Sprzedaż majątku w drodze licytacji elektronicznej to coraz popularniejsza metoda prowadzenia egzekucji komorniczej. Z jednej strony umożliwia szybkie odzyskanie pieniędzy przez wierzyciela, z drugiej – daje szerszy dostęp do licytacji potencjalnym nabywcom. Od 2017 roku licytacja przez internet posiada swoją szczegółową regulację prawną, a ostatnie zmiany przepisów z 2023 roku dodatkowo zmodyfikowały jej przebieg oraz zasady jawności. W tym kompleksowym poradniku wyjaśniam, na jakiej podstawie odbywa się sprzedaż elektroniczna, jakie są prawa i obowiązki stron, jak wygląda krok po kroku cała procedura, jakie są ograniczenia i na co warto zwrócić szczególną uwagę – zarówno z perspektywy wierzyciela, jak i osoby zainteresowanej udziałem w licytacji.
1. Charakterystyka i podstawa prawna licytacji elektronicznej
Przepisy umożliwiające prowadzenie licytacji elektronicznych w egzekucji komorniczej zostały wprowadzone do Kodeksu postępowania cywilnego (dalej: k.p.c.) z dniem 1 marca 2017 r. (art. 879¹–879¹¹ k.p.c.). Dodatkowo obowiązuje szczegółowe rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 7 września 2016 r. dotyczące sposobu przeprowadzania takich licytacji.
Kluczowa zasada:
Przepisy o licytacji elektronicznej nie regulują wszystkich aspektów egzekucji – w sprawach nieuregulowanych odpowiednie zastosowanie mają przepisy dotyczące sprzedaży licytacyjnej rzeczy ruchomych (art. 864–879 k.p.c.), chyba że ustawa stanowi inaczej.
Co to oznacza w praktyce?
Jeśli w przepisach o licytacji elektronicznej nie znajdziesz konkretnej odpowiedzi na swój problem, sięgnij do przepisów ogólnych o licytacji rzeczy ruchomych. Jednak zawsze zaczynaj od rozdziału licytacji elektronicznej!
2. Przedmiot sprzedaży w drodze licytacji elektronicznej
Co można sprzedać przez internet w egzekucji?
Przepisy licytacji elektronicznej mają zastosowanie do:
- rzeczy ruchomych (w tym udziałów w ruchomości i żywych zwierząt),
- wierzytelności (np. długi dłużnika),
- innych praw majątkowych (np. udziały w spółkach),
- uproszczonej sprzedaży nieruchomości, do których stosuje się przepisy o licytacji ruchomości.
To szeroki zakres – warto wiedzieć, że katalog ten wynika z połączenia przepisów szczegółowych:
- art. 864 § 2 k.p.c. (dot. rzeczy ruchomych, w tym zwierząt),
- art. 904¹ § 2 k.p.c. (dot. wierzytelności),
- art. 911⁷ § 4 k.p.c. (dot. praw majątkowych),
- art. 101³⁶ § 1 k.p.c. (uproszczona egzekucja z nieruchomości).
Czy najpierw trzeba próbować licytacji tradycyjnej?
Nie.
Licytacja elektroniczna NIE musi być poprzedzona nieudanymi próbami sprzedaży w innym trybie (np. z wolnej ręki, po cenach hurtowych czy za pośrednictwem przedsiębiorstwa). Może zostać wybrana od razu przez wierzyciela po zajęciu rzeczy.
Ważne!
Jeżeli jednak wybrano najpierw inny tryb, a nie udało się sprzedać rzeczy, nic nie stoi na przeszkodzie, by przeprowadzić sprzedaż elektroniczną.
Przykład – zmodyfikowany:
Wierzyciel z Krakowa po zajęciu specjalistycznych maszyn przez komornika od razu wybiera sprzedaż przez licytację elektroniczną, zamiast tradycyjnej aukcji w sądzie. Komornik nie może tego odmówić.
3. Wniosek o licytację elektroniczną: kto, kiedy, jak?
Kto może złożyć wniosek?
- Tylko wierzyciel – osoba, na rzecz której prowadzona jest egzekucja.
