Umowa zlecenia to jedna z najczęściej stosowanych umów cywilnoprawnych w obrocie gospodarczym. Jest elastyczna, nie wymaga szczególnej formy, a przy tym pozwala przedsiębiorcom legalnie powierzać określone czynności współpracownikom bez tworzenia stosunku pracy. W niniejszym poradniku przedstawiamy kompleksowo charakter umowy zlecenia, jej specyfikę w kontekście działalności gospodarczej oraz podstawowe prawa i obowiązki stron.
Czym jest umowa zlecenia i kiedy znajduje zastosowanie
Przepisy dotyczące umowy zlecenia mają szerokie zastosowanie w praktyce gospodarczej. Nie tylko regulują klasyczne umowy zlecenia, ale stanowią też wzorzec dla innych umów o świadczenie usług.
Zgodnie z art. 750 Kodeksu cywilnego, przepisy o zleceniu stosuje się odpowiednio do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami. Oznacza to, że przedsiębiorcy mogą opierać się na tej konstrukcji również w przypadku tzw. umów nienazwanych, np. umowy o konsulting, wsparcie marketingowe czy obsługę IT.
Dodatkowo przepisy o zleceniu mają zastosowanie m.in. do umów spedycji (art. 796 k.c.) oraz służą uzupełnieniu luk w regulacjach innych umów cywilnoprawnych.
Umowa zlecenia należy do kategorii umów o korzystanie z cudzych usług. Jak stanowi art. 734 § 1 Kodeksu cywilnego:
„Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie.”
W praktyce oznacza to, że przedmiotem zlecenia jest wykonanie określonej czynności prawnej, np. zawarcie umowy w imieniu zleceniodawcy, sporządzenie dokumentu czy reprezentowanie go przed kontrahentem.
Umowa starannego działania a umowa rezultatu
Umowa zlecenia jest tzw. umową starannego działania, co oznacza, że zleceniobiorca nie gwarantuje osiągnięcia konkretnego rezultatu, lecz zobowiązuje się do należytego i rzetelnego wykonywania powierzonych czynności.
W odróżnieniu od niej, umowa o dzieło jest umową rezultatu – jej efektem ma być konkretny, z góry określony i osiągalny rezultat (np. wykonanie projektu graficznego, napisanie programu komputerowego czy opracowanie raportu).
📌 Przykład:
Firma „TechPro” zleca radcy prawnemu sporządzenie opinii dotyczącej nowej umowy najmu. W tym przypadku prawnik ma obowiązek starannie przeanalizować dokumenty i przepisy, ale nie odpowiada za to, czy ostatecznie strony podpiszą umowę – jego zobowiązanie dotyczy staranności, a nie rezultatu.
Natomiast gdyby „TechPro” zleciła wykonanie kompletnej umowy w określonym terminie – mogłaby to już być umowa o dzieło, ponieważ efekt (gotowa umowa) stanowi konkretny rezultat.
W praktyce często zdarza się, że dana umowa wykazuje cechy zarówno zlecenia, jak i dzieła. Wówczas do jej kwalifikacji stosuje się tzw. metodę typologiczną – analizuje się, jakie cechy przeważają, by określić, z jakim typem umowy mamy do czynienia.
Umowa zlecenia jako alternatywa dla stosunku pracy
W relacjach gospodarczych umowa zlecenia jest często wykorzystywana jako elastyczna alternatywa dla zatrudnienia na podstawie umowy o pracę.
Trzeba jednak pamiętać, że mimo pewnych podobieństw – np. istnienia podporządkowania lub kierownictwa – nie jest to stosunek pracy w rozumieniu Kodeksu pracy.
W stosunku pracy występuje ścisłe podporządkowanie pracownika poleceniom pracodawcy, określony czas pracy i obowiązek osobistego wykonywania pracy. W przypadku zlecenia – relacja jest bardziej partnerska, a zleceniobiorca może wykonywać swoje zadania w sposób samodzielny, w dogodnym dla siebie czasie i miejscu (chyba że umowa stanowi inaczej).
