Przekształcenie spółki osobowej w inną formę prawną to proces wymagający zachowania ściśle określonych etapów. Nie jest to pojedyncza czynność, lecz ciąg powiązanych ze sobą działań prawnych i faktycznych, w których uczestniczą zarówno wspólnicy, jak i – w niektórych przypadkach – biegły rewident oraz sąd rejestrowy. Prawidłowe przeprowadzenie procedury pozwala uniknąć sporów między wspólnikami oraz problemów rejestrowych, a także zapewnia ciągłość działalności firmy.
Kiedy i dlaczego warto rozważyć przekształcenie spółki osobowej?
Zmiana formy prawnej spółki osobowej może być korzystna, gdy:
- planujesz pozyskać inwestora lub zwiększyć kapitał,
- chcesz ograniczyć odpowiedzialność osobistą wspólników,
- firma osiągnęła rozmiary wymagające bardziej rozbudowanej struktury zarządzania,
- zmieniają się warunki podatkowe i chcesz zoptymalizować obciążenia fiskalne.
Warto jednak pamiętać, że przekształcenie nie tworzy nowej spółki w organizacji, lecz powoduje, że dotychczasowy podmiot działa w nowej formie prawnej z zachowaniem praw i obowiązków.
Zasady podejmowania uchwały o przekształceniu
1. Spółka jawna i partnerska
- Wymagana jest jednomyślność wszystkich wspólników.
- W spółce partnerskiej zgoda wszystkich partnerów jest wymagana nawet wtedy, gdy powołano zarząd.
- Przepis ten (art. 571 k.s.h.) ma charakter bezwzględnie obowiązujący – nie można w umowie spółki wprowadzić mniej rygorystycznych zasad.
Przykład
Spółka jawna „EuroTech” z siedzibą w Toruniu planuje przekształcenie w spółkę z o.o. Mimo że w umowie spółki zapisano, że decyzje podejmuje się większością głosów, przy przekształceniu wymagane jest poparcie wszystkich wspólników. Jeden sprzeciw wstrzymuje proces.
2. Spółka komandytowa
- Wymagana jest jednomyślność wszystkich komplementariuszy oraz zgoda komandytariuszy reprezentujących co najmniej 2/3 sumy komandytowych (a nie 2/3 liczby komandytariuszy).
- Możliwe jest więc, że większość osób będzie przeciw, ale ich sumy komandytowe będą zbyt małe, by zablokować uchwałę.
Przykład
Spółka komandytowa „GreenFood” ma trzech komandytariuszy:
- Anna – 200 tys. zł sumy komandytowej
- Piotr – 150 tys. zł
- Marek – 50 tys. zł
Jeśli Anna i Piotr (razem 350 tys. zł) zagłosują „za”, a Marek „przeciw”, uchwała przejdzie, bo przekroczono wymagane 2/3 sumy (266,6 tys. zł).
3. Spółka komandytowo-akcyjna
- Jednomyślność wszystkich komplementariuszy.
- Zgoda akcjonariuszy reprezentujących co najmniej 2/3 kapitału zakładowego.
- Komplementariusz będący jednocześnie akcjonariuszem głosuje dwukrotnie – raz jako komplementariusz, raz jako akcjonariusz.
- Uchwała podejmowana jest przez walne zgromadzenie, a jej ważność wymaga zgody wszystkich komplementariuszy (art. 146 § 2 pkt 7 k.s.h.).
Etapy przekształcenia spółki osobowej
Procedurę można podzielić na trzy główne fazy:
1. Faza przygotowawcza (menedżerska)
Obejmuje:
- sporządzenie planu przekształcenia z załącznikami (m.in. projekt umowy/statutu spółki przekształconej, sprawozdanie finansowe),
- w przypadku przekształcenia w spółkę akcyjną – badanie planu przez biegłego rewidenta i sporządzenie opinii,
- zawiadomienie wspólników o planowanym przekształceniu (co najmniej dwa razy w odstępie 2 tygodni).
2. Faza właścicielska (decyzyjna)
- Podjęcie uchwały o przekształceniu zgodnie z wymogami dotyczącymi poszczególnych typów spółek (omówionymi wyżej).
- Powołanie organów spółki przekształconej – np. zarządu, rady nadzorczej (jeżeli jest wymagana).
3. Faza sądowa (autoryzacji)
- Złożenie wniosku do Krajowego Rejestru Sądowego o wpis spółki przekształconej i jednoczesne wykreślenie spółki przekształcanej.
- Ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.
Uproszczona procedura przekształceniowa
Ustawodawca przewidział uproszczenia dla niektórych spółek jawnych, które nie sporządzają rocznych sprawozdań finansowych. Wówczas nie jest wymagane:
- badanie planu przez biegłego rewidenta,
- sporządzenie niektórych załączników.
Kluczowe wskazówki praktyczne
📌 Zabezpiecz poparcie wspólników – w przypadku wymogu jednomyślności brak zgody jednego wspólnika uniemożliwi przekształcenie.
📌 Ustal realne terminy – cała procedura może trwać od kilku tygodni do kilku miesięcy, szczególnie jeśli wymagane jest badanie biegłego rewidenta.
📌 Pamiętaj o odpowiedzialności – wspólnicy spółki osobowej, nawet po przekształceniu, odpowiadają solidarnie za zobowiązania powstałe przed dniem przekształcenia przez okres 3 lat (art. 574 k.s.h.).
📌 Sprawdź zapisy umowy/statutu – mogą wprowadzać dodatkowe wymagania, np. wyższe kworum czy dodatkowe etapy decyzyjne.
Podsumowanie
Przekształcenie spółki osobowej wymaga starannego przygotowania i zachowania wszystkich wymogów ustawowych. Kluczowe znaczenie ma właściwe podjęcie uchwały – błędy na tym etapie mogą unieważnić cały proces. Podział procedury na fazy (przygotowawczą, właścicielską i sądową) pozwala uporządkować działania i uniknąć opóźnień.
Dzięki przekształceniu można dostosować formę prawną firmy do nowych potrzeb rynkowych i rozwojowych, ale tylko wtedy, gdy cały proces jest przeprowadzony zgodnie z Kodeksem spółek handlowych.
Podstawa prawna
- art. 43, art. 146 § 2 pkt 7, art. 556, art. 562 § 1, art. 563 § 2, art. 571, art. 574 – ustawa z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz.U. z 2024 r. poz. 18 z późn. zm.).
Tematy porad zawartych w poradniku
- przekształcenie spółki osobowej w kapitałową
- uchwała o przekształceniu spółki jawnej
- przekształcenie spółki komandytowej procedura
- etapy przekształcenia spółki w k.s.h.
Przydatne adresy urzędowe: