wyjawienie majątku zostanie umorzone, jest to podstawą do wykreślenia dłużnika z Krajowego Rejestru Zadłużonych. Rejestr ten prowadzony jest przez Ministra Sprawiedliwości w systemie teleinformatycznym i obejmuje informacje o osobach, wobec których prowadzone są postępowania egzekucyjne, upadłościowe i restrukturyzacyjne.


Kontrola czynności komornika i prawa wierzyciela

Wierzyciel ma prawo zaskarżyć czynności (lub zaniechania) komornika, zwłaszcza jeśli nie wykorzystał on dostępnych środków takich jak wezwanie do złożenia wykazu majątku czy poszukiwanie majątku.


Podsumowanie – kluczowe wnioski i wskazówki

  • Złożenie wykazu majątku jest kluczowe dla skuteczności egzekucji.
  • Dłużnik ma obowiązek złożyć rzetelny wykaz majątku – za fałszywe dane grozi odpowiedzialność karna.
  • W przypadku oporu dłużnika przewidziane są skuteczne środki przymusu, włącznie z doprowadzeniem przez policję.
  • Wierzyciel powinien dbać o aktywne korzystanie z uprawnień, w tym o składanie wniosków do komornika oraz kontrolę jego czynności.
  • Prawidłowe zastosowanie tej instytucji może znacząco przyspieszyć i zwiększyć skuteczność postępowania egzekucyjnego.

Podstawa prawna

  • art. 801¹ § 1–4, art. 801² – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 1964 r. nr 43, poz. 296 z późn. zm.)
  • art. 913 § 1–3 – Kodeks postępowania cywilnego
  • Ustawa z 6 grudnia 2018 r. o Krajowym Rejestrze Zadłużonych (Dz.U. 2019 poz. 55 z późn. zm.)
  • Ustawa z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. 2002 nr 200, poz. 1679 z późn. zm.)

Tematy porad zawartych w poradniku

  • wykaz majątku dłużnika egzekucja
  • wyjawienie majątku komornik
  • konsekwencje niezłożenia wykazu majątku
  • środki przymusu wobec dłużnika
  • Krajowy Rejestr Zadłużonych wpis

Przydatne adresy urzędowe

Ostatnia aktualizacja: 03.08.2025
Czy ta porada była dla Ciebie pomocna?

Zobacz również: