Zawieszenie postępowania egzekucyjnego to często stosowana przez dłużników (ale też innych uczestników postępowania) procedura obrony przed zbyt pochopną lub błędną egzekucją komorniczą. Pozwala czasowo wstrzymać czynności egzekucyjne, zwłaszcza gdy istnieją podstawy do uznania, że mogły zostać naruszone przepisy lub interesy którejkolwiek ze stron. W poradniku wyjaśniam, kto, kiedy i jak może wnioskować o zawieszenie egzekucji na podstawie art. 821 § 1 k.p.c., jakie są skutki tej decyzji sądu oraz co zrobić, by w okresie zawieszenia egzekucji przedsiębiorca nie był pozbawiony dostępu do środków na działalność.
Kiedy można żądać zawieszenia postępowania egzekucyjnego?
Zawieszenie postępowania egzekucyjnego jest możliwe w sytuacji, gdy:
- złożono skargę na czynności komornika,
- wniesiono zażalenie na postanowienie sądu wydane w toku postępowania egzekucyjnego.
Oznacza to, że jeśli którakolwiek ze stron (wierzyciel, dłużnik, a nawet osoba trzecia) uważa, że doszło do nieprawidłowości przy prowadzeniu egzekucji, może nie tylko złożyć odpowiednią skargę lub zażalenie, ale też wnioskować o wstrzymanie egzekucji na czas rozpoznania tych środków.
Przykład 1
Firma usługowa „ModernIT” z Poznania dowiedziała się o zajęciu konta przez komornika w związku z rzekomo nieuregulowaną fakturą, którą – jak twierdzi – już dawno uregulowała. Zarząd firmy składa skargę na czynność komornika (zajęcie rachunku) i jednocześnie wnioskuje do sądu o zawieszenie egzekucji do czasu wyjaśnienia sprawy. Dzięki temu sąd może powstrzymać komornika przed dalszymi czynnościami egzekucyjnymi.
Przykład 2
Pani Joanna prowadzi sklep internetowy i dowiedziała się, że sąd nieprawidłowo nadał klauzulę wykonalności na tytuł egzekucyjny wobec jej firmy. Składa więc zażalenie na postanowienie sądu, domagając się zawieszenia egzekucji do czasu rozpatrzenia zażalenia. W tej sytuacji sąd również może wstrzymać egzekucję.
Kto może złożyć wniosek o zawieszenie postępowania egzekucyjnego?
Prawo do złożenia takiego wniosku przysługuje każdemu, kto wniósł skargę na czynności komornika lub zażalenie na postanowienie sądu w toku postępowania egzekucyjnego. W praktyce są to najczęściej:
- dłużnik,
- wierzyciel,
- osoba trzecia (np. właściciel zajętej rzeczy).
Nie jest konieczne, aby wykazać przed sądem, że szkoda już powstała – wystarczy uprawdopodobnić, że kontynuowanie egzekucji może wyrządzić wnioskodawcy szkodę.
Jak sąd podejmuje decyzję o zawieszeniu postępowania egzekucyjnego?
Ważne jest, że zawieszenie egzekucji na podstawie art. 821 § 1 k.p.c. zawsze zależy od uznania sądu. Sąd ocenia:
- czy skarga lub zażalenie są zasadnie wniesione (czy istnieje szansa, że zakończą się korzystnym rozstrzygnięciem dla wnioskodawcy),
- czy dalsze prowadzenie egzekucji może wyrządzić wnioskodawcy szkodę,
- jakie zabezpieczenie można ustanowić, by interesy obu stron były należycie chronione.
Sąd może też uzależnić zawieszenie egzekucji od złożenia zabezpieczenia przez dłużnika (np. w formie gwarancji bankowej lub depozytu pieniężnego).
Przykład decyzji sądu: Sąd zawiesza postępowanie egzekucyjne w części dotyczącej zajęcia rachunku bankowego dłużnika pod warunkiem, że dłużnik złoży zabezpieczenie w wysokości 10 000 zł na rachunku depozytowym sądu.
Czy zawieszenie egzekucji jest całkowite, czy może dotyczyć tylko części postępowania?
Zawieszenie egzekucji może być:
- całkowite – dotyczy wszystkich czynności komornika,
- częściowe – obejmuje tylko wybrane składniki majątku lub określony sposób egzekucji (np. zajęcie rachunku, ale nie wynagrodzenia).
Pozwala to sądowi elastycznie reagować na sytuację dłużnika i wierzyciela, ograniczając egzekucję tylko tam, gdzie istnieje ryzyko powstania szkody.
Skutki zawieszenia postępowania egzekucyjnego
Zawieszenie postępowania egzekucyjnego oznacza, że komornik nie może podejmować dalszych czynności egzekucyjnych w zakresie objętym postanowieniem sądu. Istnieje jednak wyjątek – zawieszenie nie dotyczy zajęcia, które zostało już dokonane przed wydaniem postanowienia o zawieszeniu.
Jeśli dłużnik ustanowi zabezpieczenie na rzecz wierzyciela (np. wpłaci określoną kwotę do depozytu sądowego), sąd może uchylić dokonane już czynności egzekucyjne, poza zajęciem składników majątku.
Zawieszenie trwa co do zasady do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia skargi lub zażalenia.
Zawieszenie egzekucji a dostęp dłużnika do środków na rachunku bankowym
W praktyce dla przedsiębiorców kluczowe jest, by zawieszenie egzekucji nie blokowało całkowicie działalności gospodarczej. Przepisy dają więc dłużnikowi prawo do wnioskowania, by sąd określił kwotę, jaką dłużnik może pobierać z zajętego rachunku w celu zaspokajania bieżących potrzeb (art. 821¹ k.p.c.).
Przykład 3
Spółka „AgroTech” złożyła skargę na czynność komornika polegającą na zajęciu wszystkich środków z firmowego rachunku bankowego. Sąd zawiesił postępowanie egzekucyjne, a na wniosek dłużnika pozwolił spółce pobierać do 15 000 zł miesięcznie z zajętego rachunku na pokrycie najważniejszych kosztów bieżącej działalności.
⚠️ Wierzyciel może złożyć zażalenie na postanowienie sądu w sprawie kwoty dostępnej dla dłużnika!
Podsumowanie – najważniejsze wskazówki
- Zawieszenie egzekucji to skuteczny środek ochrony przed nieuzasadnioną lub błędną egzekucją, ale sąd stosuje go tylko wtedy, gdy jest to uzasadnione konkretną sytuacją.
- Każdy, kto składa skargę na czynności komornika lub zażalenie na postanowienie sądu, może żądać zawieszenia egzekucji.
- Zawieszenie może być całkowite lub częściowe, a sąd może żądać zabezpieczenia od dłużnika.
- Przedsiębiorcy, których konto zostało zajęte, mogą domagać się określenia kwoty do wypłat na bieżące potrzeby – to bardzo ważne dla utrzymania działalności.
- Zawieszenie egzekucji trwa do czasu rozstrzygnięcia skargi lub zażalenia.
Podstawa prawna
- art. 821 § 1, § 3, art. 821¹ – ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego
Tematy porad zawartych w poradniku
- zawieszenie postępowania egzekucyjnego
- skarga na czynności komornika
- dostęp do środków na rachunku przy zajęciu
- ochrona przedsiębiorcy przed egzekucją