Strony umowy zlecenia i ich status w obrocie gospodarczym
Zleceniodawcą (mandantem) i zleceniobiorcą (mandatariuszem) mogą być dowolne podmioty prawa cywilnego – osoby fizyczne, osoby prawne, a także jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej.
W działalności gospodarczej umowa zlecenia jest często zawierana między przedsiębiorcami – np. pomiędzy firmą produkcyjną a kancelarią prawną, biurem rachunkowym, agencją marketingową lub doradcą biznesowym.
W niektórych przypadkach charakter czynności objętych zleceniem może wymagać od przyjmującego zlecenie posiadania odpowiednich kwalifikacji (np. licencji maklera, uprawnień radcy prawnego, certyfikatu księgowego).
Stron po każdej ze stron może być więcej niż jedna – dopuszczalne są zlecenia wspólne, gdy kilku przedsiębiorców udziela jednego zlecenia lub gdy kilku zleceniobiorców wspólnie wykonuje czynność.
Przedmiot umowy i forma jej zawarcia
Istotnym elementem każdej umowy zlecenia jest zobowiązanie do dokonania określonej czynności prawnej.
Może to być np. zawarcie umowy w imieniu zleceniodawcy, reprezentowanie przed kontrahentem czy przygotowanie dokumentu prawnego. Nie można jednak zlecić czynności, które ze swej natury są ściśle osobiste, jak np. sporządzenie lub odwołanie testamentu (art. 944 k.c.).
W praktyce gospodarczej zlecenie może obejmować jedną, kilka lub nawet nieokreśloną liczbę czynności prawnych.
Zgodnie z art. 734 § 2 Kodeksu cywilnego:
„W braku odmiennej umowy zlecenie obejmuje umocowanie do wykonania czynności w imieniu dającego zlecenie, co nie uchybia przepisom o formie pełnomocnictwa.”
Oznacza to, że zleceniobiorca – np. radca prawny, agent czy pośrednik – może działać bez odrębnego pełnomocnictwa, jeśli treść umowy jasno wskazuje na taki zamiar.
Jednakże, gdy dana czynność prawna wymaga szczególnej formy (np. aktu notarialnego), to również umowa zlecenia lub pełnomocnictwo muszą być zawarte w tej formie.
Umowa zlecenia może być zawarta w dowolnej formie – ustnie, pisemnie, a nawet mailowo. Dla celów dowodowych (np. w razie sporu o wynagrodzenie) zaleca się jednak formę pisemną.
Zastępstwo bezpośrednie i pośrednie
Zleceniobiorca może działać:
- bezpośrednio – w imieniu i na rachunek zleceniodawcy (typowe pełnomocnictwo), lub
- pośrednio – w imieniu własnym, ale na rachunek zleceniodawcy.
W drugim przypadku, po dokonaniu czynności, zleceniobiorca ma obowiązek przenieść na zleceniodawcę wszystko, co uzyskał (art. 740 zdanie drugie k.c.).
📚 Przykład:
Przedsiębiorca zleca pośrednikowi zakup specjalistycznych części w swoim imieniu. Jeśli pośrednik kupuje je formalnie „na siebie”, ale na rachunek zleceniodawcy, to po zakupie musi przenieść na zleceniodawcę prawa do zakupionych przedmiotów.
Odpłatność umowy zlecenia
Choć zlecenie może być nieodpłatne, w praktyce gospodarczej jest to sytuacja wyjątkowa.
Zgodnie z art. 735 Kodeksu cywilnego:
„Jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie.”
Jeśli nie określono wysokości wynagrodzenia, należy się wynagrodzenie odpowiadające wykonanej pracy – tzw. wynagrodzenie rynkowe.
Strony mogą samodzielnie ustalić jego wysokość i sposób obliczania, np.:
- kwota ryczałtowa (np. 2000 zł za całość),
- stawka godzinowa (np. 150 zł/h),
- wynagrodzenie mieszane (stała podstawa + prowizja).
