Zagadnienie dotyczące ustalania wartości początkowej składników majątku w przypadku tzw. podatku od wyjścia (exit tax) jest bardzo istotne dla przedsiębiorców oraz osób fizycznych, które planują przeniesienie aktywów z zagranicy do Polski. Odpowiednie określenie tej wartości ma bezpośredni wpływ na rozliczenia podatkowe w Polsce oraz potencjalną wysokość podatku do zapłaty w przyszłości. Z tego poradnika dowiesz się, jak krok po kroku ustalić wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych po przeniesieniu ich do Polski, jakie zasady mają zastosowanie w różnych sytuacjach oraz na co należy zwrócić szczególną uwagę, by uniknąć błędów i nieporozumień z organami podatkowymi.
Kiedy powstaje obowiązek ustalenia wartości początkowej po przeniesieniu składników majątku do Polski?
Ustalenie wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (WNiP) po przeniesieniu ich do Polski jest konieczne przede wszystkim w dwóch przypadkach:
- Gdy polski rezydent podatkowy prowadził działalność za granicą poprzez tzw. zakład (np. oddział lub filię) i zdecydował się przenieść składnik majątku tego zakładu do Polski, np. na skutek likwidacji działalności zagranicznej.
- Gdy podatnik przenosi swoją rezydencję podatkową do Polski, czyli zmienia miejsce zamieszkania lub siedzibę/zarząd spółki na Polskę i wraz z tym przenosi składniki majątku wykorzystywane wcześniej w działalności gospodarczej prowadzonej poza Polską.
W obu tych sytuacjach polski system podatkowy nakłada obowiązek ustalenia wartości początkowej tych aktywów, co wpływa na późniejsze rozliczanie amortyzacji oraz ewentualny podatek przy sprzedaży.
Jak ustalić wartość początkową majątku przenoszonego do Polski?
Zgodnie z art. 16g ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (u.p.d.o.p.), za wartość początkową uznaje się wartość, o której mowa w art. 15 ust. 1ya tej samej ustawy. Przepis ten określa szczegółowo, jak powinna być ustalana wartość początkowa w opisanych wyżej przypadkach.
Najważniejsze zasady:
- Wartość początkowa to wartość ustalona zgodnie z przepisami o podatku od niezrealizowanych zysków (exit tax) obowiązującymi w państwie, z którego przenoszony jest składnik majątku.
- Jeśli państwo źródła (czyli to, z którego przenosisz majątek) stosuje odpowiednik exit tax, za wartość początkową w Polsce przyjmuje się wartość, którą określono na potrzeby tego podatku.
- Jeśli w państwie tym nie stosuje się exit tax lub nie określono wartości na potrzeby tego podatku, wartość początkową ustala się na podstawie rynkowej wartości składnika majątku z dnia przeniesienia do Polski.
Uwaga: Składnik majątku może być uznany za środek trwały lub WNiP w Polsce tylko wtedy, gdy spełnia polską definicję tych pojęć oraz jest przewidziany do wykorzystywania w działalności gospodarczej przez co najmniej rok.
Przykład 1: Przeniesienie maszyn z zagranicznego zakładu do Polski
Firma „NowyTech Sp. z o.o.” z siedzibą w Warszawie prowadziła przez kilka lat oddział produkcyjny w Czechach. W 2024 r. podjęto decyzję o likwidacji oddziału i przeniesieniu części maszyn produkcyjnych do głównej siedziby firmy w Polsce.
- W Czechach obowiązuje podatek od niezrealizowanych zysków (exit tax).
- Wartość rynkowa maszyn na dzień przeniesienia określona przez czeskie władze podatkowe wynosi 900 000 CZK.
- Tę samą wartość (przeliczoną na złote) należy przyjąć jako wartość początkową środków trwałych w Polsce.
Dzięki temu firma rozlicza amortyzację tych maszyn od kwoty odpowiadającej wartości uznanej przez czeskie organy podatkowe. Nie musi samodzielnie ustalać wartości rynkowej, o ile taka została już określona na potrzeby exit tax.
Przykład 2: Zmiana rezydencji podatkowej osoby fizycznej – przeniesienie własności intelektualnej
Pani Joanna, będąca do tej pory rezydentką podatkową w Holandii, w 2025 r. przeniosła swoje miejsce zamieszkania do Polski. Przed przeprowadzką prowadziła działalność gospodarczą, w ramach której nabyła prawo autorskie do specjalistycznego oprogramowania.
- Holenderskie prawo nie przewiduje podatku od niezrealizowanych zysków przy przeniesieniu majątku.
- Wartość rynkowa tego prawa autorskiego na dzień przeniesienia do Polski wynosi 75 000 euro (określona na podstawie wyceny rynkowej).
- Pani Joanna powinna przyjąć tę wartość jako wartość początkową WNiP w Polsce i od tej wartości rozliczać amortyzację podatkową.
O czym należy pamiętać przy ustalaniu wartości początkowej?
- Dokumentacja: Zawsze zbieraj i przechowuj dokumenty potwierdzające wartość składnika majątku z dnia przeniesienia – wyceny, decyzje organów podatkowych, umowy, potwierdzenia przelewów itp.
- Kurs waluty: Jeżeli wartość majątku została określona w walucie obcej, przelicz ją na złote według kursu średniego NBP z dnia poprzedzającego dzień przeniesienia.
- Weryfikacja przez urząd: Organy podatkowe mogą sprawdzać zasadność przyjętej wartości, dlatego wycena powinna być uzasadniona i oparta na wiarygodnych danych rynkowych.
- Status majątku: Majątek przeniesiony do Polski musi faktycznie być wykorzystywany w działalności gospodarczej i spełniać wymogi uznania za środek trwały lub WNiP.