- Jeśli jest kilku wierzycieli w różnych sprawach – wystarczy, że jeden z nich złoży wniosek (art. 879² § 1 k.p.c.).
- Dłużnik NIE może żądać licytacji elektronicznej.
Jak złożyć wniosek?
- Pisemnie, ustnie do protokołu u komornika lub za pośrednictwem systemu teleinformatycznego (art. 760 § 1 k.p.c.).
- Wniosek można złożyć po dokonaniu zajęcia ruchomości przez komornika.
- W przypadku drugiego terminu licytacji – wniosek składa się po zawiadomieniu o nieskuteczności pierwszego terminu (art. 875 § 1 k.p.c.).
- Każda licytacja (pierwsza i druga) wymaga odrębnego wniosku – tryb się nie „przenosi”.
Przykład – zmodyfikowany:
Firma „EkoProjekt” z Gdyni prowadzi sprawę egzekucyjną przeciwko dłużnikowi, który posiada drogie urządzenie laboratoryjne. Po zajęciu przez komornika, jeden z dwóch wierzycieli (bank) składa wniosek o licytację elektroniczną. Drugi wierzyciel nie musi już tego robić – licytacja i tak odbędzie się online.
Czy można cofnąć wniosek?
- Tak, do chwili rozpoczęcia licytacji (zarówno pierwszej, jak i drugiej).
4. Zasady przekazania rzeczy pod dozór osoby trzeciej
Po złożeniu wniosku o licytację elektroniczną, komornik przekazuje zajętą rzecz pod dozór osobie innej niż dłużnik, chyba że:
- dłużnik daje odpowiednią rękojmię,
- dozór już został ustanowiony,
- rzecz została oddana do depozytu sądowego lub przechowuje ją odpowiednia instytucja.
Oddanie pod dozór NIE wymaga szczególnych okoliczności – już samo złożenie wniosku wystarcza.
Cel tej regulacji:
Ochrona interesu potencjalnych nabywców – aby dłużnik nie mógł utrudnić wydania rzeczy po sprzedaży.
Wyjątek:
Nie dotyczy praw i rzeczy, których z natury nie można dozorować przez osobę trzecią (np. uproszczona egzekucja z nieruchomości czy egzekucja z wierzytelności).
5. Terminy i czynności w systemie teleinformatycznym
Kiedy złożyć wniosek o licytację elektroniczną?
- Dla pierwszej licytacji:
Wniosek o przeprowadzenie sprzedaży w trybie elektronicznym powinien wpłynąć najpóźniej przed wyznaczeniem przez komornika terminu pierwszej licytacji (czyli przed obwieszczeniem o licytacji – art. 879² § 1 k.p.c.). - Dla drugiej licytacji:
Wniosek można złożyć najpóźniej w ciągu 2 tygodni od otrzymania zawiadomienia o bezskuteczności pierwszego terminu licytacji (art. 875 § 1 k.p.c.).
Jakie czynności odbywają się w systemie teleinformatycznym?
Zgodnie z art. 879⁴ § 1 k.p.c., wszystkie czynności związane ze sprzedażą w trybie elektronicznym wykonuje się za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. Oznacza to, że komunikacja, złożenie ofert, zawiadomienia, obwieszczenia, przebieg licytacji – wszystko odbywa się online.
Wyjątek stanowi składanie oryginałów dokumentów, np. pełnomocnictw – o czym szerzej w dalszej części poradnika.
6. Obwieszczenie o licytacji elektronicznej – jak i gdzie się ukazuje?
Gdzie i kiedy pojawia się informacja o licytacji?
Zgodnie z art. 879⁴ § 2 k.p.c. (w brzmieniu obowiązującym od 1.07.2023 r.):
- Obwieszczenie zamieszcza się wyłącznie na stronie internetowej Krajowej Rady Komorniczej (licytacje.komornik.pl).
- Musi być dostępne co najmniej tydzień przed terminem licytacji.
Zmiany po nowelizacji:
- Przed 1.07.2023 r. ogłoszenie musiało być publikowane także w budynku sądu rejonowego, a niekiedy także w prasie.