📄 Przykład:
Firma doradcza „Optima” zawiera z przedsiębiorcą umowę zlecenia na opracowanie strategii marketingowej. Strony ustalają stawkę godzinową 180 zł netto, płatną po złożeniu raportu miesięcznego. W braku dodatkowych zapisów – zleceniobiorca ma prawo do wynagrodzenia nawet wtedy, gdy efekt kampanii okaże się poniżej oczekiwań, jeśli działał z należytą starannością.
Prawa i obowiązki stron umowy zlecenia
Umowa zlecenia jest umową dwustronnie zobowiązującą – oznacza to, że każda ze stron ma określone prawa i obowiązki. Przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do wykonania określonych czynności prawnych, natomiast dający zlecenie ma obowiązek współdziałania, zapłaty wynagrodzenia i zwrotu wydatków związanych z realizacją umowy.
Obowiązki przyjmującego zlecenie
Podstawowym obowiązkiem zleceniobiorcy jest wykonanie czynności prawnej, do której się zobowiązał. Jeżeli jest to podmiot, który zawodowo trudni się świadczeniem takich usług (np. kancelaria prawna, biuro rachunkowe, doradca podatkowy), a nie zamierza przyjąć zlecenia, powinien niezwłocznie poinformować o tym zleceniodawcę.
Zasada ta wynika z art. 736 Kodeksu cywilnego, który stanowi:
„Jeżeli przyjmujący zlecenie zawodowo trudni się załatwianiem czynności danego rodzaju, powinien, jeżeli nie chce zlecenia przyjąć, zawiadomić o tym niezwłocznie dającego zlecenie.”
Zleceniobiorca powinien wykonywać powierzone mu zadania z należytą starannością (por. art. 355 k.c.), zgodnie z zasadami uczciwego obrotu i lojalności wobec zleceniodawcy.
Obowiązki dającego zlecenie
Z kolei zleceniodawca ma obowiązek:
- współdziałać z przyjmującym zlecenie,
- zapłacić wynagrodzenie (jeśli umowa jest odpłatna),
- pokryć koszty i wydatki poniesione przez zleceniobiorcę,
- udzielić zaliczki, gdy wykonanie zlecenia tego wymaga,
- zwolnić zleceniobiorcę z zobowiązań, które ten zaciągnął w imieniu własnym w celu wykonania zlecenia.
Zgodnie z art. 744 k.c., wynagrodzenie należy się przyjmującemu zlecenie po wykonaniu zlecenia (z dołu), chyba że strony umówiły się inaczej.
Natomiast obowiązek zwrotu wydatków wynika z art. 742 k.c.:
„Dający zlecenie powinien zwrócić przyjmującemu zlecenie wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania zlecenia, wraz z odsetkami ustawowymi.”
Zakres zwrotu wydatków
Wydatki, które podlegają zwrotowi, to te konieczne lub użyteczne, poniesione w związku z realizacją zlecenia. Przykładowo – koszty przejazdów, materiałów biurowych, opłat administracyjnych czy innych niezbędnych kosztów poniesionych przy realizacji czynności.
📌 Przykład:
Spółka „FinServe” zleca doradcy prawnemu reprezentowanie jej przed urzędem skarbowym. Doradca, wykonując czynności, ponosi koszty opłat skarbowych i przesyłek poleconych. Spółka ma obowiązek zwrócić te wydatki wraz z odsetkami ustawowymi.
Warto w umowie z góry określić, które wydatki uznaje się za zwracalne oraz jak ma wyglądać rozliczenie kosztów (np. na podstawie faktur, rachunków czy zestawień miesięcznych).
Zaliczki na wydatki
Jeżeli wykonanie zlecenia wymaga poniesienia określonych kosztów, zleceniodawca powinien – na żądanie zleceniobiorcy – udzielić odpowiedniej zaliczki. Dzięki temu zleceniobiorca nie finansuje działań z własnych środków, co jest szczególnie istotne w długotrwałych lub kosztownych projektach (np. przy obsłudze procesów sądowych, tłumaczeniach, analizach finansowych).
