Zasada informowania to jedna z fundamentalnych zasad postępowania podatkowego, które chronią interesy podatników i zapewniają rzetelny przebieg procedur przed organami podatkowymi. Mimo że sama nazwa może brzmieć formalnie, jej znaczenie praktyczne jest ogromne – od prawidłowej realizacji tego obowiązku zależy, czy przedsiębiorca ma realną możliwość obrony swoich praw, uniknięcia błędów i skutków finansowych wynikających z niewiedzy.
W tym poradniku wyjaśniamy, na czym dokładnie polega zasada informowania, jakie obowiązki nakłada ona na urzędy skarbowe i inne organy Krajowej Administracji Skarbowej, oraz jakie uprawnienia z niej wynikają dla przedsiębiorcy.
📚 Istota zasady informowania w postępowaniu podatkowym
Każde postępowanie podatkowe opiera się na wymianie informacji między organem podatkowym a stroną postępowania – czyli podatnikiem, płatnikiem, inkasentem lub innym uczestnikiem.
Informacje mogą płynąć w obu kierunkach, ale mają różny charakter:
- od strony do organu – dotyczą faktów i dowodów (np. dokumentów księgowych, umów, oświadczeń),
- od organu do strony – obejmują przepisy prawa i wyjaśnienia mające zastosowanie w konkretnej sprawie.
To właśnie ten drugi kierunek – przekazywanie informacji przez organ podatkowy – jest podstawą zasady informowania, o której mowa w art. 121 § 2 Ordynacji podatkowej:
„Organy podatkowe w postępowaniu podatkowym są obowiązane udzielać niezbędnych informacji i wyjaśnień o przepisach prawa podatkowego pozostających w związku z przedmiotem tego postępowania.”
Ta regulacja ma kluczowe znaczenie dla praktyki. Nakłada bowiem na urzędników nie tylko obowiązek cytowania przepisów, ale również ich objaśniania w sposób zrozumiały dla strony, tak by przedsiębiorca wiedział, jakie działania musi podjąć i jakie są skutki jego decyzji.
💡 Cel zasady informowania
Zasada informowania ma zapewnić stronie dostęp do wiedzy niezbędnej do ochrony swoich interesów w toku postępowania.
Stanowi ona swoiste „uzupełnienie” zasady zaufania do organów podatkowych – bo zaufanie można budować tylko wtedy, gdy komunikacja między urzędem a podatnikiem jest przejrzysta i rzetelna.
Zasada ta ma jednak ograniczony zakres. Organ nie jest doradcą podatkowym ani punktem konsultacyjnym. Nie może więc:
- udzielać informacji o przepisach niezwiązanych z konkretnym postępowaniem,
- wskazywać najkorzystniejszego sposobu rozliczenia czy interpretacji przepisów,
- sugerować podatnikowi, jak powinien zmienić treść swojego wniosku lub odwołania.
Jej rola sprowadza się do przekazywania niezbędnych informacji i wyjaśnień – czyli takich, które mają bezpośredni wpływ na ustalenie praw i obowiązków strony w danym postępowaniu.
⚙️ Zakres i granice obowiązku informacyjnego organu podatkowego
Zasada informowania nie oznacza, że organ musi pouczać stronę o każdym możliwym przepisie prawa.
Zakres jego obowiązków ogranicza się do informacji:
- niezbędnych – czyli takich, bez których strona mogłaby ponieść negatywne konsekwencje procesowe,
- związanych z prowadzonym postępowaniem – a nie z innymi sprawami podatkowymi czy innymi dziedzinami prawa,
- dotyczących przepisów prawa podatkowego – zarówno materialnego, jak i procesowego.
W praktyce oznacza to, że:
- urząd ma obowiązek wyjaśnić podatnikowi, jak należy rozumieć przepisy dotyczące danej sprawy,
- ale nie musi (i nie może) informować o regulacjach z innych gałęzi prawa – np. cywilnego, handlowego, czy administracyjnego.
🧩 Zasada informowania a asymetria wiedzy między stroną a organem
U podstaw tej zasady leży asymetria informacji – organ podatkowy z natury ma większą wiedzę o przepisach i procedurach niż przedsiębiorca.
Dlatego ustawodawca nałożył na urząd obowiązek, by tę przewagę niwelować – poprzez przekazywanie stronie takich informacji, które pozwolą jej skutecznie uczestniczyć w postępowaniu.
