Protokół egzekucyjny to jeden z najważniejszych dokumentów w postępowaniu komorniczym. Jego rola nie sprowadza się jedynie do formalnego opisu czynności – stanowi on gwarancję rzetelności, przejrzystości i poszanowania praw wszystkich stron egzekucji. Jako przedsiębiorca możesz znaleźć się zarówno po stronie wierzyciela, jak i dłużnika, dlatego warto wiedzieć, co powinno znaleźć się w protokole egzekucyjnym, jakie masz prawa i na co zwrócić szczególną uwagę podczas czynności komorniczych.
Znaczenie protokołu egzekucyjnego – dlaczego to ważne?
Protokół sporządzony przez komornika jest dokumentem urzędowym, co oznacza, że stanowi dowód tego, co zostało w nim zaświadczone. Jeżeli nie zgadzasz się z treścią protokołu lub dostrzeżesz w nim uchybienia, powinieneś odpowiednio zareagować – w przeciwnym wypadku możesz utracić możliwość skutecznego zakwestionowania czynności komornika na dalszym etapie postępowania. Dobrze sporządzony protokół chroni nie tylko wierzyciela, ale również dłużnika i inne osoby zaangażowane w egzekucję.
Jakie elementy musi zawierać protokół egzekucyjny?
Zgodnie z art. 809 Kodeksu postępowania cywilnego, każda czynność egzekucyjna komornika musi zostać potwierdzona protokołem. Dokument ten musi zawierać:
- Miejsce i czas czynności (np. siedziba firmy dłużnika, godzina i data rozpoczęcia zajęcia)
- Imiona i nazwiska stron (wierzyciel, dłużnik) oraz osób obecnych przy czynności (np. biegły, przedstawiciel firmy, pełnomocnik)
- Sprawozdanie z przebiegu czynności – dokładny opis, co zostało zrobione
- Wnioski i oświadczenia obecnych osób
- Wzmianka o odczytaniu protokołu
- Podpisy obecnych lub wzmianka o przyczynie ich braku
- Podpis komornika
Brak któregoś z tych elementów lub zaniechanie sporządzenia protokołu może spowodować, że dana czynność egzekucyjna nie będzie uznana za skuteczną.
Przykład 1: Protokół zajęcia majątku w firmie
Przedsiębiorstwo „Nowa Przyszłość” Sp. z o.o. z Warszawy stało się dłużnikiem na podstawie tytułu wykonawczego. Komornik wszedł do siedziby spółki celem zajęcia sprzętu komputerowego. Obecny był prezes firmy, komornik oraz biegły rzeczoznawca. W protokole komornik szczegółowo opisał przedmioty zajęcia, ich szacunkową wartość, oświadczenia prezesa, a także odnotował fakt, że rzeczoznawca odmówił podpisania dokumentu – co zostało właściwie wskazane w protokole. Protokół został odczytany na głos, a całość zakończono podpisem komornika i prezesa spółki. Dzięki temu czynność była prawidłowa i nie wzbudziła wątpliwości w późniejszym postępowaniu.
Czy można zgłaszać zastrzeżenia do protokołu komornika?
Tak! Masz prawo zgłosić zastrzeżenie do treści protokołu, jeśli uważasz, że opis czynności nie jest zgodny z rzeczywistością lub pomija istotne okoliczności. Zgodnie z art. 162 k.p.c.:
„Strona zastępowana przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej, która nie zgłosiła zastrzeżenia, traci prawo powoływania się na uchybienia komornika w dalszym toku postępowania, a w szczególności w skardze na czynność komornika, chyba że chodzi o przepisy postępowania, których naruszenie należy brać pod rozwagę z urzędu, albo gdy uprawdopodobni, iż nie zgłosiła zastrzeżeń bez swojej winy.”
Co to oznacza w praktyce?
- Jeśli podczas czynności egzekucyjnej jest z Tobą Twój pełnomocnik (adwokat, radca prawny), koniecznie zgłaszaj wszelkie uwagi i zastrzeżenia do protokołu.
