Jak szybko i efektywnie sprzedać przedsiębiorstwo w upadłości? Praktyczny przewodnik po procedurze pre-pack.
W czasach rosnącej liczby niewypłacalności i upadłości, przygotowana likwidacja – znana też jako pre-pack – staje się coraz bardziej popularnym rozwiązaniem. Jej celem jest szybka i zorganizowana sprzedaż całego przedsiębiorstwa dłużnika lub jego znacznej części, jeszcze przed ogłoszeniem upadłości. Dzięki temu wierzyciele mogą uzyskać wyższy poziom zaspokojenia, a sam proces upadłościowy staje się znacznie krótszy i tańszy.
W niniejszym poradniku przedstawiamy pełną ścieżkę procedury pre-pack krok po kroku, w sposób przystępny i z przykładami praktycznymi.
🧩 Kto może złożyć wniosek o przygotowaną likwidację?
Procedura rozpoczyna się od wniosku o zatwierdzenie warunków sprzedaży.
🔹 Kto ma do tego prawo?
Zgodnie z art. 26 ust. 1 Prawa upadłościowego, legitymację mają:
- dłużnik,
- wierzyciel, który złożył wniosek o ogłoszenie upadłości.
Jeśli to dłużnik zainicjował postępowanie upadłościowe, tylko on może złożyć wniosek o pre-pack. Natomiast gdy zrobił to wierzyciel, oba te podmioty – wierzyciel i dłużnik – mają prawo do złożenia wniosku o zatwierdzenie warunków sprzedaży.
⚠️ Nie jest możliwe złożenie wniosku o pre-pack przez innych wierzycieli ani osoby trzecie.
📄 Orzecznictwo: Sąd Okręgowy w Poznaniu (post. z 11.06.2018 r., X Gz 350/18) podkreślił, że nie musi istnieć tożsamość pomiędzy osobą składającą wniosek o upadłość a osobą składającą wniosek o pre-pack – ważne, aby dotyczyły tego samego dłużnika.
🧩 Co może być przedmiotem sprzedaży w pre-packu?
Wniosek może dotyczyć wyłącznie:
- całego przedsiębiorstwa dłużnika,
- zorganizowanej części przedsiębiorstwa,
- składników majątkowych stanowiących znaczną część przedsiębiorstwa.
❌ Nie można objąć wnioskiem majątku, który nie ma istotnego znaczenia dla funkcjonowania firmy (np. drobnych ruchomości, wyposażenia biurowego).
🧩 Warunki sprzedaży – jak je ustalić?
Wnioskodawca (najczęściej dłużnik lub wierzyciel) musi już na tym etapie ustalić warunki sprzedaży z potencjalnym nabywcą, wskazując:
- kto jest nabywcą (z danymi kontaktowymi),
- jaka jest oferowana cena,
- ewentualnie inne postanowienia przyszłej umowy sprzedaży.
🔐 Trudność dla wierzyciela: W sytuacji, gdy to wierzyciel inicjuje pre-pack, może mieć problem z oceną stanu majątku dłużnika – bez jego współpracy trudno znaleźć nabywcę i określić rynkową wartość przedsiębiorstwa.
🧩 Jakie dokumenty trzeba dołączyć do wniosku?
✅ Wniosek o zatwierdzenie warunków sprzedaży musi zawierać:
- wskazanie ceny i nabywcy,
- projekt umowy sprzedaży (opcjonalnie),
- listę znanych zabezpieczeń dokonanych przez wierzycieli na majątku objętym wnioskiem,
- opis i oszacowanie składników majątku przez biegłego sądowego,
- dowód wniesienia wadium przez nabywcę (10% oferowanej ceny),
- oświadczenie o braku powiązań między wnioskodawcą, nabywcą a dłużnikiem (lub ich istnieniu – co skutkuje dodatkowymi wymogami).
📌 Jeżeli przedmiotem sprzedaży jest składnik majątku objęty zastawem rejestrowym, potrzebna jest zgoda zastawnika – chyba że przedmiotem sprzedaży jest całe przedsiębiorstwo, w którym ten składnik się mieści (zob. art. 330 p.u.).
🧩 Wadium – obowiązkowe zabezpieczenie
🧾 Wadium musi być wniesione przed złożeniem wniosku – to warunek konieczny. Brak załączenia dowodu wniesienia skutkuje pozostawieniem wniosku bez rozpoznania.
