Skutki wszczęcia postępowania egzekucyjnego – co warto wiedzieć?

Wszczęcie postępowania egzekucyjnego to kluczowy moment dla wierzyciela, który chce skutecznie wyegzekwować swoje roszczenie. Od tego momentu zależą nie tylko możliwości dochodzenia należności, ale również istotne skutki prawne – zwłaszcza związane z przedawnieniem roszczenia. W tym poradniku dowiesz się, jakie konsekwencje prawne wywołuje wniosek o wszczęcie egzekucji, jakie są obowiązki komornika, jak wygląda kwestia przerwania biegu przedawnienia oraz na co zwrócić uwagę w przypadku cesji wierzytelności. To wiedza niezbędna nie tylko dla przedsiębiorców, lecz także dla każdego, kto dochodzi swoich praw na drodze sądowej.


Wszczęcie egzekucji – co się dzieje po złożeniu wniosku?

Z chwilą złożenia do komornika wniosku o wszczęcie egzekucji (najczęściej na podstawie prawomocnego wyroku lub nakazu zapłaty), uruchamiana jest cała procedura mająca na celu zaspokojenie roszczenia wierzyciela. Jednak to nie tylko formalność – od tego momentu pojawia się szereg konsekwencji prawnych:

  • Organ egzekucyjny (czyli najczęściej komornik sądowy) jest związany wnioskiem wierzyciela – musi prowadzić egzekucję zgodnie z zakresem i sposobem wskazanym we wniosku, chyba że jest on bezzasadny (np. brak tytułu wykonawczego).
  • Komornik nie może negocjować z dłużnikiem warunków egzekucji, musi ściśle realizować żądania wierzyciela wynikające z tytułu wykonawczego oraz wniosku o egzekucję.

Wyjątek: W przypadku grzywien, kar pieniężnych i kosztów sądowych zasądzonych na rzecz Skarbu Państwa w sprawach cywilnych, to sąd z urzędu kieruje polecenie wszczęcia egzekucji do komornika, a ten dokonuje czynności bez wniosku wierzyciela (na podstawie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 29.07.2016 r.).

Wszczęcie egzekucji z nieruchomości lub egzekucji, do której stosuje się przepisy o egzekucji z nieruchomości, wymaga natomiast wyraźnego polecenia sądu.


Skutki wszczęcia egzekucji dla biegu przedawnienia

Wielu wierzycieli nie zdaje sobie sprawy, jak ważne jest złożenie wniosku o wszczęcie egzekucji pod kątem przedawnienia roszczenia. Wniosek o wszczęcie egzekucji przerywa bieg przedawnienia roszczenia stwierdzonego tytułem wykonawczym, ale tylko wtedy, gdy:

  • Wniosek składa wierzyciel wskazany w tytule egzekucyjnym, na rzecz którego została nadana klauzula wykonalności.
  • Wniosek jest skuteczny, czyli dotyczy konkretnego tytułu wykonawczego i jest zgodny z jego treścią.

Uwaga: Jeśli wniosek składa inny podmiot (np. nabywca wierzytelności po cesji), skutki mogą być różne – o czym szerzej w dalszej części poradnika.


Przerwanie przedawnienia – jak to działa w praktyce?

Złożenie wniosku o wszczęcie egzekucji powoduje, że bieg przedawnienia zostaje przerwany. Oznacza to, że od tego momentu „licznik” przedawnienia zostaje wyzerowany, a nowy termin zaczyna biec dopiero po zakończeniu postępowania egzekucyjnego. To ważne, bo bez tej czynności roszczenie mogłoby się przedawnić, a wierzyciel utraciłby możliwość jego dochodzenia.

Przykład 1

Pani Barbara uzyskała w 2022 roku nakaz zapłaty przeciwko dłużnikowi z tytułu niezapłaconej faktury. W 2023 roku złożyła do komornika wniosek o wszczęcie egzekucji. Bieg przedawnienia jej roszczenia został przerwany z dniem złożenia wniosku. Gdyby egzekucja zakończyła się np. w czerwcu 2025 r., od tego dnia biegłby nowy termin przedawnienia.