- Jeżeli nie zgłosisz zastrzeżenia, później możesz utracić możliwość skutecznego powoływania się na te uchybienia – chyba że np. nie mogłeś tego zrobić nie ze swojej winy (np. nagła niedyspozycja zdrowotna).
Przykład 2: Zgłoszenie zastrzeżenia do protokołu
Firma „Eko-Bud” Sp. z o.o. z Gdańska była uczestnikiem postępowania egzekucyjnego, podczas którego komornik zajął samochód dostawczy. Pełnomocnik firmy zauważył, że w protokole nie uwzględniono istotnego sprzętu przewożonego w samochodzie. Zgłosił zastrzeżenie, które zostało wpisane do protokołu. W efekcie, podczas późniejszego rozstrzygania sprawy, sąd miał pełny obraz sytuacji i mógł właściwie ocenić przebieg czynności.
Szczególne rodzaje protokołów egzekucyjnych
Oprócz ogólnych wymogów, niektóre czynności egzekucyjne mają swoje dodatkowe, specyficzne wymogi dotyczące treści protokołu:
Protokół zajęcia ruchomości
Zgodnie z art. 847 § 1 k.p.c., przy zajęciu ruchomości komornik dokonuje zajęcia przez wpisanie ich do protokołu. Musi też oszacować ich wartość i zawrzeć ją w protokole (art. 853 § 1 k.p.c.). Odpis protokołu doręcza się:
- dłużnikowi,
- współwłaścicielom (jeśli są inni niż dłużnik),
- wierzycielowi (jeśli nie był obecny przy zajęciu).
Protokół opisu i oszacowania nieruchomości
Przy egzekucji z nieruchomości (art. 947 § 1 k.p.c.), protokół powinien zawierać:
- oznaczenie nieruchomości, jej granice i, w miarę możliwości, obszar,
- numer księgi wieczystej,
- opis budynków, urządzeń, zapasów,
- prawa i obciążenia, umowy ubezpieczenia,
- dane o osobach władających nieruchomością,
- sposób korzystania przez dłużnika,
- podstawę i wynik oszacowania,
- zgłoszone prawa i roszczenia innych osób.
Protokół egzekucji z użytkowania wieczystego
W przypadku użytkowania wieczystego (art. 1010 k.p.c.) należy dodatkowo wskazać końcową datę użytkowania oraz sposób korzystania z terenu według wpisu w księdze wieczystej.
Protokół sprzedaży nieruchomości z wolnej ręki
Przy sprzedaży nieruchomości z wolnej ręki (art. 10135 § 1 k.p.c.) protokół musi wskazywać osobę, która złożyła ofertę, oraz potwierdzać zapłatę ceny nabycia.
Skarga na czynności komornika
Jeśli uważasz, że komornik popełnił błąd, możesz złożyć skargę na jego czynność (art. 767 k.p.c.). Pamiętaj jednak, że niedokładności lub uchybienia w protokole mogą utrudnić udowodnienie Twoich racji. Dlatego aktywnie uczestnicz w czynnościach i domagaj się wprowadzenia do protokołu wszystkich istotnych okoliczności!
Podsumowanie – o czym warto pamiętać?
- Protokół egzekucyjny jest kluczowym dowodem w sprawach komorniczych.
- Domagaj się dokładnego opisu czynności i nie wahaj się zgłaszać zastrzeżeń.
- Sprawdź, czy protokół zawiera wszystkie wymagane prawem elementy.
- W przypadku naruszeń – skorzystaj ze skargi na czynność komornika.
- Pamiętaj, że Twoja aktywność podczas czynności egzekucyjnych może przesądzić o powodzeniu dalszych działań procesowych!
Podstawa prawna
- art. 809, art. 847 § 1, art. 853 § 1, art. 947 § 1, art. 1010, art. 10135 § 1, art. 767, art. 160, art. 162, art. 13 § 2, art. 157–162, art. 244 § 1 – ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego
Tematy porad zawartych w poradniku
- protokół egzekucyjny komornika
- skarga na czynność komornika
- elementy protokołu egzekucyjnego
- zajęcie majątku przez komornika