- Obecnie ogłoszenie odbywa się wyłącznie online – zlikwidowano obowiązek publikacji w sądzie.
Co zawiera obwieszczenie?
Zgodnie z art. 879⁴ § 3 k.p.c., obwieszczenie o sprzedaży przez licytację elektroniczną powinno precyzyjnie określać:
- dane o przedmiocie sprzedaży,
- czas i miejsce licytacji (adres internetowy),
- wymagania dotyczące wpłaty rękojmi i inne istotne informacje dla licytantów.
Wskazówka praktyczna:
Przed każdą licytacją dokładnie zapoznaj się z treścią obwieszczenia – mogą być tam dodatkowe informacje lub warunki.
Przykład praktyczny:
Komornik w Lublinie przygotowuje sprzedaż elektroniczną samochodu ciężarowego. Tydzień przed planowaną datą licytacji na stronie licytacje.komornik.pl pojawia się obwieszczenie zawierające dokładny opis pojazdu, cenę wywoławczą, datę rozpoczęcia i zakończenia licytacji, informacje o wymaganej rękojmi oraz dane kontaktowe.
7. Przebieg licytacji – czas trwania, godziny, możliwość przedłużenia
Kiedy i jak długo trwa licytacja elektroniczna?
Zgodnie z art. 879⁶ § 2 k.p.c.:
- Komornik wyznacza licytację elektroniczną tak, by zarówno jej rozpoczęcie, jak i zakończenie przypadało w dni robocze, w godzinach 9:00–14:00.
- Standardowy czas trwania licytacji to 7 dni.
- W przypadku ruchomości wymienionych w art. 864 § 2 k.p.c. (np. rzeczy łatwo psujących się), czas można skrócić, ale nie mniej niż do 2 dni – zawsze jednak początek i koniec między 9:00 a 14:00 w dni robocze.
Czy licytacja może się wydłużyć?
Tak, zgodnie z art. 879⁶ § 2¹ k.p.c.:
- Jeśli w ostatnich minutach trwania licytacji zostanie złożone postąpienie (oferta wyższa od poprzedniej), licytacja przedłuża się automatycznie o 5 minut – ten mechanizm powtarza się, aż nie wpłyną nowe oferty.
- Jeśli ostatni dzień licytacji wypada w święto lub sobotę – zakończenie następuje w najbliższy dzień roboczy (art. 115 k.c. w zw. z art. 165 § 1 k.p.c.).
Przykład praktyczny – zmodyfikowany:
Licytacja online maszyn produkcyjnych zaczyna się w poniedziałek o 9:30, trwa przez 7 dni i kończy się następny poniedziałek o 11:30. Jednak na minutę przed końcem pojawia się wyższa oferta – system automatycznie przedłuża licytację o 5 minut. Kolejny licytant składa ofertę po kolejnych 4 minutach – znów następuje przedłużenie itd. Proces kończy się, gdy przez 5 minut nie wpłynie nowa oferta.
8. Publiczny charakter licytacji i zmiany po 1 lipca 2023 r.
Czy licytacje elektroniczne są jawne?
Przed nowelizacją:
Publiczny charakter licytacji realizowano przez ogłaszanie licytacji również w budynkach sądów i poprzez zapewnienie dostępu do systemu w każdym sądzie rejonowym. Osoby nieposiadające własnego dostępu do internetu mogły brać udział przez udostępniony sprzęt w sądzie.
Obecnie (po 1.07.2023 r.):
- Licytacje są ogłaszane wyłącznie online, na stronie Krajowej Rady Komorniczej.
- Nie ma obowiązku zapewnienia dostępu do systemu w budynkach sądu.
- To wyklucza z udziału osoby bez dostępu do internetu (tzw. wykluczenie cyfrowe).
Krytyka i ryzyka:
Takie rozwiązanie ogranicza rzeczywistą jawność licytacji oraz może powodować, że liczba licytantów będzie niższa, niż mogłaby być przy szerszym dostępie.
9. Rękojmia – zasady, kwoty, terminy
Co to jest rękojmia i kiedy trzeba ją wpłacić?
