Prowadzenie egzekucji komorniczej bardzo często budzi wiele emocji, szczególnie jeśli zajęte zostają rzeczy należące do osoby trzeciej. Z tego poradnika dowiesz się, jak poprawnie liczyć termin do wniesienia powództwa o zwolnienie rzeczy spod egzekucji oraz jakie pułapki czyhają na właścicieli zajętych ruchomości. Przedstawiam także konkretne przykłady oraz praktyczne wskazówki, które pomogą ci zabezpieczyć swoje prawa przed sądem i komornikiem.
Kiedy możesz złożyć powództwo o zwolnienie rzeczy od egzekucji?
Jeżeli podczas egzekucji komornik zajął ruchomość, która faktycznie należy do ciebie, choć prowadzona egzekucja dotyczy dłużnika, masz prawo złożyć powództwo o zwolnienie tej rzeczy spod egzekucji. Takie powództwo pozwala na sądowe potwierdzenie twojego prawa własności do rzeczy i jej wyłączenie z egzekucji prowadzonej przeciwko dłużnikowi.
Zgodnie z art. 841 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego:
„Osoba trzecia, przeciwko której skierowano egzekucję co do rzeczy, do której według przepisów prawa cywilnego przysługuje jej prawo, może w terminie miesiąca od dnia, w którym dowiedziała się o naruszeniu swojego prawa, wnieść powództwo o zwolnienie od egzekucji.”
Zmiana przepisów od 2019 roku
Od 1 stycznia 2019 roku obowiązują nowe zasady liczenia terminu do wniesienia powództwa o zwolnienie rzeczy spod egzekucji, jeśli najpierw została złożona skarga na czynność komornika (zajęcie rzeczy).
Zgodnie z art. 845 § 23 Kodeksu postępowania cywilnego:
„W razie wniesienia przez osobę trzecią skargi na czynność komornika polegającą na zajęciu ruchomości, miesięczny termin do wniesienia powództwa o zwolnienie od egzekucji, o którym mowa w art. 841 § 1, liczy się od dnia doręczenia tej osobie postanowienia oddalającego skargę.”
Co to oznacza w praktyce?
Jeśli jako właściciel zajętej rzeczy najpierw złożyłeś skargę na czynność komornika, termin miesięczny na złożenie powództwa o zwolnienie liczysz dopiero od momentu doręczenia ci postanowienia, którym sąd oddala twoją skargę. Ta zasada jest wyjątkiem (lex specialis) względem ogólnej reguły z art. 841 § 3 k.p.c., zgodnie z którą termin biegnie od chwili dowiedzenia się o naruszeniu prawa.
Jak wygląda praktyka – pułapki i ryzyka dla właściciela zajętej rzeczy
W teorii wydaje się, że nowe przepisy lepiej chronią właścicieli rzeczy zajętych przez komornika, bo dają im więcej czasu na reakcję. Niestety w praktyce pojawiają się poważne zagrożenia.
Ryzyko sprzedaży rzeczy przed wniesieniem powództwa
Zgodnie z art. 864 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego:
„Sprzedaż zajętych ruchomości nie może nastąpić wcześniej niż po upływie dwóch tygodni od dnia uprawomocnienia się zajęcia.”
Może się zatem zdarzyć, że zanim minie twój miesięczny termin do wniesienia powództwa, komornik sprzeda zajętą rzecz, bo do sprzedaży wystarczy upływ dwóch tygodni od uprawomocnienia się zajęcia. W rezultacie możesz stracić swoją własność, zanim sąd w ogóle rozpatrzy twoje roszczenie!
Samo powództwo nie blokuje sprzedaży
Warto pamiętać, że nawet samo wniesienie powództwa o zwolnienie rzeczy od egzekucji nie zatrzymuje komornika – nie pozbawia go prawa sprzedaży zajętej rzeczy. Komornik nadal może dokonać sprzedaży ruchomości, jeśli minęły ustawowe dwa tygodnie od uprawomocnienia się zajęcia. Tu powstaje niebezpieczna luka w ochronie praw właściciela.