💰 Dopuszczalne formy wadium:
- przelew na rachunek depozytowy sądu,
- gwarancja bankowa lub ubezpieczeniowa,
- poręczenie bankowe lub SKOK.
📊 W przypadku kilku nabywców oferujących ten sam składnik majątku, każdy musi wnieść osobne wadium. Jeśli nabywcy składają wspólną ofertę – składają jedno wspólne wadium.
🧩 Opis i oszacowanie majątku – jak powinno wyglądać?
Opis i oszacowanie muszą być sporządzone przez biegłego sądowego i spełniać wymogi art. 319 p.u., tj. zawierać:
- przedmiot działalności,
- nieruchomości i ich oznaczenia w księgach wieczystych,
- inne środki trwałe i prawa,
- obciążenia (np. hipoteki, zastawy),
- oddzielne wskazanie praw, które pozostaną w mocy po sprzedaży.
🧑🏫 W przypadku sprzedaży przedsiębiorstwa jako całości – biegły musi specjalizować się w wycenach przedsiębiorstw.
🧩 Złożenie wniosku i dalsze kroki w procedurze pre-pack
Wniosek o zatwierdzenie warunków sprzedaży można złożyć:
- wraz z wnioskiem o ogłoszenie upadłości,
- lub w trakcie trwania postępowania o ogłoszenie upadłości, aż do jego prawomocnego zakończenia.
Możliwe jest również złożenie kilku różnych wniosków – np. dla różnych składników majątku (dwa zakłady, dwie hale itd.) lub kilku ofert na ten sam składnik – w takim przypadku konieczna może być aukcja pomiędzy nabywcami.
🧩 Nadanie biegu sprawie i działania sądu
Jeśli wniosek jest kompletny (zawiera wszystkie wymagane załączniki i dowód wadium), sąd:
- Dokonuje obwieszczenia o złożeniu wniosku (art. 56ab p.u.),
- Wyznacza tymczasowego nadzorcę sądowego lub zarządcę przymusowego (art. 56aa ust. 1 p.u.),
- Przesyła odpis wniosku wraz z załącznikami do wierzycieli rzeczowych (tj. tych, których wierzytelności są zabezpieczone na majątku objętym wnioskiem).
📢 Obwieszczenie jest publiczne – ma to na celu przejrzystość i informowanie zainteresowanych o możliwości złożenia uwag lub zgłoszenia konkurencyjnych ofert.
🧩 Rola wierzycieli rzeczowych
📨 Wierzyciele zabezpieczeni otrzymują odpis wniosku oraz wezwanie do zajęcia stanowiska – mogą:
- wyrazić zgodę,
- zgłosić zastrzeżenia (np. co do wartości oszacowania, ceny, wiarygodności nabywcy).
💬 Ich stanowisko jest brane pod uwagę, choć nie mają oni formalnego prawa veta – to sąd podejmuje ostateczną decyzję.
🧩 Kilka ofert? Konieczna aukcja!
Jeśli wpłynęły co najmniej dwa wnioski dotyczące tych samych składników majątku, przeprowadza się aukcję (art. 56ca p.u.).
🏁 Celem aukcji jest wybranie najkorzystniejszej oferty – nie zawsze najdroższej, ale tej, która daje największe szanse na zaspokojenie wierzycieli.
📋 Zasady aukcji:
- sąd zatwierdza warunki aukcji (jednoosobowy skład),
- uczestnicy są zawiadamiani min. 14 dni przed jej terminem,
- aukcja odbywa się na posiedzeniu jawnym,
- prowadzi ją tymczasowy nadzorca lub zarządca przymusowy,
- wybór najlepszej oferty jest przedstawiany w sprawozdaniu z aukcji.
🧩 Brak konieczności aukcji – kiedy?
Nie każda sytuacja z wieloma wnioskami wymaga przeprowadzenia aukcji. Nie trzeba jej organizować, jeśli:
- wnioski dotyczą różnych składników majątkowych (np. jeden dotyczy hali A, drugi hali B),
- przedmioty sprzedaży pokrywają się tylko częściowo (np. jedna oferta dotyczy całego przedsiębiorstwa, druga tylko jednej jego części).
W takim przypadku sąd samodzielnie ocenia, która oferta jest korzystniejsza, kierując się zasadą optymalizacji (art. 2 ust. 1 p.u.).