Sposób wykonania zlecenia
Jeżeli zleceniodawca nie określił sposobu wykonania zlecenia, zleceniobiorca ma w tym zakresie swobodę działania. Jednakże w sytuacjach wyjątkowych może odstąpić od instrukcji zleceniodawcy – np. gdy zmieniły się okoliczności, a nie ma możliwości uzyskania jego zgody. Warunkiem jest, by istniał uzasadniony powód przypuszczenia, że zleceniodawca zgodziłby się na zmianę (art. 737 k.c.).
Osobiste wykonywanie zlecenia i zastępstwo
Umowa zlecenia opiera się na zaufaniu do osoby przyjmującej zlecenie, dlatego zasadą jest, że zleceniobiorca wykonuje zlecenie osobiście.
Może jednak powierzyć wykonanie zlecenia osobie trzeciej (tzw. substytutowi) w trzech przypadkach:
- gdy wynika to z umowy,
- gdy pozwala na to zwyczaj,
- gdy jest do tego zmuszony przez okoliczności (np. choroba).
W takim przypadku powinien niezwłocznie zawiadomić zleceniodawcę o osobie i adresie zastępcy. Jeśli to zrobi, odpowiada tylko za należytą staranność w wyborze zastępcy.
Natomiast jeżeli nie zawiadomi zleceniodawcy – ponosi odpowiedzialność za działania zastępcy jak za własne (art. 738 k.c.).
📚 Przykład:
Biuro rachunkowe „KontoMax” zleciło swojemu współpracownikowi prowadzenie księgowości klienta, nie informując o tym klienta. Jeżeli współpracownik popełnił błędy w rozliczeniach, biuro ponosi odpowiedzialność wobec klienta tak, jakby błędy popełniło ono samo.
Pomocnik a zastępca
W praktyce warto rozróżnić pojęcie pomocnika od zastępcy.
Pomocnik działa pod nadzorem zleceniobiorcy i wykonuje tylko pomocnicze czynności. Zastępca natomiast działa samodzielnie, podejmując czynności prawne w imieniu zleceniodawcy.
To rozróżnienie ma znaczenie m.in. przy odpowiedzialności za skutki działań takich osób (art. 474 k.c.).
Jeżeli zleceniobiorca nie był uprawniony do powierzenia wykonania zlecenia innej osobie (tzw. substytucja niedozwolona) i w wyniku tego dojdzie do utraty lub uszkodzenia rzeczy należącej do zleceniodawcy, ponosi odpowiedzialność nawet za przypadkową utratę lub uszkodzenie, chyba że wykazałby, że szkoda powstałaby również wtedy, gdyby wykonywał zlecenie osobiście (art. 739 k.c.).
Obowiązek informacyjny i sprawozdawczy
Zleceniobiorca powinien utrzymywać kontakt ze zleceniodawcą i na bieżąco informować go o przebiegu wykonywania zlecenia, zwłaszcza jeśli pojawią się okoliczności wpływające na realizację umowy, wysokość wynagrodzenia lub koszty.
Po wykonaniu zlecenia (lub po jego rozwiązaniu) ma obowiązek złożyć sprawozdanie, zgodnie z art. 740 k.c.:
„Przyjmujący zlecenie powinien udzielać dającemu zlecenie potrzebnych wiadomości o przebiegu sprawy, a po wykonaniu zlecenia lub po wcześniejszym rozwiązaniu umowy złożyć mu sprawozdanie.”
Sprawozdanie powinno zawierać:
- wykaz dokonanych czynności,
- ich wyniki,
- zestawienie poniesionych wydatków i osiągniętych korzyści,
- rozliczenie zaliczek i przekazanych środków,
- kopie dokumentów (umowy, rachunki, faktury).