W praktyce oznacza to, że organ:
- powinien pouczyć stronę o jej prawach i obowiązkach,
- musi dostosować sposób przekazywania informacji do poziomu wiedzy i doświadczenia strony,
- ma obowiązek udzielać informacji w sposób jasny, niebudzący wątpliwości, bez używania zawiłego języka prawniczego.
🧾 Przykład z praktyki
Pani Anna, właścicielka firmy transportowej, została wezwana przez urząd skarbowy do złożenia wyjaśnień w sprawie rozliczenia podatku VAT. Urzędnik, prowadząc postępowanie, powinien poinformować ją, że zgodnie z art. 146 § 1 Ordynacji podatkowej musi zawiadomić urząd o każdej zmianie adresu doręczeń.
Gdyby organ tego nie zrobił, a korespondencję wysłał na stary adres, pani Anna mogłaby zostać pozbawiona prawa do złożenia wyjaśnień – mimo że nie wiedziała o obowiązku aktualizacji adresu.
W takiej sytuacji doszłoby do naruszenia zasady informowania, a negatywne skutki (np. fikcja doręczenia) nie powinny obciążać podatniczki.
🏛️ Kto odpowiada za udzielanie informacji?
Za realizację zasady informowania w toku konkretnego postępowania odpowiada organ prowadzący sprawę – np. naczelnik urzędu skarbowego, dyrektor izby administracji skarbowej czy naczelnik urzędu celno-skarbowego.
Natomiast za ogólny system informacji podatkowej odpowiada Krajowa Informacja Skarbowa (KIS) – jednostka organizacyjna Krajowej Administracji Skarbowej.
Do jej zadań należy m.in.:
- udzielanie powszechnie dostępnych informacji podatkowych i celnych,
- przetwarzanie i udostępnianie danych,
- prowadzenie edukacji podatkowej,
- wydawanie interpretacji indywidualnych.
W praktyce więc:
- organ prowadzący postępowanie udziela informacji w konkretnej sprawie,
- KIS – udziela informacji o charakterze ogólnym (poza konkretnym postępowaniem).
📌 Przedsiębiorca, który chce dowiedzieć się, jak stosować dany przepis w swojej działalności, ale nie toczy się wobec niego postępowanie, powinien więc kierować pytania do Krajowej Informacji Skarbowej, a nie do swojego urzędu skarbowego.
📆 Zakres czasowy obowiązku informowania
Zasada informowania obowiązuje tylko w trakcie postępowania podatkowego, czynności sprawdzających lub kontroli podatkowej.
Organ nie ma obowiązku:
- indywidualnie informować podatnika przed wszczęciem postępowania,
- ani udzielać mu informacji po jego zakończeniu, chyba że chodzi o wyjaśnienie treści wydanej decyzji (na podstawie art. 215 § 2 Ordynacji podatkowej).
Przedsiębiorca, który chce uzyskać informacje poza tym okresem, może skorzystać z ogólnego systemu informacji podatkowej – np. infolinii KIS, portalu podatki.gov.pl lub interpretacji indywidualnych.
🧭 Udzielanie informacji – z urzędu i na wniosek strony
Zasada informowania realizowana jest dwojako:
- Z urzędu – gdy organ sam uzna, że dana informacja lub wyjaśnienie jest niezbędne dla strony,
- Na wniosek – gdy strona postępowania sama zwróci się o udzielenie informacji.
Nie ma znaczenia forma wniosku – może on być:
- złożony pisemnie,
- ustnie w trakcie czynności (np. podczas przesłuchania lub oględzin),
- elektronicznie (np. przez ePUAP).
Forma odpowiedzi powinna odpowiadać formie zapytania:
pytanie ustne → odpowiedź ustna,
pytanie pisemne → odpowiedź pisemna.
Ustawodawca nie wprowadził terminu na udzielenie informacji, ale przyjmuje się, że powinno to nastąpić niezwłocznie, czyli bez zbędnej zwłoki – stosownie do treści żądania i okoliczności sprawy.
📄 Przykład:
Podczas kontroli w firmie produkcyjnej kontrolujący zapytał o procedury związane z fakturowaniem sprzedaży eksportowej. Przedsiębiorca poprosił o wyjaśnienie, czy powinien stosować stawkę 0% VAT w określonym przypadku. Organ nie musi odpowiadać natychmiast, jeśli wymaga to analizy przepisów, ale powinien udzielić odpowiedzi przed wydaniem decyzji, aby przedsiębiorca mógł wykorzystać uzyskaną wiedzę do obrony swoich interesów.
