Prowadząc firmę i korzystając ze zwolnień podatkowych, trzeba pamiętać o ograniczeniach dotyczących amortyzacji środków trwałych. Wielu przedsiębiorców próbuje zoptymalizować rozliczenia podatkowe, ale prawo w tym zakresie jest bardzo precyzyjne. Zakaz obniżania stawek amortyzacyjnych w przypadku działalności zwolnionej z podatku ma na celu uniemożliwienie tzw. „optymalizacji podatkowej” i jest istotnym elementem planowania podatkowego każdej firmy.
Dlaczego ten temat jest ważny?
Odpowiednie stosowanie stawek amortyzacyjnych ma bezpośredni wpływ na wysokość kosztów podatkowych w Twojej firmie. Nieprawidłowe ich obniżanie w okresie zwolnienia podatkowego może prowadzić do sporów z urzędem skarbowym, korekt rozliczeń, a nawet do naliczenia odsetek. Dowiedz się, jakie zasady obowiązują i jak prawidłowo rozliczać amortyzację, aby uniknąć problemów.
Zasady amortyzacji środków trwałych w działalności zwolnionej z podatku
Zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT) oraz ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT), w przypadku prowadzenia działalności zwolnionej z opodatkowania podatkiem dochodowym obowiązują szczególne zasady dotyczące obniżania stawek amortyzacyjnych.
Co oznacza zakaz obniżania stawek amortyzacyjnych?
Chodzi o sytuację, gdy przedsiębiorca korzysta np. z regionalnej pomocy inwestycyjnej, prowadzi działalność w specjalnej strefie ekonomicznej lub korzysta z innych form zwolnienia podatkowego. W tym okresie nie wolno obniżać stawek amortyzacyjnych dla środków trwałych wykorzystywanych w tej działalności, aby potem – po zakończeniu zwolnienia – ich nie podwyższyć i nie zwiększyć nagle kosztów podatkowych.
Kluczowe przepisy:
- Art. 16i ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT):„Przepisów ust. 4 i 5 nie stosuje się do środków trwałych wykorzystywanych przez podatników w działalności, z której dochody podlegają zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym – w okresie korzystania z takiego zwolnienia.”
- Art. 22i ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT):„Przepisów ust. 4 i 5 nie stosuje się do środków trwałych wykorzystywanych przez podatników w działalności, z której przychody podlegają:
- zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym – w okresie korzystania z takiego zwolnienia;
- opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, podatkiem tonażowym lub zryczałtowanym podatkiem od wartości sprzedanej produkcji, o którym mowa w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych – w okresie tego opodatkowania.”
Co to oznacza w praktyce?
W praktyce, jeśli Twoja firma prowadzi działalność zwolnioną z podatku, nie możesz w tym czasie obniżać stawek amortyzacyjnych dla używanych środków trwałych. Dotyczy to zarówno osób prawnych (spółek), jak i osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Zakaz obejmuje okres korzystania ze zwolnienia lub rozliczania się np. na ryczałcie.
Dlaczego ustawodawca wprowadził taki zakaz?
Zakaz ten jest reakcją na częste próby „optymalizacji podatkowej”, które polegały na obniżaniu stawek amortyzacyjnych podczas korzystania ze zwolnienia podatkowego. Przedsiębiorcy starali się dzięki temu „przesunąć” koszty amortyzacji na okres po zakończeniu zwolnienia, aby zwiększyć swoje podatkowe koszty uzyskania przychodu w przyszłości i tym samym zmniejszyć podatek do zapłaty.
Dzięki powyższym przepisom nie możesz swobodnie manipulować wysokością kosztów amortyzacji w okresie zwolnienia podatkowego – prawo chroni interes Skarbu Państwa, ale także zapewnia równą konkurencję wszystkim przedsiębiorcom.
Przykłady zastosowania – jak to wygląda w praktyce?
Przykład 1: Zakład produkcyjny w strefie ekonomicznej
Pan Marek prowadzi spółkę „Beta-Prod” w Toruniu, która korzysta ze zwolnienia podatkowego na podstawie decyzji o wsparciu wydanej przez Polską Strefę Inwestycji. W 2024 r. firma nabywa linię produkcyjną o wartości 1 000 000 zł. Przez okres korzystania ze zwolnienia podatkowego firma nie może obniżać stawek amortyzacyjnych dla tej linii produkcyjnej. Po zakończeniu okresu zwolnienia, może ewentualnie podjąć decyzję o zmianie stawki – zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Przykład 2: Przedsiębiorca na ryczałcie
Pani Aleksandra prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą w Opolu i wybrała rozliczenie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. W 2023 roku kupiła samochód dostawczy za 80 000 zł. W czasie rozliczania się ryczałtem nie może zmienić (obniżyć) stawki amortyzacyjnej dla tego pojazdu, aby potem – po ewentualnym przejściu na zasady ogólne – nie zwiększyć kosztów uzyskania przychodów.
Kiedy zakaz NIE obowiązuje?
Zakaz obniżania stawek amortyzacyjnych dotyczy wyłącznie przypadków, gdy przedsiębiorca korzysta z określonych zwolnień lub rozlicza się podatkiem zryczałtowanym. Nie obowiązuje natomiast wtedy, gdy firma po prostu ponosi stratę podatkową w danym roku podatkowym – nawet jeśli dochód jest zerowy lub ujemny, ale działalność nadal podlega opodatkowaniu.
Najważniejsze wnioski i praktyczne wskazówki
- Nie można obniżać stawek amortyzacyjnych w okresie korzystania ze zwolnień podatkowych lub opodatkowania ryczałtem.
- Zakaz dotyczy tylko środków trwałych wykorzystywanych w działalności zwolnionej/opodatkowanej ryczałtem.
- Po zakończeniu zwolnienia możesz zmienić stawkę, jeśli będzie to uzasadnione i zgodne z przepisami.
- Samo ponoszenie strat podatkowych nie ogranicza swobody w kształtowaniu stawek amortyzacyjnych.
Zwróć uwagę: Nieprzestrzeganie tych przepisów może prowadzić do zakwestionowania rozliczeń przez urząd skarbowy. W przypadku wątpliwości skonsultuj się z doradcą podatkowym!
Podstawa prawna
- art. 16i ust. 8 – ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych,
- art. 22i ust. 8 – ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Tematy porad zawartych w poradniku
- „amortyzacja przy zwolnieniu podatkowym”
- „obniżenie stawek amortyzacyjnych ryczałt”
- „zakaz amortyzacji w SSE 2025”