Po zakończeniu umowy zleceniobiorca musi wydać wszystko, co uzyskał dla zleceniodawcy w jej wykonaniu, nawet jeśli działał w imieniu własnym. Nie musi natomiast przekazywać korzyści uzyskanych dla siebie, np. prowizji niezwiązanych z konkretnym zleceniem.
Zakaz używania rzeczy i środków zleceniodawcy
Przyjmującemu zlecenie nie wolno używać rzeczy ani pieniędzy zleceniodawcy dla własnych celów.
Jeśli zatrzyma środki pieniężne ponad potrzebę wykonania zlecenia, powinien od nich zapłacić odsetki ustawowe (art. 741 k.c.).
Roszczenie o odsetki powstaje w chwili, gdy zleceniobiorca bezpodstawnie przetrzymuje środki zleceniodawcy, np. opóźnia się z ich rozliczeniem lub przekazaniem.
Odpowiedzialność solidarna
Jeśli zlecenie zostało udzielone lub przyjęte przez kilka osób, ich odpowiedzialność względem drugiej strony jest solidarna – każda z osób odpowiada za całość zobowiązania (art. 745 k.c. w zw. z art. 366 k.c.).
Strony mogą jednak wyłączyć tę odpowiedzialność w umowie.
📄 Przykład:
Dwóch przedsiębiorców – wspólników w projekcie – udziela zlecenia kancelarii na obsługę prawną inwestycji. Jeżeli nie zastrzegą inaczej, kancelaria może żądać zapłaty całego wynagrodzenia od jednego z nich, a dopiero między sobą rozliczą się oni wewnętrznie.
Umowa zlecenia w działalności gospodarczej – praktyka zawierania, odpowiedzialność i zakończenie umowy
W dalszej części poradnika omawiamy szczególne przypadki stosowania umowy zlecenia w obrocie gospodarczym, zasady odpowiedzialności stron, czas trwania umowy oraz możliwość jej wypowiedzenia.
Umowa przedwstępna i promesa dotycząca zlecenia
Przepisy Kodeksu cywilnego nie przewidują odrębnych regulacji dotyczących zawierania umów przedwstępnych w odniesieniu do zlecenia, jednak na podstawie ogólnych zasad można ją stosować.
Zgodnie z art. 389 k.c.:
„Umowa, przez którą jedna ze stron lub obie zobowiązują się do zawarcia oznaczonej umowy (umowa przedwstępna), powinna określać istotne postanowienia umowy przyrzeczonej.”
W praktyce przedsiębiorcy często zawierają umowę przedwstępną zlecenia wtedy, gdy planowana współpraca wymaga uzgodnienia dodatkowych warunków, np. wstępnej akceptacji oferty, uzyskania certyfikatu, koncesji lub zgody innego podmiotu.
Jeżeli umowa przedwstępna zawarta została w formie wymaganej dla umowy przyrzeczonej, wywołuje tzw. skutek silniejszy, czyli uprawnienie do dochodzenia zawarcia umowy przed sądem (art. 390 § 2 k.c.).
Z uwagi na to, że umowa zlecenia nie wymaga szczególnej formy, wystarczy zachowanie formy pisemnej, aby umowa przedwstępna wywołała pełny skutek prawny.
W obrocie gospodarczym dopuszczalne jest również zawieranie promes – jednostronnych przyrzeczeń zawarcia umowy zlecenia. Przykładowo przedsiębiorca może wystawić promesę dla kontrahenta, zobowiązując się do powierzenia określonych usług po spełnieniu przez niego warunków (np. uzyskania koncesji lub certyfikatu jakości).
Swoboda kształtowania treści umowy zlecenia
Zasadniczo przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące zlecenia mają charakter dyspozytywny, co oznacza, że strony mogą ułożyć stosunek prawny według własnego uznania – byleby nie był sprzeczny z ustawą, zasadami współżycia społecznego ani właściwością stosunku prawnego (art. 353¹ k.c.).