Jak skutecznie zabezpieczyć swoje prawa? Praktyczne wskazówki
Najważniejszą rzeczą jest szybkie działanie po zajęciu rzeczy przez komornika. Oto, co możesz zrobić:
- Złóż powództwo o zwolnienie rzeczy od egzekucji w ciągu 2 tygodni od uprawomocnienia się zajęcia – nie czekaj na upływ miesięcznego terminu, bo komornik może sprzedać ruchomość już po 2 tygodniach.
- Złóż wraz z powództwem wniosek o udzielenie zabezpieczenia – w tym samym czasie możesz poprosić sąd o zawieszenie możliwości sprzedaży rzeczy do czasu rozstrzygnięcia sprawy.
- Jeśli jeszcze nie złożyłeś powództwa, możesz najpierw złożyć sam wniosek o zabezpieczenie – sąd może udzielić zabezpieczenia nawet przed formalnym wszczęciem postępowania.
Uwaga: Samo wniesienie powództwa lub wniosku o zabezpieczenie nie zatrzymuje automatycznie egzekucji. Dopiero pozytywna decyzja sądu o udzieleniu zabezpieczenia skutecznie zablokuje sprzedaż rzeczy przez komornika.
Przykład nr 1 – Skarga na czynność komornika i powództwo o zwolnienie rzeczy
Pani Monika z Wrocławia użyczała swojego sprzętu elektronicznego bratu, który popadł w długi. Komornik zajął laptopa i tablet podczas wizyty u dłużnika. Monika złożyła skargę na zajęcie ruchomości, jednak sąd oddalił jej skargę i doręczył jej postanowienie 2 czerwca 2025 r. Od tej daty Monika miała miesiąc na złożenie powództwa o zwolnienie rzeczy spod egzekucji. Nieświadoma jednak, że sprzedaż rzeczy mogła nastąpić już po 2 tygodniach od uprawomocnienia się zajęcia, złożyła powództwo dopiero po 3 tygodniach. Komornik sprzedał już jej laptop, zanim sąd rozpatrzył powództwo. Monika nie złożyła wniosku o zabezpieczenie.
Wniosek: Nie wystarczy pilnować miesięcznego terminu – trzeba działać natychmiast i wnioskować o zabezpieczenie.
Przykład nr 2 – Skuteczne zabezpieczenie rzeczy przez osobę trzecią
Pan Tomasz z Gdyni prowadzi działalność transportową. Samochód ciężarowy stanowiący jego własność został zajęty podczas egzekucji wobec byłego wspólnika. Tomasz od razu, w ciągu tygodnia od uprawomocnienia się zajęcia, złożył powództwo o zwolnienie rzeczy oraz wniosek o zabezpieczenie zakazujący sprzedaży pojazdu do czasu rozstrzygnięcia sprawy. Sąd wydał postanowienie o zabezpieczeniu, a komornik nie mógł sprzedać samochodu, dopóki nie zapadł wyrok sądu w sprawie o zwolnienie rzeczy spod egzekucji.
Wniosek: Szybka reakcja i wniosek o zabezpieczenie to klucz do ochrony swoich praw.
Podsumowanie – co zrobić, by nie stracić swojej rzeczy zajętej przez komornika?
- Nie zwlekaj! Licz termin do wniesienia powództwa bardzo ostrożnie – jeśli złożyłeś skargę na czynność komornika, licz miesiąc od doręczenia postanowienia o oddaleniu skargi.
- Pamiętaj o dwutygodniowym terminie do sprzedaży ruchomości po uprawomocnieniu zajęcia.
- Zawsze składaj wniosek o zabezpieczenie wraz z powództwem lub nawet wcześniej!
- Nie licz na to, że samo powództwo powstrzyma sprzedaż rzeczy przez komornika – tylko zabezpieczenie sądowe jest skuteczne.
- Sprawdzaj prawomocność postanowień – moment jej uprawomocnienia jest kluczowy dla terminów!
Podstawa prawna
- art. 841 § 1, art. 841 § 3, art. 845 § 23, art. 864 § 1, art. 7674 § 1, art. 360 – Kodeks postępowania cywilnego(Dz.U. z 1964 r. nr 43, poz. 296 z późn. zm.)
Tematy porad zawartych w poradniku
- termin na powództwo o zwolnienie rzeczy
- egzekucja komornicza rzeczy należącej do osoby trzeciej
- zabezpieczenie rzeczy podczas egzekucji
- sprzedaż rzeczy przez komornika a prawa właściciela