Obowiązek wyjaśniania decyzji podatkowej
Zasada informowania nie kończy się w momencie wydania decyzji podatkowej. W pewnych przypadkach organ podatkowy ma obowiązek dodatkowo wyjaśnić treść swojej decyzji, jeżeli podatnik ma co do niej wątpliwości.
Zgodnie z art. 215 § 2 Ordynacji podatkowej:
„Organ podatkowy, który wydał decyzję, na żądanie strony lub organu egzekucyjnego jest obowiązany wyjaśniać w drodze postanowienia wątpliwości co do jej treści.”
➡️ Oznacza to, że nawet po zakończeniu postępowania podatnik może zażądać wyjaśnień – ale tylko w zakresie przepisów użytych w decyzji.
Nie jest to więc ponowne rozpoznanie sprawy ani korekta decyzji, lecz jedynie doprecyzowanie jej sensu.
📄 Przykład:
Pan Tomasz, przedsiębiorca prowadzący sklep internetowy, otrzymał decyzję określającą zaległość w podatku dochodowym. Miał jednak wątpliwości, czy kwota naliczonych odsetek została obliczona od całej należności, czy tylko od części. Złożył więc wniosek o wyjaśnienie treści decyzji. Organ podatkowy – na podstawie art. 215 § 2 o.p. – wydał postanowienie, w którym jednoznacznie wskazał sposób naliczenia odsetek.
Takie wyjaśnienie ma charakter pomocniczy i informacyjny – nie zmienia decyzji, ale usuwa niejasności, co jest częścią realizacji zasady informowania.
⚖️ Różnice między zasadą informowania w Ordynacji podatkowej a art. 9 KPA
Ordynacja podatkowa przewiduje węższy obowiązek informacyjny niż Kodeks postępowania administracyjnego.
Zgodnie z art. 9 KPA:
„Organy administracji publicznej są obowiązane należycie i wyczerpująco informować strony o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków, i w tym celu udzielają im niezbędnych wyjaśnień i wskazówek, czuwając nad tym, aby strony nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa.”
Tego typu ochrony Ordynacja podatkowa nie przewiduje.
W postępowaniu podatkowym:
- nie obowiązuje zasada „czuwania”, by podatnik nie poniósł szkody z powodu niewiedzy,
- pełna odpowiedzialność za znajomość przepisów spoczywa na stronie,
- nadal obowiązuje zasada ignorantia iuris nocet („nieznajomość prawa szkodzi”).
Inaczej mówiąc – urząd ma obowiązek informować tylko w zakresie niezbędnym, ale to przedsiębiorca odpowiada za zrozumienie i stosowanie przepisów.
📚 Co oznacza „udzielanie wyjaśnień” w rozumieniu art. 121 § 2 o.p.?
Ustawodawca celowo rozróżnia dwa pojęcia: informacje i wyjaśnienia.
- Udzielanie informacji – oznacza przekazanie stronie treści obowiązujących przepisów.
- Udzielanie wyjaśnień – to objaśnienie, jak te przepisy należy rozumieć w praktyce.
Oznacza to, że urząd nie musi ograniczać się do cytowania przepisów, ale powinien również pomóc stronie zrozumieć ich sens i znaczenie.
Nie oznacza to jednak, że ma przedstawiać wszystkie możliwe interpretacje czy poglądy orzecznictwa. Takie obowiązki pojawiają się dopiero w uzasadnieniach decyzji, jeśli organ odstępuje od utrwalonej praktyki lub dokonuje odmiennej interpretacji prawa.
🧱 Granice zasady informowania – czego urząd nie musi wyjaśniać
Zakres obowiązku informacyjnego organu podatkowego ma swoje jasno określone granice.
Nie obejmuje on:
- Przepisów niezwiązanych z prowadzonym postępowaniem
Organ nie musi informować o innych podatkach lub sytuacjach, które nie dotyczą sprawy.
➜ Przykład: urząd prowadzi postępowanie w sprawie CIT – nie musi informować o przepisach VAT dotyczących tej samej transakcji. - Zagadnień niezwiązanych z prawem podatkowym
Organ nie udziela informacji z zakresu prawa cywilnego, handlowego, rodzinnego, karnego, czy prawa prywatnego międzynarodowego.
