Ulga na zabytki, znana również jako Pałacyk+, to jedna z ciekawszych preferencji podatkowych wprowadzonych w ramach Polskiego Ładu. Skierowana jest do osób, które inwestują w ochronę i rewitalizację zabytków nieruchomych. Może przynieść znaczące oszczędności podatkowe – pod warunkiem spełnienia licznych wymogów formalnych. W tym poradniku wyjaśniam krok po kroku, komu przysługuje ulga, jakie wydatki można odliczyć i jakich dokumentów wymaga urząd skarbowy.
Na czym polega ulga na zabytki?
Ulga na zabytki umożliwia podatnikom odliczenie do 50% poniesionych wydatków od podstawy opodatkowania, jeśli wydatki te są związane z:
- zakupem, remontem, konserwacją lub restauracją nieruchomości zabytkowych,
- pod warunkiem, że obiekt jest wpisany do rejestru zabytków albo – w niektórych przypadkach – znajduje się w ewidencji zabytków.
Z ulgi mogą skorzystać:
- osoby fizyczne rozliczające się na zasadach ogólnych (PIT-37, PIT-36),
- przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą (PIT-36L),
- podatnicy opodatkowani ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych (PIT-28).
🧾 Odliczenia dokonuje się w załączniku PIT/O, który dołącza się do zeznania rocznego.
Kto może skorzystać z ulgi Pałacyk+?
Ulga przysługuje niezależnie od źródła przychodu, jeśli spełnione są warunki formalne. Oznacza to, że z ulgi skorzystają zarówno przedsiębiorcy, jak i osoby pracujące na etacie, zleceniu czy uzyskujące dochody z najmu.
Ważne:
- Ulga nie przysługuje osobom, które rozliczają się wyłącznie zryczałtowanym podatkiem dochodowym, a wydatek dotyczy przychodów z tej formy opodatkowania.
- Jeśli podatnik korzysta z innych ulg, np. termomodernizacyjnej, nie może odliczać tych samych wydatków dwukrotnie.
Jakie wydatki podlegają odliczeniu?
Ustawa przewiduje dwie odrębne kategorie wydatków, które można odliczyć:
🔹 1. Wpłaty na fundusz remontowy
Dotyczy wspólnoty mieszkaniowej lub spółdzielni mieszkaniowej, jeżeli budynek:
- jest wpisany do rejestru zabytków lub
- znajduje się w ewidencji zabytków (w tym przypadku jest to wyjątek – nie musi być wpisany do rejestru).
📌 Odliczenia dokonuje się w roku podatkowym, w którym dokonano wpłaty.
🔹 2. Wydatki na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane
Dotyczy to nieruchomości wpisanych do rejestru zabytków – tu ewidencja zabytków nie wystarczy.
Odliczeniu podlegają wydatki m.in. na:
- zabezpieczenie i utrwalenie substancji zabytku (konserwacja),
- odtworzenie elementów architektonicznych (restauracja),
- prace remontowe i budowlane (wymiana dachu, elewacji itp.).
📄 Wymagane są:
- pozwolenie wojewódzkiego konserwatora zabytków na prowadzenie prac,
- zaświadczenie potwierdzające ich wykonanie,
- faktura VAT wystawiona przez podatnika VAT niekorzystającego ze zwolnienia.
Limit odliczeń
🔸 Podatnik może odliczyć maksymalnie 50% poniesionych wydatków:
- z faktury VAT (brutto), jeśli VAT nie został odliczony z ustawy o VAT,
- z zaświadczenia spółdzielni/wspólnoty w przypadku funduszu remontowego.
Wydatki muszą być udokumentowane, a ich zakres zgodny z pozwoleniem konserwatora.
Kiedy można dokonać odliczenia?
Odliczenia dokonuje się:
- w zeznaniu za rok, w którym poniesiono wydatki na fundusz remontowy,
- w zeznaniu za rok, w którym zakończono prace konserwatorskie i uzyskano zaświadczenie (nawet jeśli faktura pochodzi z wcześniejszego roku).
Obowiązki dokumentacyjne podatnika
Aby skorzystać z ulgi, podatnik musi posiadać:
✔ pisemne pozwolenie wojewódzkiego konserwatora zabytków na prowadzenie prac,
✔ zaświadczenie konserwatora o wykonaniu prac,
✔ faktury VAT od czynnego podatnika VAT (bez zwolnienia),
✔ dowód zapłaty (jeśli dotyczy funduszu remontowego),
✔ dokumenty potwierdzające brak dofinansowania z innych źródeł (jeśli dotyczy).
📌 WAŻNE: Ulga nie przysługuje, jeśli:
- obiekt nie jest wpisany do rejestru zabytków (dla prac remontowych),
- wydatki zostały już odliczone w innej uldze,
- wydatki zostały dofinansowane (dotacja, program unijny itp.).
Przykład 1: Wymiana dachu w dworku – czy można odliczyć?
🔍 Stan faktyczny:
Pani Marta, właścicielka zabytkowego dworku w powiecie koneckim, posiada wpis do rejestru zabytków dotyczący całego obiektu (budynek główny i przyległości). W 2024 r. wykonała wymianę dachu – z eternitu na blachę – ponosząc koszt 85 000 zł brutto. Usługę wykonała firma budowlana będąca czynnym podatnikiem VAT.
