Wielu przedsiębiorców wypłaca byłym pracownikom odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji, jednak nie wszyscy wiedzą, jak prawidłowo rozliczyć tę należność na gruncie podatku dochodowego. Czy jest to przychód ze stosunku pracy? Czy można zastosować pracownicze koszty uzyskania przychodu i kwotę wolną? Sprawdź, jakie obowiązki ma płatnik w związku z taką wypłatą, aby nie narazić się na sankcje ze strony urzędu skarbowego.
Czym jest odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji?
Zakaz konkurencji, zawierany na podstawie art. 101¹–101⁴ Kodeksu pracy, to umowa między pracodawcą a pracownikiem (obowiązująca zarówno w trakcie, jak i po zakończeniu zatrudnienia), która zobowiązuje byłego pracownika do powstrzymania się od działalności konkurencyjnej. W zamian za to pracodawca wypłaca odszkodowanie, którego wysokość nie może być niższa niż 25% wynagrodzenia otrzymywanego przez pracownika przed rozwiązaniem stosunku pracy.
Takie odszkodowanie, choć wypłacane po ustaniu zatrudnienia, nadal pozostaje świadczeniem związanym z wcześniejszym stosunkiem pracy.
Jak zakwalifikować odszkodowanie podatkowo?
Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o PIT, odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji należy zakwalifikować jako przychód ze stosunku pracy. Wynika to z faktu, że:
- świadczenie to ma źródło w umowie o pracę lub z nią związanych regulacjach (kodeks pracy),
- jest wypłacane pracownikowi lub byłemu pracownikowi jako konsekwencja zatrudnienia.
📜 Art. 12 ust. 1 ustawy o PIT brzmi:
„Za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy (…), uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne (…), a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, dodatki, nagrody, ekwiwalenty za urlop i wszelkie inne kwoty (…), jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń”.
Czy można zastosować zwolnienie z podatku?
Nie. Odszkodowanie wypłacone na podstawie klauzuli o zakazie konkurencji nie korzysta ze zwolnienia podatkowego na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT.
📜 Art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. d ustawy o PIT wyłącza z tego zwolnienia:
„(…) odszkodowania przyznane na podstawie przepisów o zakazie konkurencji”.
Jak obliczyć zaliczkę na podatek?
Zaliczka na podatek dochodowy powinna być pobrana na zasadach ogólnych, czyli:
- należy zastosować pracownicze koszty uzyskania przychodu (250 zł lub 300 zł miesięcznie),
- nie można uwzględnić kwoty zmniejszającej podatek (tzw. kwoty wolnej), jeżeli stosunek pracy ustał i brak jest aktualnego PIT-2.
📄 Ważne: Po ustaniu stosunku pracy płatnik nie ma statusu „zakładu pracy”, więc nie może uwzględnić kwoty zmniejszającej podatek (1/12 z 3600 zł), nawet jeśli podatnik nie wycofał wcześniej złożonego PIT-2.
Zobacz też: Ryczałt 70% od odszkodowań za zakaz konkurencji
🧩 Przykłady praktyczne
🧑💼 Przykład 1 – Odszkodowanie po rozwiązaniu umowy
Pan Tomasz, zatrudniony wcześniej jako dyrektor sprzedaży w firmie Alphanet Sp. z o.o., miał w umowie o pracę zapis o 12-miesięcznym zakazie konkurencji. Po rozwiązaniu umowy w grudniu 2024 r., spółka wypłaciła mu w marcu 2025 r. odszkodowanie w wysokości 48 000 zł (4000 zł miesięcznie). W tej sytuacji:
- kwota 48 000 zł stanowi przychód ze stosunku pracy,
- pracodawca powinien pobrać zaliczkę na podatek wg skali 12%/32%,
- nie uwzględnia się 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, ponieważ umowa została rozwiązana,
- uwzględnia się standardowe koszty uzyskania przychodu.
🧑🔧 Przykład 2 – Odszkodowanie wypłacone przed rozwiązaniem umowy
Pani Anna, zatrudniona w Studio Beta S.A., otrzymała odszkodowanie za zakaz konkurencji jeszcze przed zakończeniem stosunku pracy. W takiej sytuacji:
- można zastosować pełne koszty uzyskania przychodu,
- można również uwzględnić kwotę zmniejszającą podatek, jeśli obowiązuje złożony PIT-2.
⚖️ Wyroki i interpretacje potwierdzające stanowisko
- Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 7.01.2010 r., nr IBPBII/2/415-1000/09/NG.
- Interpretacja Drugiego Mazowieckiego US z 27.04.2004 r., nr 1472/DPC/415-29/06/PK.
- Zmiana interpretacji przez Ministra Finansów z 30.11.2012 r., nr DD3/033/22/OBQ/12/PK-463.
- Interpretacja Naczelnika Drugiego US w Szczecinie z 17.05.2004 r., nr DM/415-11/5/04 – odsetki za nieterminową wypłatę są zwolnione z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o PIT.
📚 Podstawa prawna
- Art. 12 ust. 1, art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. d, art. 21 ust. 1 pkt 95, art. 22 ust. 2 – ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. 2024 poz. 2269 z późn. zm.)
- Art. 101¹–101⁴ – ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. 2023 poz. 1465 z późn. zm.)
🔖 Tematy porad zawartych w poradniku
- opodatkowanie odszkodowania z zakazu konkurencji
- przychód ze stosunku pracy po ustaniu zatrudnienia
- PIT od umowy o zakazie konkurencji 2025
- rozliczenie podatku po wypłacie odszkodowania
- koszty uzyskania przychodu a zakaz konkurencji