➜ Przykład: nie ma obowiązku wyjaśniać, jak sporządzić umowę sprzedaży lub jakie skutki cywilnoprawne wywołuje jej zawarcie. - Wiedzy pozaprawnej
Urzędnik nie może przekazywać wiedzy opartej na swoim doświadczeniu zawodowym lub prywatnym – np. nie może doradzać, które rozwiązanie jest korzystniejsze podatkowo, ani jak zoptymalizować rozliczenia. - Doradztwa podatkowego
Udzielanie porad, opinii i rekomendacji to wyłączna kompetencja doradców podatkowych, nie urzędników administracji skarbowej.
Organ nie może więc:- sugerować zmian treści wniosku,
- proponować innych rozwiązań prawnych,
- ani wskazywać sposobu działania.
🧩 Zakres nieinformowania – przykłady praktyczne
Zasada informowania obejmuje tylko przepisy „pozostające w związku z przedmiotem postępowania”.
Dlatego urząd nie ma obowiązku informować o:
- zasadach opodatkowania dochodów ze sprzedaży nieruchomości podczas postępowania o podatek od spadków,
- przepisach o VAT przy postępowaniu dotyczącym CIT,
- ulgach podatkowych, o które strona nie występuje.
📄 Przykład:
Firma budowlana „Murdom” jest stroną postępowania dotyczącego prawidłowości rozliczenia podatku od nieruchomości. Urząd nie musi informować jej o zasadach opodatkowania usług budowlanych VAT, ponieważ te przepisy nie mają związku z przedmiotem sprawy.
👥 Dostosowanie sposobu informowania do rodzaju strony
Zasada informowania obowiązuje wobec wszystkich uczestników postępowania, ale jej zakres i forma zależą od tego, kto jest odbiorcą informacji.
🔹 Strony bez profesjonalnego pełnomocnika
Organ powinien:
- przekazywać informacje jasnym, prostym językiem,
- unikać żargonu prawniczego,
- wyjaśniać w sposób przystępny skutki czynności procesowych.
📄 Przykład:
Osobie fizycznej prowadzącej mały sklep internetowy urząd powinien wytłumaczyć, co oznacza „zawiadomienie o zamiarze wszczęcia postępowania” i jakie ma skutki.
🔹 Strony reprezentowane przez profesjonalistów
Jeśli stronę reprezentuje adwokat, radca prawny lub doradca podatkowy, urząd może używać bardziej fachowego języka, ponieważ przyjmuje się, że pełnomocnik posiada wiedzę specjalistyczną.
Nie ma wtedy potrzeby szerokiego pouczania ani tłumaczenia oczywistych kwestii proceduralnych.
⚠️ Skutki naruszenia zasady informowania
Naruszenie zasady informowania może mieć poważne skutki procesowe.
Jeśli organ nie poinformuje strony o istotnym obowiązku lub prawie, a strona poniesie z tego powodu negatywne konsekwencje, może to stanowić:
- naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy,
- podstawę do uchylenia decyzji przez organ odwoławczy lub sąd administracyjny,
- podstawę do wznowienia postępowania (jeśli brak informacji uniemożliwił stronie obronę jej praw).
📄 Przykład:
Organ podatkowy nie poinformował przedsiębiorcy o możliwości wniesienia odwołania elektronicznie tylko przez ePUAP (nie przez e-mail). Strona wysłała odwołanie mailem, które zostało uznane za nieskuteczne.
W takiej sytuacji doszło do naruszenia zasady informowania, a podatnik może skutecznie domagać się przywrócenia terminu lub uchylenia decyzji.
🔄 Obowiązek niezwłocznego udzielania informacji
Zasada informowania ma również wymiar czasowy – odpowiedź powinna być udzielona w czasie umożliwiającym stronie rzeczywiste wykorzystanie uzyskanej wiedzy.
Nie ma sensu, by organ przekazał informację po wydaniu decyzji, skoro nie może ona już wpłynąć na wynik sprawy.
Dlatego:
- odpowiedzi na pytania zadane podczas czynności kontrolnych lub dowodowych powinny być udzielane natychmiast,
- bardziej złożone kwestie powinny być wyjaśniane pisemnie, ale zawsze przed rozstrzygnięciem sprawy.
📌 Praktyczna wskazówka dla przedsiębiorcy
Przedsiębiorca uczestniczący w postępowaniu podatkowym powinien:
- Zadawać pytania dotyczące przepisów lub procedur, jeśli coś budzi wątpliwości.
- Domagać się udzielenia informacji lub wyjaśnień – nawet ustnie, podczas czynności kontrolnych.
- W razie braku reakcji – złożyć wniosek pisemny (co pozwala wykazać, że organ zignorował obowiązek informacyjny).