📌 Działania Pani Marty:
- uzyskała pozwolenie wojewódzkiego konserwatora na przeprowadzenie robót budowlanych,
- otrzymała fakturę VAT i opłaciła ją w terminie,
- po zakończeniu prac, uzyskała zaświadczenie o ich wykonaniu.
✅ Rezultat:
Pani Marta może odliczyć 50% wydatku, czyli 42 500 zł od podstawy opodatkowania w PIT-36 za 2024 rok. Wypełnia załącznik PIT/O i dołącza go do zeznania.
Przykład 2: Prace w parku dworskim, ale bez wpisu budynku do rejestru
🔍 Stan faktyczny:
Pan Adam kupił nieruchomość z dawnym parkiem dworskim i budynkiem gospodarczym. W rejestrze zabytków figuruje tylko park, nie sam budynek. Pan Adam zaplanował remont dachu budynku gospodarczego.
📌 Wątpliwość:
Czy można odliczyć wydatki na roboty budowlane w budynku, który znajduje się na terenie objętym wpisem, ale sam nie jest zabytkiem?
❌ Odpowiedź KIS (interpretacja 0115-KDIT3.4011.528.2023.2.PS):
Nie. Ulga przysługuje wyłącznie na prace wykonane bezpośrednio przy zabytku wpisanym do rejestru. Skoro budynek nie został objęty wpisem, odliczenie nie przysługuje.
⚠️ Wniosek:
Samo położenie budynku na terenie zabytkowego parku nie wystarcza – budynek również musi być indywidualnie wpisany do rejestru.
Przykład 3: Fundusz remontowy w zabytkowej kamienicy
🔍 Stan faktyczny:
Pani Krystyna jest współwłaścicielką mieszkania w kamienicy wpisanej do rejestru zabytków w Toruniu. Co miesiąc wpłaca 400 zł na fundusz remontowy wspólnoty mieszkaniowej.
📌 W 2024 r. wpłaciła łącznie 4800 zł.
Wspólnota wydała jej zaświadczenie o wysokości wpłat.
✅ Rezultat:
Pani Krystyna może odliczyć 50% tej kwoty, czyli 2400 zł w zeznaniu PIT-37 za 2024 rok.
📄 Nie musi mieć pozwolenia konserwatora ani faktur – wystarczy zaświadczenie wspólnoty i dowody wpłat.
Przykład 4: Małżonkowie a wspólność majątkowa
🔍 Stan faktyczny:
Małżonkowie Katarzyna i Wojciech posiadają wspólność majątkową. W 2024 roku wykonali prace konserwatorskie w willi z 1890 r. (wpisanej do rejestru). Faktura VAT została wystawiona na imię Pani Katarzyny, ale to Wojciech rozlicza się indywidualnie na PIT-36.
📌 Czy Wojciech może skorzystać z ulgi?
✅ Tak.
Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o PIT, małżonkowie z ustawową wspólnością majątkową mogą rozdzielić odliczenie w dowolnej proporcji, nawet jeśli dokumenty są na jednego z nich.
Błędy, które wykluczają ulgę Pałacyk+ ❌
- Brak wpisu do rejestru zabytków (w przypadku prac budowlanych) – samo ujęcie w ewidencji nie wystarcza.
- Faktura od podatnika zwolnionego z VAT – tylko faktury od czynnych podatników VAT uprawniają do odliczenia.
- Brak pozwolenia lub zaświadczenia konserwatora – oba dokumenty muszą być uzyskane.
- Odliczenie tego samego wydatku w innej uldze – np. termomodernizacyjnej.
- Sfinansowanie inwestycji z dotacji – ulga nie przysługuje, jeśli wydatki zostały zwrócone.
- Niedokumentowanie zakupu materiałów budowlanych – brak faktur = brak ulgi.
Co zrobić, jeśli po odliczeniu wydatku otrzymasz zwrot środków?
📝 Jeśli po skorzystaniu z ulgi otrzymasz zwrot poniesionych kosztów (np. dotację), jesteś obowiązany doliczyć wcześniej odliczoną kwotę do dochodu za rok, w którym nastąpił zwrot. Nie trzeba korygować wcześniejszego PIT-u.
📌 WAŻNE:
- Ulga działa tylko przy dochodach opodatkowanych skalą podatkową, liniowo lub ryczałtem, o ile wydatki nie były odliczane od przychodu.
- Należy uważać przy planowaniu inwestycji – nie każde działanie kwalifikuje się jako konserwacja, restauracja lub roboty budowlane.
Podsumowanie – kluczowe wnioski:
- Ulga na zabytki to 50% odliczenia od podstawy opodatkowania,
- Dotyczy wyłącznie nieruchomości zabytkowych wpisanych do rejestru,
- Konieczne jest spełnienie wszystkich wymogów dokumentacyjnych,
- Ulga dotyczy zarówno funduszu remontowego, jak i prac remontowych.
Podstawa prawna:
- art. 26hb ust. 1–12 – ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych,
- art. 3 pkt 6–8 oraz art. 6 ust. 1 pkt 1 lit. c–e – ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.
Tematy porad zawartych w poradniku:
- ulga na zabytki 2025
- pałacyk plus zasady
- jak odliczyć wydatki na zabytek
- konserwacja zabytków a podatek
- fundusz remontowy zabytki PIT