🧩 Sprawozdanie tymczasowego nadzorcy lub zarządcy
🧾 Po przeprowadzeniu aukcji (lub analizie ofert), nadzorca sądowy lub zarządca przymusowy przygotowuje sprawozdanie zawierające m.in.:
- opis stanu finansowego dłużnika,
- wartość jego majątku,
- przewidywane koszty postępowania upadłościowego,
- inne istotne informacje wpływające na ocenę warunków sprzedaży,
- wyniki aukcji, jeśli była przeprowadzana.
📄 To sprawozdanie trafia do sądu i stanowi podstawę do rozstrzygnięcia wniosku.
⚖️ Kiedy sąd zatwierdza sprzedaż?
Sąd może zatwierdzić warunki sprzedaży dopiero po upływie:
- 30 dni od dnia obwieszczenia,
- 14 dni od doręczenia dokumentów wierzycielom rzeczowym.
📌 Obowiązkowe zatwierdzenie następuje, jeśli:
„Cena sprzedaży przewyższa kwotę możliwą do uzyskania w zwykłym postępowaniu upadłościowym, pomniejszoną o koszty i inne zobowiązania masy upadłości.”
(art. 56c ust. 1 p.u.)
📌 Fakultatywne zatwierdzenie możliwe jest, gdy:
„Cena jest zbliżona do ww. kwoty, a za zatwierdzeniem przemawia ważny interes publiczny lub możliwość zachowania przedsiębiorstwa.”
(art. 56c ust. 2 p.u.)
🧩 Przykład praktyczny 🧩
Przykład 1 – pre-pack z sukcesem
Firma Technovia Sp. z o.o. z Gdańska złożyła wniosek o upadłość wraz z wnioskiem o przygotowaną likwidację. Już na etapie wniosku miała ustaloną ofertę od inwestora – MikroElektro S.A., który zadeklarował zakup całości przedsiębiorstwa za 2,5 mln zł. Cena ta przekraczała przewidywaną wartość sprzedaży na zasadach ogólnych (1,8 mln zł minus 400 tys. zł kosztów postępowania). Sąd uwzględnił wniosek, a cała procedura od złożenia wniosku do zatwierdzenia sprzedaży trwała zaledwie 6 tygodni.
Przykład 2 – aukcja i wybór najlepszej oferty
W przypadku Zakładów Przemysłu Rolniczego AgroFarm z Radomia złożono dwa wnioski o pre-pack: jeden dotyczył sprzedaży dwóch hal produkcyjnych za 1,2 mln zł, drugi – całego zakładu za 1,9 mln zł. Sąd przeprowadził aukcję, w której druga oferta została podbita do 2,3 mln zł. Tymczasowy nadzorca uznał ją za korzystniejszą, sąd zatwierdził sprzedaż całego zakładu.
🔜 W kolejnej (ostatniej) części tego poradnika opiszę:
- procedurę zatwierdzenia przez sąd (uwzględnienie, oddalenie, pozostawienie bez rozpoznania),
- skutki zatwierdzenia sprzedaży,
- prawa nabywcy, syndyka i wierzycieli,
- sposoby zabezpieczenia transakcji,
- kwestie związane z zawarciem umowy i wydaniem majątku.
⚖️ Możliwe rozstrzygnięcia sądu upadłościowego
Po rozpatrzeniu wniosku sąd może:
- zatwierdzić warunki sprzedaży – jeśli spełnione są warunki określone w art. 56c ust. 1 lub 2 p.u.,
- oddalić wniosek – jeśli nie spełniono wymogów ustawowych,
- pozostawić wniosek bez rozpoznania – np. w przypadku braku wadium, wycofania wniosku przez nabywcę lub braku wymaganych dokumentów.
📌 Uwaga:
W przypadku oddalenia wniosku lub pozostawienia go bez rozpoznania, wadium zostaje zwrócone – o ile nabywca wcześniej nie zrezygnował sam i nie wnioskował o jego zwrot (art. 56d ust. 4 p.u.).
📝 Zarówno dłużnik, jak i wnioskodawca mogą wnieść zażalenie na postanowienie w terminie 14 dni od jego ogłoszenia w Rejestrze.
🧩 Zatwierdzenie sprzedaży – co dalej?
Z chwilą ogłoszenia upadłości sąd, który zatwierdził warunki sprzedaży:
- określa cenę i nabywcę,
- może też wskazać pozostałe warunki wynikające z projektu umowy (jeśli został złożony),
- wydaje postanowienie, które stanowi podstawę do zawarcia umowy (bez potrzeby nadawania klauzuli wykonalności).
