Od 2022 roku zasady obliczania składki zdrowotnej dla przedsiębiorców rozliczających się ryczałtem uległy istotnym zmianom. W 2025 roku nadal obowiązuje system trzech progów przychodowych, powiązanych z przeciętnym wynagrodzeniem ogłaszanym przez GUS. W tym poradniku pokażemy, jak samodzielnie wyliczyć składkę zdrowotną na ryczałcie, jak działa uproszczona forma opłacania składki i kiedy trzeba dokonać rocznego rozliczenia. Podpowiemy też, na co szczególnie warto uważać, aby uniknąć dopłat lub niepotrzebnych nadpłat.
Jak wyliczyć składkę zdrowotną przy ryczałcie?
W przypadku ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych składka zdrowotna jest zależna od:
- wysokości rocznego przychodu, oraz
- przeciętnego wynagrodzenia w IV kwartale roku poprzedniego, ogłaszanego przez Prezesa GUS.
W 2025 roku podstawą do obliczeń jest przeciętne wynagrodzenie za IV kwartał 2024 r., które wyniosło 8 549,18 zł.
Stawka składki zdrowotnej wynosi zawsze 9% podstawy wymiaru, a ta jest zróżnicowana w zależności od przychodu:
| Roczny przychód | Podstawa wymiaru | Składka zdrowotna (2025) |
|---|---|---|
| Do 60 000 zł | 60% wynagrodzenia | 5 129,51 zł × 9% = 461,66 zł |
| 60 000–300 000 zł | 100% wynagrodzenia | 8 549,18 zł × 9% = 769,43 zł |
| Powyżej 300 000 zł | 180% wynagrodzenia | 15 388,52 zł × 9% = 1 384,97 zł |
Co wlicza się do przychodu?
Do ustalenia wysokości składki bierze się przychód z działalności gospodarczej, pomniejszony o:
- składki emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, o ile nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów ani odliczone od dochodu.
Uwaga: Nie odlicza się zapłaconych składek zdrowotnych od przychodu!
Uproszczona składka zdrowotna – kiedy można z niej skorzystać?
Przedsiębiorcy mający ciągłość działalności przez cały poprzedni rok kalendarzowy mogą wybrać tzw. uproszczoną formę opłacania składki zdrowotnej. Dotyczy to osób, które w 2024 roku:
- prowadziły działalność przez cały rok,
- rozliczały się: na zasadach ogólnych (skala), podatkiem liniowym, ryczałtem lub z kwalifikowanych praw własności intelektualnej.
W tej opcji składka zdrowotna przez cały 2025 rok jest liczona na podstawie przychodu z roku 2024, niezależnie od faktycznych wpływów w bieżącym roku.
Jak obliczyć składkę w uproszczeniu?
- Oblicz roczny przychód z 2024 r.
- Pomniejsz go o składki ZUS społeczne zapłacone w 2024 roku, jeśli nie były ujęte w kosztach lub dochodzie.
- Ustal próg przychodu i odpowiednią wysokość składki zdrowotnej (zgodnie z tabelą powyżej).
- Opłacaj ją przez cały 2025 rok – chyba że zakończysz działalność i założysz nową.
Przykład 1
Pani Joanna prowadziła działalność przez cały 2024 rok i osiągnęła przychód 220 000 zł. Zapłaciła łącznie 14 000 zł składek społecznych ZUS, których nie odliczała.
- Przychód do ustalenia progu: 220 000 zł – 14 000 zł = 206 000 zł.
- Mieści się w przedziale 60 000–300 000 zł, więc od stycznia 2025 r. płaci składkę w wysokości 769,43 zł miesięcznie.
Kiedy nie można skorzystać z uproszczonej składki zdrowotnej?
Z uproszczonej formy opłacania składki zdrowotnej nie mogą skorzystać osoby, które:
- nie prowadziły działalności przez cały poprzedni rok,
- zawiesiły działalność choćby na jeden miesiąc,
- rozpoczęły działalność w 2024 roku.
Przykład 2
Pan Marek rozpoczął działalność gospodarczą w maju 2024 roku. Choć planuje kontynuować ją w całym 2025 roku, nie może skorzystać z uproszczonej składki zdrowotnej, ponieważ w 2024 roku nie prowadził jej przez pełne 12 miesięcy.
W jego przypadku składka zdrowotna musi być wyliczana na bieżąco, zgodnie z aktualnym przychodem w danym roku.
Terminy składania deklaracji ZUS DRA i płatności składki
Przedsiębiorcy rozliczający się ryczałtem muszą:
- złożyć deklarację ZUS DRA,
- opłacić składkę zdrowotną
do 20. dnia każdego miesiąca, niezależnie od tego, czy zatrudniają pracowników, czy nie.
Roczne rozliczenie składki zdrowotnej – na czym polega?
Niezależnie od tego, czy składka była płacona w uproszczeniu czy na bieżąco, każdego przedsiębiorcę obowiązuje roczne rozliczenie składki zdrowotnej.
Co to oznacza?
- Jeśli w trakcie roku przekroczysz próg przychodu, od kolejnego miesiąca musisz opłacać wyższą składkę.
- Ale w rozliczeniu rocznym należy „wyrównać” składki wstecznie – czyli dopłacić wyższą składkę także za poprzednie miesiące, w których przekroczony próg już obowiązywał.
- Jeśli z kolei rzeczywisty przychód okaże się niższy od przyjętego (np. w uproszczeniu) – może wystąpić nadpłata składki zdrowotnej.
Terminy:
- Dopłaty lub zwroty rozliczamy do 20 maja 2025 roku (za rok 2024).
- ZUS może zwrócić nadpłatę składki zdrowotnej do 1 sierpnia 2025 roku, ale tylko jeśli:
- na koncie płatnika nie ma zaległości, oraz
- przedsiębiorca złożył wniosek o zwrot przez PUE ZUS.
🔔 Uwaga! Brak elektronicznego wniosku oznacza, że ZUS nie rozpozna prośby o zwrot nadpłaty.
Podsumowanie – o czym warto pamiętać?
- Składka zdrowotna dla ryczałtowców w 2025 roku zależy od przychodu i przeciętnego wynagrodzenia z IV kwartału 2024 r.
- Możesz wybrać uproszczoną składkę tylko wtedy, gdy prowadziłeś działalność cały poprzedni rok.
- Co miesiąc trzeba składać ZUS DRA i płacić składkę do 20. dnia miesiąca.
- Po zakończeniu roku czeka Cię obowiązkowe roczne rozliczenie składki zdrowotnej.
- Możesz mieć dopłatę lub nadpłatę – a w przypadku nadpłaty, musisz złożyć wniosek o zwrot przez PUE ZUS.
Podstawa prawna
- Art. 79 ust. 1, art. 81 ust. 2 i 2a – ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 2561, z późn. zm.)
- Art. 6 ust. 1, art. 12 ust. 1 pkt 1 – ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. z 2023 r. poz. 2447)
- Art. 26 ust. 1 – ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1774)