Rękojmia to kwota, którą każdy uczestnik licytacji musi wpłacić na rachunek bankowy komornika – to rodzaj zabezpieczenia udziału w przetargu.
Art. 879⁵ § 1 k.p.c.:
- Rękojmię należy wpłacić najpóźniej 2 dni robocze przed rozpoczęciem licytacji.
- Za datę złożenia rękojmi uznaje się dzień uznania rachunku bankowego komornika (nie dzień obciążenia rachunku licytanta!).
- Jeśli licytacja rozpoczyna się w poniedziałek – najpóźniej w czwartek poprzedzający dzień licytacji pieniądze muszą być na koncie komornika.
Wysokość i zwolnienia
- Wysokość rękojmi wynosi co do zasady 1/10 wartości oszacowania rzeczy (art. 867¹ k.p.c.).
- Nie trzeba wpłacać rękojmi, jeśli wartość oszacowania danej rzeczy jest niższa niż 5 000 zł (art. 867¹ § 1 k.p.c.).
- Nie stosuje się już zwolnień podmiotowych (np. dla gmin, państwa itp.) – wyłączone przez art. 879⁵ § 1 zd. 3 k.p.c.
Co się dzieje z rękojmią?
- Jeśli licytant wygra – rękojmia zaliczana jest na poczet ceny nabycia.
- Jeśli nie wygra – komornik zwraca rękojmię po zakończeniu postępowania.
10. Udzielenie przybicia – co to jest, jak przebiega i jakie są skutki?
Co oznacza „udzielenie przybicia”?
Udzielenie przybicia to czynność komornika, która kończy licytację i przesądza o wyborze nabywcy – osobą wygrywającą jest ta, która w chwili zakończenia licytacji zaoferowała najwyższą cenę.
Podstawa prawna:
Art. 879⁶ § 3 k.p.c.:
„Natychmiast po zakończeniu licytacji komornik udziela przybicia osobie ofiarującej najwyższą cenę w chwili zakończenia licytacji.”
Przybicie następuje w systemie teleinformatycznym – jest to postanowienie komornika, wymagające jego podpisu (nie może być wygenerowane automatycznie przez system).
„Natychmiast” oznacza, że przybicie powinno być udzielone zaraz po zamknięciu licytacji, ale przepisy nie przewidują szczególnej sankcji za niewielkie opóźnienie.
Jak komornik ogłasza przybicie?
Komornik publikuje postanowienie o przybiciu w systemie teleinformatycznym.
Dane nabywcy nie są ujawniane publicznie – chroniona jest tożsamość osoby wygrywającej licytację.
Zawiadomienie o przybiciu dostarczane jest nabywcy przez system teleinformatyczny (art. 879⁷ § 1 k.p.c.).
11. Pełnomocnictwo przy licytacji elektronicznej
Czy można licytować przez pełnomocnika?
Tak. Uczestnik licytacji może działać przez pełnomocnika – ale obowiązują tu specjalne wymogi formalne:
Podczas licytacji: Pełnomocnik zgłaszając swój udział w systemie elektronicznym, nie musi jeszcze przedstawiać dokumentu pełnomocnictwa – wystarczy oświadczenie, że działa w imieniu innej osoby (art. 879⁵ § 2 k.p.c.).
Po wygraniu licytacji (przy przybiciu): Komornik żąda przedstawienia oryginału pełnomocnictwa.
Forma: Dokument z podpisem mocodawcy urzędowo poświadczonym (zgodnie z art. 867² § 4 k.p.c.), chyba że pełnomocnictwa udzielono adwokatowi lub radcy prawnemu.
Dokument musi być złożony fizycznie w kancelarii komornika lub przekazany za pośrednictwem operatora pocztowego (decyduje data nadania – art. 165 § 2 k.p.c.).
Termin: Oryginał pełnomocnictwa należy złożyć w ciągu 3 dni od zakończenia licytacji – termin nie podlega skróceniu ani wydłużeniu (art. 166 k.p.c.).
Uwaga praktyczna:
Adwokat lub radca prawny nie musi składać oryginału pełnomocnictwa – wystarczy uwierzytelniony odpis.