Wyjątek stanowią tylko dwa przepisy o charakterze bezwzględnie obowiązującym:
- art. 746 § 3 k.c. – zakaz zrzeczenia się z góry prawa do wypowiedzenia zlecenia z ważnych powodów,
- art. 751 k.c. – dotyczący terminów przedawnienia roszczeń.
W ramach swobody umów strony mogą wprowadzić do umowy dodatkowe postanowienia, np.:
- klauzulę poufności,
- zakaz konkurencji (obowiązujący w czasie trwania umowy i po jej zakończeniu),
- zastrzeżenie zadatku (art. 394 k.c.),
- premię za rezultat (success fee), jeśli umowa ma element wynagrodzenia uzależniony od osiągnięcia określonego efektu.
📌 Przykład:
Agencja PR „MediaBoost” podpisuje ze spółką handlową umowę zlecenia na prowadzenie kampanii medialnej. Strony ustalają wynagrodzenie podstawowe w wysokości 6000 zł miesięcznie oraz dodatkową premię w wysokości 3000 zł, jeśli kampania przyniesie wzrost liczby obserwujących o 20%. Takie zastrzeżenie jest dopuszczalne – mimo że umowa ma charakter starannego działania, strony mogą powiązać część wynagrodzenia z wynikiem.
Odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zlecenia
Przyjmujący zlecenie odpowiada za szkody wynikłe z niewykonania lub nienależytego wykonania umowy na zasadach ogólnych.
Zgodnie z art. 471 k.c.:
„Dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.”
Zleceniobiorca ponosi zatem odpowiedzialność, gdy nie dochował należytej staranności (art. 472 k.c.), nie wykonał czynności zgodnie z umową lub nie podjął ich w ogóle.
W przypadku umów zawieranych między przedsiębiorcami, strony mogą wprowadzić odmienne zasady odpowiedzialności, np. ograniczyć ją do określonej kwoty, wyłączyć odpowiedzialność za utracone korzyści lub wprowadzić kary umowne.
📚 Przykład:
Firma „EcoTrade” zleca kancelarii uzyskanie pozwolenia środowiskowego. Jeśli kancelaria z winy własnej spóźni się ze złożeniem dokumentów i spółka poniesie stratę, kancelaria odpowiada za nienależyte wykonanie zlecenia. Strony mogą jednak wcześniej umówić się, że odpowiedzialność kancelarii ograniczona jest do 50% wartości wynagrodzenia.
Przedawnienie roszczeń z umowy zlecenia
Zgodnie z art. 751 k.c., ustawodawca przewidział krótsze terminy przedawnienia roszczeń wynikających z umowy zlecenia – tylko 2 lata.
Dotyczy to roszczeń:
- o wynagrodzenie za wykonane czynności,
- o zwrot wydatków,
- o zwrot zaliczek,
jeśli przysługują osobom, które zawodowo lub w ramach przedsiębiorstwa wykonują tego rodzaju czynności.
Skrócony termin nie dotyczy jednak roszczeń o przeniesienie rzeczy lub praw uzyskanych dla zleceniodawcy, ani roszczeń odszkodowawczych czy o zwolnienie z zobowiązań.
📄 Przykład:
Doradca biznesowy dochodzi zapłaty za analizę strategiczną wykonaną dla spółki. Roszczenie to przedawnia się po dwóch latach od dnia, w którym usługa została wykonana, a nie po sześciu, jak w przypadku ogólnego terminu przedawnienia dla przedsiębiorców.
Czas trwania i wypowiedzenie umowy zlecenia
Umowa zlecenia może być zawarta zarówno na czas określony, jak i na czas nieokreślony – przepisy nie wprowadzają tu żadnych ograniczeń.
Strony mogą swobodnie ustalić, jak długo umowa będzie obowiązywać oraz jakie będą zasady jej wypowiedzenia.
Zgodnie z art. 746 k.c.:
„Dający zlecenie może je wypowiedzieć w każdym czasie. Powinien jednak zwrócić przyjmującemu zlecenie wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania zlecenia; w razie odpłatnego zlecenia obowiązany jest uiścić przyjmującemu zlecenie część wynagrodzenia odpowiadającą jego dotychczasowym czynnościom, a jeżeli wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, powinien także naprawić szkodę.”