- Jeśli błędne pouczenie lub jego brak miał wpływ na wynik sprawy – wnieść odwołanie lub żądać wznowienia postępowania.
Zasada informowania a zasada zaufania
Zasada informowania jest ściśle powiązana z inną kluczową zasadą postępowania podatkowego – zasadą zaufania do organów podatkowych.
Zaufanie obywatela do państwa i jego instytucji nie jest możliwe, jeśli organy nie przekazują mu rzetelnych informacji lub przekazują je w sposób niezrozumiały.
Zgodnie z art. 121 § 1 Ordynacji podatkowej:
„Organy podatkowe prowadzą postępowanie w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych.”
W praktyce oznacza to, że urząd powinien działać transparentnie, życzliwie i z poszanowaniem praw podatnika.
Rzetelne informowanie przedsiębiorcy o jego obowiązkach i uprawnieniach jest jednym z najważniejszych przejawów tej zasady.
📌 Innymi słowy – brak informacji lub błędne pouczenie to nie tylko naruszenie art. 121 § 2, ale także pogwałcenie samej idei zaufania obywatela do organu władzy publicznej.
⚠️ Przykłady naruszeń zasady informowania
W praktyce sądy administracyjne wielokrotnie wskazywały na błędy urzędów polegające na niewłaściwym poinformowaniu strony o jej prawach lub obowiązkach.
Poniżej przykłady typowych naruszeń, które mogą dotknąć przedsiębiorców:
1. Brak pouczenia o skutkach niedokonania czynności
Przykład: Urząd nie poinformował przedsiębiorcy o konieczności zgłoszenia zmiany adresu do doręczeń. W efekcie decyzja została wysłana na stary adres i uznana za doręczoną – mimo że podatnik jej faktycznie nie otrzymał.
➡️ Skutek: naruszenie art. 146 § 1 o.p. oraz zasady informowania – podatnik może żądać uchylenia decyzji.
2. Nieprawidłowe pouczenie o środkach odwoławczych
Przykład: Strona została błędnie poinformowana, że od decyzji nie przysługuje odwołanie.
W rzeczywistości prawo do odwołania istniało, lecz przedsiębiorca nie skorzystał z niego w terminie.
➡️ Skutek: możliwe wznowienie postępowania na podstawie art. 240 § 1 pkt 4 o.p. („gdy strona bez swojej winy nie brała udziału w postępowaniu”).
3. Nieudzielenie wyjaśnień dotyczących interpretacji przepisu
Przykład: Urzędnik nie odpowiedział na pytanie podatnika, jak należy rozumieć przepis dotyczący ulgi inwestycyjnej, mimo że od tego zależało dalsze postępowanie.
➡️ Skutek: naruszenie obowiązku udzielania „niezbędnych informacji i wyjaśnień” – decyzja może zostać uchylona w trybie odwoławczym lub sądowym.
4. Udzielenie błędnej informacji
Przykład: Podatnik zapytał, czy może przesłać odwołanie e-mailem. Urzędnik odpowiedział twierdząco, mimo że przepisy przewidują wyłącznie platformę ePUAP.
Odwołanie uznano za nieskuteczne.
➡️ Skutek: naruszenie zasady informowania – podatnik może powołać się na błędne pouczenie i domagać się przywrócenia terminu lub uchylenia decyzji.
🧩 Jak przedsiębiorca może się bronić?
Jeżeli organ podatkowy naruszy zasadę informowania, przedsiębiorca ma kilka możliwości obrony:
🔹 1. Odwołanie od decyzji
Jeśli decyzja została wydana z naruszeniem zasad postępowania (w tym art. 121 § 2 o.p.), można w odwołaniu wskazać, że:
- organ nie poinformował o istotnych prawach lub obowiązkach,
- lub przekazał błędne informacje, które mogły wpłynąć na wynik sprawy.
➡️ Organ odwoławczy (np. dyrektor izby administracji skarbowej) może wówczas uchylić decyzję w całości lub w części.
🔹 2. Skarga do sądu administracyjnego
Jeśli organ odwoławczy nie uwzględni zarzutów, przedsiębiorca może wnieść skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego (WSA).
Sąd bada, czy organ prowadził postępowanie w sposób budzący zaufanie i zgodnie z zasadami informowania.
W razie potwierdzenia naruszenia – może uchylić decyzję.
🔹 3. Wznowienie postępowania
Jeśli podatnik nie mógł wziąć udziału w postępowaniu lub działał w błędnym przekonaniu wywołanym przez organ, może wnioskować o wznowienie postępowania.