Co jeśli nie zostanie złożone pełnomocnictwo?
Komornik odmawia udzielenia przybicia (nabywca traci prawo do zakupu).
12. Zapłata ceny, przejście własności, skutki nieuiszczenia ceny
Kiedy i jak należy zapłacić cenę nabycia?
Po otrzymaniu zawiadomienia o przybiciu, nabywca zobowiązany jest do zapłaty całej ceny:
w dniu następnym po doręczeniu zawiadomienia o przybiciu – w godzinach urzędowania kancelarii komornika,
lub na rachunek bankowy komornika – do godziny 18.00 dnia następnego (art. 879⁹ k.p.c.).
Jeśli termin ten przypada na sobotę lub święto, płatność może nastąpić w najbliższy dzień roboczy.
Za datę zapłaty przyjmuje się dzień uznania rachunku bankowego komornika!
Kiedy nabywca staje się właścicielem?
Przejście własności następuje z chwilą udzielenia przybicia, pod warunkiem zapłaty ceny (art. 869 § 2 k.p.c. w zw. z art. 879¹ k.p.c.).
Co jeśli cena nie zostanie zapłacona?
Skutkiem braku wpłaty jest utrata praw z przybicia, a komornik organizuje kolejną licytację na warunkach pierwszej (art. 872 k.p.c.).
Rękojmia wpłacona przez nabywcę nie jest zwracana (przepada na rzecz Skarbu Państwa).
13. Przykłady praktyczne i najczęstsze problemy
Przykład 1 – Licytacja elektroniczna z udziałem kilku wierzycieli
Firma „TechMebel” z Bydgoszczy windykowała należność od dłużnika, na którego zajęto profesjonalną linię produkcyjną. W licytacji tradycyjnej nie było zainteresowanych, więc jeden z trzech wierzycieli złożył wniosek o sprzedaż elektroniczną. Licytacja odbyła się przez system Krajowej Rady Komorniczej. Nowy nabywca wygrał aukcję, wpłacił rękojmię na czas i – po przybiciu oraz zapłacie ceny – stał się właścicielem maszyny.
Przykład 2 – Problem z pełnomocnictwem
Pan Marek działał przez pełnomocnika (kuzyna) podczas licytacji samochodu. Po wygraniu licytacji komornik zażądał oryginału pełnomocnictwa z podpisem notarialnie poświadczonym. Pełnomocnictwo zostało wysłane pocztą w trzecim dniu od licytacji. Mimo że dotarło dopiero po pięciu dniach, termin był zachowany (liczy się data nadania). Pan Marek skutecznie nabył pojazd.
Przykład 3 – Brak zapłaty ceny
Pani Barbara wygrała licytację elektroniczną sprzętu elektronicznego, ale nie przelała wymaganej kwoty w wyznaczonym terminie. Skutkiem była utrata rękojmi oraz wyznaczenie nowej licytacji przez komornika. W praktyce oznaczało to, że Barbara nie tylko straciła możliwość zakupu, ale również kwotę rękojmi.
14. Podstawa prawna, tematy porad i przydatne adresy
Podstawa prawna
Kodeks postępowania cywilnego:
art. 864–879, art. 879¹–879¹¹, art. 904¹ § 2, art. 911⁷ § 4, art. 101³⁶ § 1, art. 875 § 1, art. 855 § 12, art. 867¹, art. 867² § 4, art. 869 § 2, art. 872, art. 879⁴, art. 879⁵, art. 879⁶, art. 879⁷, art. 879⁹
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 września 2016 r. w sprawie sposobu przeprowadzenia licytacji elektronicznej ruchomości w sądowym postępowaniu egzekucyjnym
Tematy porad zawartych w poradniku
licytacja elektroniczna komornik 2025
sprzedaż majątku przez internet egzekucja
rękojmia licytacja elektroniczna
jak kupić rzecz na licytacji elektronicznej
egzekucja komornicza online
Przydatne adresy urzędowe:
https://licytacje.komornik.pl – oficjalny portal licytacji komorniczych online
https://krk.pl – Krajowa Rada Komornicza
https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc – Ministerstwo Sprawiedliwości