📨 O prawomocności postanowienia zawiadamia się syndyka i nabywcę, najczęściej drogą elektroniczną (art. 56e ust. 1 p.u.).
💰 Cena i wpłata do masy upadłości
Zawarcie umowy sprzedaży może nastąpić dopiero po:
- wpłacie całej ceny przez nabywcę do masy upadłości,
- lub po wydaniu syndykowi środków wcześniej złożonych do depozytu sądowego (art. 56e ust. 2 p.u.).
Jeśli pełna cena została wpłacona wcześniej (i dołączono dowód do wniosku), możliwe jest natychmiastowe wydanie majątku nabywcy – jeszcze przed podpisaniem umowy (art. 56f ust. 1–1a p.u.).
📦 Wydanie majątku nabywcy
Przedmiot sprzedaży wydaje się nabywcy z udziałem syndyka.
⚖️ W przypadku oporu ze strony upadłego (np. gdy odmawia wydania majątku), nabywca może być wprowadzony w posiadanie przez komornika, na podstawie postanowienia sądu zatwierdzającego sprzedaż (art. 174 p.u.).
Do czasu zawarcia umowy, nabywca zarządza majątkiem w granicach zwykłego zarządu, na własne ryzyko i odpowiedzialność (art. 56f ust. 3 p.u.).
📝 Zawarcie umowy sprzedaży
Umowa sprzedaży jest zawierana przez syndyka i nabywcę:
- nie później niż 30 dni od daty stwierdzenia prawomocności postanowienia sądu,
- chyba że sąd zatwierdził inny termin (np. wynikający z projektu umowy złożonego wcześniej).
🛑 Jeżeli nabywca odmówi zawarcia umowy, syndyk zatrzymuje wadium (jeśli było wniesione w pieniądzu), a w pozostałych przypadkach – realizuje zabezpieczenie (np. gwarancję bankową). Wadium staje się wtedy składnikiem masy upadłości.
📌 Uwaga na spory co do treści umowy
Jeżeli sąd zatwierdził jedynie cenę i nabywcę, a nie cały projekt umowy – może dojść do sporu o jej treść. W takim przypadku, jeśli porozumienie nie zostanie osiągnięte, syndyk może wystąpić o uchylenie postanowienia o zatwierdzeniu sprzedaży i przeprowadzenie likwidacji na zasadach ogólnych.
📄 Praktyka wskazuje, że najlepiej dołączać pełny projekt umowy już na etapie składania wniosku – zabezpiecza to interesy obu stron i minimalizuje ryzyko opóźnień lub konfliktów.
🔄 Skutki sprzedaży w pre-packu
Sprzedaż w ramach przygotowanej likwidacji wywołuje skutki takie jak sprzedaż egzekucyjna:
✔ kupujący nabywa majątek wolny od obciążeń,
✔ nie przejmuje długów dłużnika,
✔ nabywa prawa do korzystania z nieruchomości, ruchomości, znaków towarowych i innych składników majątku objętych sprzedażą.
📜 Podstawy prawne: art. 313, 314 i 317 ustawy – Prawo upadłościowe.
📚 Podstawa prawna
📜 Przywoływane przepisy:
- art. 2 ust. 1, art. 26 ust. 1, art. 38–40, art. 56a–56h, art. 56aa–56f, art. 128, art. 174, art. 227–230, art. 313–317 – ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe
- art. 319 – ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe
- art. 24 – ustawa z dnia 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów
🧩 Podsumowanie
Przygotowana likwidacja (pre-pack) to nowoczesna forma sprzedaży majątku dłużnika w ramach postępowania upadłościowego. Dzięki niej:
✔ można uniknąć długotrwałej procedury likwidacyjnej,
✔ sprzedaż następuje szybko, często jeszcze przed ogłoszeniem upadłości,
✔ zwiększa się poziom zaspokojenia wierzycieli,
✔ możliwe jest uratowanie wartości przedsiębiorstwa jako całości.
Jednak pre-pack wymaga precyzyjnego przygotowania dokumentów, dobrej współpracy z potencjalnym nabywcą i przestrzegania formalnych procedur – w przeciwnym razie wniosek zostanie oddalony lub pozostawiony bez rozpoznania.
🔖 Tematy porad zawartych w poradniku
- przygotowana likwidacja przedsiębiorstwa
- procedura pre-pack krok po kroku
- sprzedaż przedsiębiorstwa w upadłości
- wniosek o zatwierdzenie warunków sprzedaży
- pre-pack a wierzyciele