Analogicznie – zleceniobiorca może również wypowiedzieć umowę w każdym czasie, jednak jeśli zlecenie było odpłatne, a wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, odpowiada za powstałą szkodę.
📌 Przykład:
Spółka „NovaTech” zleca doradcy podatkowemu prowadzenie obsługi przez 6 miesięcy. Po dwóch miesiącach wypowiada umowę bez uzasadnienia. Doradca ma prawo do wynagrodzenia za dwa miesiące pracy oraz do odszkodowania za utracony dochód wynikający z nagłego zakończenia współpracy.
Strony mogą określić w umowie okres wypowiedzenia, także w przypadku wystąpienia ważnych powodów, np. „umowa może być rozwiązana z zachowaniem 14-dniowego okresu wypowiedzenia z ważnych przyczyn”.
Nie mogą natomiast zrzec się prawa do wypowiedzenia z ważnych powodów (art. 746 § 3 k.c. – przepis bezwzględnie obowiązujący).
Skutki śmierci jednej ze stron
Śmierć lub utrata zdolności do czynności prawnych przez strony umowy zlecenia ma różne skutki w zależności od tego, kto zmarł.
- Śmierć zleceniodawcy – co do zasady, zlecenie nie wygasa (art. 101 § 2 k.c.), chyba że umowa stanowi inaczej. Jeśli jednak wskutek umowy wygasa, zleceniobiorca powinien kontynuować czynności, jeśli ich przerwanie mogłoby wyrządzić szkodę, aż do momentu, gdy spadkobiercy zleceniodawcy mogą podjąć decyzję (art. 747 k.c.).
- Śmierć zleceniobiorcy – zlecenie wygasa z mocy prawa (art. 748 k.c.).
Jeżeli jednak zleceniobiorca nie wiedział o śmierci zleceniodawcy, jego działania dokonane w dobrej wierze uważa się za skuteczne (art. 749 k.c.).
Załączniki do umowy zlecenia
Choć przepisy nie nakładają obowiązku tworzenia załączników, w praktyce gospodarczej jest to bardzo przydatne rozwiązanie.
Do umowy zlecenia można dołączyć m.in.:
- ewidencję godzin lub czasu pracy,
- rachunek do umowy zlecenia,
- pełnomocnictwo (jeśli zleceniobiorca ma działać w imieniu zleceniodawcy),
- oświadczenie o braku konfliktu interesów,
- klauzulę poufności lub oświadczenie RODO,
- szczegółowy opis czynności (zakres obowiązków).
Takie załączniki porządkują współpracę i ograniczają ryzyko sporu między stronami.
📚 Przykład:
Agencja reklamowa dołącza do umowy zlecenia szczegółowy harmonogram działań promocyjnych oraz wzór raportu miesięcznego. Dzięki temu obie strony mają jasność co do oczekiwań i terminów, co ułatwia rozliczenie wynagrodzenia.
Podstawa prawna
- art. 734–751 – Kodeks cywilny (Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93 z późn. zm.)
- art. 353¹ – Kodeks cywilny
- art. 389–390 – Kodeks cywilny
- art. 101 § 2, art. 747–749 – Kodeks cywilny
Tematy zawarte w poradniku
- umowa zlecenia w działalności gospodarczej,
- prawa i obowiązki stron umowy zlecenia,
- odpowiedzialność zleceniobiorcy i zleceniodawcy,
- wypowiedzenie umowy zlecenia,
- swoboda umów w obrocie gospodarczym.
Linki do źródeł
- https://isap.sejm.gov.pl – tekst jednolity Kodeksu cywilnego
- https://www.podatki.gov.pl – oficjalne informacje o podatkach
- https://www.zus.pl – składki z tytułu umowy zlecenia
- https://www.gov.pl/web/praca – prawa osób wykonujących umowy cywilnoprawne