Podstawą prawną jest art. 240 § 1 pkt 4 Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym wznowienie jest możliwe, gdy „strona bez swojej winy nie brała udziału w postępowaniu”.
🔹 4. Skarga na działanie organu do Krajowej Administracji Skarbowej
W przypadkach naruszeń obowiązków informacyjnych (np. niewłaściwe zachowanie urzędnika, brak odpowiedzi na zapytanie, wprowadzenie w błąd) przedsiębiorca może złożyć skargę do właściwego dyrektora izby administracji skarbowej lub do Krajowej Administracji Skarbowej.
Takie skargi są rozpatrywane na podstawie Działu VIII KPA (skargi i wnioski).
🧠 Znaczenie praktyczne zasady informowania dla przedsiębiorców
Z punktu widzenia przedsiębiorcy zasada informowania ma ogromne znaczenie, ponieważ:
- zapewnia przejrzystość i przewidywalność postępowania,
- pozwala uniknąć błędów formalnych, które mogą prowadzić do utraty prawa do odwołania,
- umożliwia skuteczne korzystanie z praw procesowych,
- ogranicza ryzyko sankcji wynikających z nieświadomości przepisów.
Zasada ta chroni zwłaszcza małych i średnich przedsiębiorców, którzy często nie korzystają z pomocy profesjonalnych doradców i działają samodzielnie.
Dzięki niej organy podatkowe muszą prowadzić postępowanie w sposób bardziej partnerski, a nie wyłącznie urzędniczy.
📄 Przykład dobrej praktyki
Urząd skarbowy w Olsztynie prowadził postępowanie wobec spółki „Eko-Smak” w sprawie zastosowania ulgi na badania i rozwój. Urzędnik prowadzący sprawę wyjaśnił stronie, że zgodnie z art. 18d ustawy o CIT wydatki muszą być odpowiednio udokumentowane.
Poinformował też, jakie dokumenty są uznawane za wystarczające.
Dzięki temu spółka mogła uzupełnić brakujące załączniki jeszcze przed wydaniem decyzji i uniknęła sporu.
To przykład właściwego zastosowania zasady informowania – urząd działał pomocniczo, nie przekraczając granic doradztwa, a jednocześnie umożliwił stronie ochronę jej praw.
🧩 Zasada informowania w kontekście cyfryzacji i komunikacji elektronicznej
Coraz częściej postępowania podatkowe prowadzone są w formie elektronicznej (np. przez ePUAP).
W tym kontekście znaczenie zasady informowania rośnie – urząd ma obowiązek poinformować stronę m.in. o:
- formie, w jakiej można wnieść odwołanie (np. wyłącznie przez ePUAP),
- sposobie doręczeń elektronicznych,
- ograniczeniach w korzystaniu z komunikacji e-mailowej.
Brak takiej informacji lub błędne pouczenie może prowadzić do nieważności czynności procesowych, co potwierdzają wyroki sądów administracyjnych (np. WSA w Gdańsku, sygn. I SA/Gd 432/21).
🔍 Kluczowe wnioski
- Zasada informowania (art. 121 § 2 o.p.) to obowiązek przekazywania stronie niezbędnych informacji i wyjaśnieńo przepisach prawa podatkowego.
- Nie jest to obowiązek doradztwa – urząd nie może sugerować, jak podatnik ma działać.
- Informacje muszą być udzielane niezwłocznie i w sposób dostosowany do poziomu wiedzy strony.
- Brak lub błędne pouczenie może stanowić naruszenie przepisów postępowania, prowadzące do uchylenia decyzji.
- Zasada ta jest fundamentem zaufania i transparentności w relacjach między państwem a podatnikiem.
📜 Podstawa prawna
- art. 121 § 1–2 – Ordynacja podatkowa (Dz.U. 1997 nr 137 poz. 926 ze zm.)
- art. 146 § 1 – Ordynacja podatkowa
- art. 215 § 2 – Ordynacja podatkowa
- art. 240 § 1 pkt 4 – Ordynacja podatkowa
- art. 9 – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. 1960 nr 30 poz. 168 ze zm.)
📌 Tematy zawarte w poradniku
- zasada informowania w postępowaniu podatkowym
- obowiązki organów podatkowych wobec przedsiębiorcy
- konsekwencje naruszenia zasady informowania
- pouczenia i wyjaśnienia w postępowaniu podatkowym
- różnice między Ordynacją podatkową a KPA w zakresie obowiązku informacyjnego