Zajęcie rzeczy ruchomej przez komornika to sytuacja stresująca zarówno dla dłużnika, jak i dla osób trzecich, które mogą twierdzić, że zajęte rzeczy nie należą do dłużnika. W praktyce bardzo często pojawia się pytanie: czy można zaskarżyć czynność zajęcia ruchomości oraz podnosić w takiej skardze zarzuty dotyczące własności rzeczy? Poniżej wyjaśniam, na czym polega skarga na czynność komornika w tym zakresie, jakie zarzuty można w niej podnosić oraz jakie są dalsze możliwości działania dla osób niezadowolonych z zajęcia ruchomości.
Skarga na czynność komornika – istota i zakres
Każda czynność komornika, w tym zajęcie rzeczy ruchomej, może być zaskarżona skargą do sądu na podstawie art. 767 k.p.c. Skarga ta służy przede wszystkim do kontroli formalnoprawnej działań komornika, czyli sprawdzenia, czy komornik przestrzegał odpowiednich przepisów postępowania egzekucyjnego. W praktyce oznacza to, że sąd bada np. czy zajęcie dotyczyło rzeczy będących we władaniu dłużnika, czy dopełniono formalności, czy czynność wykonano prawidłowo pod względem proceduralnym.
Przykład 1
Komornik wszedł do lokalu należącego do pana Tomasza w Gdańsku i zajął telewizor znajdujący się w salonie. Pan Tomasz twierdzi, że telewizor należy do jego partnerki, pani Ewy, która nie jest dłużnikiem. Składając skargę na czynność komornika, pan Tomasz może zarzucić np., że komornik nie sprawdził, czy rzecz faktycznie była we władaniu dłużnika. Nie może natomiast żądać, by sąd w tej procedurze ustalił, kto jest właścicielem telewizora.
Zarzuty formalnoprawne a zarzuty materialnoprawne – co można podnieść w skardze?
W skardze na zajęcie ruchomości możesz podnosić wyłącznie zarzuty formalnoprawne, czyli dotyczące przebiegu czynności komorniczych i ich zgodności z przepisami procedury cywilnej. Sąd nie rozstrzyga w tej skardze o własności rzeczy ani nie bada, kto jest jej właścicielem. Zarzuty materialnoprawne, takie jak twierdzenie, że rzecz należy do osoby trzeciej, należy podnosić w odrębnym procesie cywilnym.
Co to oznacza w praktyce?
- ✔️ TAK: Możesz zarzucać, że komornik nie dopełnił wymogów formalnych (np. zajął rzecz, która nie była pod władaniem dłużnika, nie sporządził protokołu itp.).
- ✖️ NIE: Nie możesz żądać w skardze, aby sąd ustalił, kto jest właścicielem rzeczy – to wymaga odrębnego powództwa.
Przykład 2
Firma „Szybki Transport” z Poznania stała się uczestnikiem egzekucji, podczas której komornik zajął jej samochód ciężarowy. Firma twierdzi, że samochód był wynajmowany innej spółce i nie powinien być zajęty. W skardze może wskazywać, że komornik błędnie uznał, iż pojazd znajdował się we władaniu dłużnika, ale nie może domagać się, aby sąd w trybie rozpoznawania skargi ustalił, że właścicielem samochodu jest inny podmiot.
Jak dochodzić ustalenia własności zajętej rzeczy? Powództwo przeciwegzekucyjne
Jeśli uważasz, że zajęta przez komornika ruchomość nie należy do dłużnika, ale do Ciebie lub innej osoby trzeciej, masz prawo wytoczyć tzw. powództwo o zwolnienie rzeczy spod egzekucji (art. 841 k.p.c.). Jest to odrębna droga sądowa, w której sąd rozstrzyga, kto faktycznie jest właścicielem rzeczy. Tylko w takim procesie można skutecznie domagać się zwolnienia rzeczy spod egzekucji na podstawie praw materialnych.
- Osoba trzecia (np. właściciel zajętej rzeczy) składa pozew przeciwko wierzycielowi i dłużnikowi, domagając się zwolnienia rzeczy spod egzekucji.
- W trakcie tego procesu można żądać również zabezpieczenia roszczenia – np. poprzez zawieszenie postępowania egzekucyjnego do czasu rozstrzygnięcia sprawy przez sąd (art. 840 i art. 841 k.p.c.).
- Wierzyciel, jeśli uważa, że zajęta rzecz faktycznie należy do dłużnika, może z kolei wytoczyć powództwo o ustalenie, że dana ruchomość stanowi własność dłużnika.
Czy postanowienie sądu rozpoznającego skargę na czynność komornika przesądza o własności rzeczy?
Nie. Postanowienie wydane przez sąd w sprawie skargi na czynność komornika nie ma powagi rzeczy osądzonej w zakresie własności rzeczy. To znaczy, że nawet jeśli sąd oddali Twoją skargę, wciąż możesz wszcząć odrębny proces cywilny o zwolnienie rzeczy spod egzekucji lub o ustalenie własności.
Podsumowanie – najważniejsze wskazówki
- Skargę na zajęcie ruchomości możesz złożyć, jeśli uważasz, że komornik naruszył przepisy postępowania egzekucyjnego.
- Nie możesz w niej domagać się rozstrzygnięcia o własności rzeczy. Sąd rozpatruje tylko kwestie formalnoprawne, np. czy komornik dopełnił procedur.
- Jeżeli uważasz, że zajęta rzecz należy do Ciebie, złóż powództwo o zwolnienie rzeczy spod egzekucji.
- Pamiętaj: nawet jeśli przegrasz skargę na czynność komornika, możesz dalej dochodzić swoich praw w procesie cywilnym.
Podstawa prawna
- art. 767, art. 841 – Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego
- art. 845 – Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego
- art. 41 § 3 – Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (obecnie uchylony w tym zakresie)
Tematy porad zawartych w poradniku
- skarga na czynność komornika 2025
- zajęcie ruchomości przez komornika
- powództwo przeciwegzekucyjne ruchomości
- egzekucja z ruchomości a własność rzeczy