Wniosek o nadanie klauzuli wykonalności a przerwanie przedawnienia

Często pierwszym krokiem po uzyskaniu orzeczenia jest złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności. Ta czynność również przerywa bieg przedawnienia – aż do prawomocnego zakończenia postępowania klauzulowego. Dopiero po uprawomocnieniu się postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności, przedawnienie biegnie dalej.

Przykład 2

Spółka Techmox uzyskała wyrok sądu przeciwko kontrahentowi. Po uprawomocnieniu się wyroku złożyła wniosek o nadanie klauzuli wykonalności. W tym czasie termin przedawnienia został zawieszony. Dopiero po uprawomocnieniu się postanowienia sądu o nadaniu klauzuli wykonalności zaczął biec na nowo.


Cesja wierzytelności a skutki egzekucji i przedawnienia

Sytuacja komplikuje się, gdy wierzytelność zostaje sprzedana (np. przez bank funduszowi sekurytyzacyjnemu). Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, nabywca wierzytelności (niebędący bankiem) nie może powoływać się na przerwanie biegu przedawnienia spowodowane egzekucją wszczętą na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego, jeżeli nie był stroną tamtego postępowania (uchwała SN z 29.06.2016 r., III CZP 29/16).

Natomiast skutki przerwania biegu przedawnienia wywołanego przez pierwotnego wierzyciela (cedenta) odnoszą się z reguły także do nabywcy (cesjonariusza), jeśli cesja następuje po tej czynności. Cesjonariusz przejmuje wierzytelność w takim stanie, w jakim miała ją poprzednia strona – również pod względem biegu przedawnienia.

Przykład 3

Bank Alfa sprzedał swoją wierzytelność przeciwko dłużnikowi spółce windykacyjnej Kollekta sp. z o.o. Wcześniej złożył wniosek o wszczęcie egzekucji, który przerwał bieg przedawnienia. Spółka Kollekta po cesji może korzystać z tej przerwy – termin przedawnienia biegnie dla niej na nowo od zakończenia egzekucji.


Co jeszcze warto wiedzieć o skutkach egzekucji?

  • Wniosek o wszczęcie egzekucji powinien być jasno i precyzyjnie sformułowany. Określ sposób egzekucji, np. z rachunku bankowego, wynagrodzenia, ruchomości, czy nieruchomości.
  • Egzekucja z nieruchomości wymaga wyraźnego polecenia sądu.
  • Komornik nie może samowolnie rozszerzać ani zmieniać zakresu egzekucji – działa wyłącznie w granicach tytułu wykonawczego i wniosku wierzyciela.

Podsumowanie

Wszczęcie postępowania egzekucyjnego wywołuje szereg skutków prawnych – najważniejszym z nich jest przerwanie biegu przedawnienia roszczenia. Pamiętaj, że aby uzyskać ten efekt, wniosek o egzekucję musi pochodzić od osoby wskazanej w tytule wykonawczym i być zgodny z klauzulą wykonalności. Przy cesji wierzytelności – skutki przerwania przedawnienia najczęściej przechodzą na nabywcę. Prawidłowo prowadzona egzekucja to bezpieczeństwo Twoich roszczeń!


Podstawa prawna

  • art. 797, art. 799, art. 795 § 2, art. 825 § 1, art. 363 § 1 w zw. z art. 13 § 2 – Kodeks postępowania cywilnego
  • art. 123 § 1 pkt 1 i 2 – Kodeks cywilny
  • Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 29 lipca 2016 r. w sprawie sposobu prowadzenia egzekucji grzywien i kar pieniężnych orzeczonych w postępowaniu cywilnym, a także kosztów sądowych w sprawach cywilnych, przysługujących Skarbowi Państwa

Tematy porad zawartych w poradniku

  • skutki wszczęcia egzekucji 2025
  • przedawnienie roszczenia a egzekucja
  • cesja wierzytelności przedawnienie
  • klauzula wykonalności przedawnienie

Przydatne adresy urzędowe:

Ostatnia aktualizacja: 03.08.2025
Czy ta porada była dla Ciebie pomocna?

Zobacz również: