Umorzenie postępowania egzekucyjnego to temat, który budzi wiele pytań zarówno u wierzycieli, jak i dłużników. Jednym z najważniejszych zagadnień w tej sytuacji jest kwestia opłat komorniczych – kto, kiedy i w jakiej wysokości musi je zapłacić? W niniejszym poradniku wyjaśniam, jak kształtują się obowiązki stron po umorzeniu egzekucji oraz jak rozliczane są koszty komornicze, a także wskazuję najnowsze zasady i praktyczne przykłady.
Kiedy dochodzi do umorzenia postępowania egzekucyjnego?
Najczęściej spotykane przyczyny umorzenia postępowania egzekucyjnego to:
- wniosek wierzyciela o umorzenie egzekucji,
- spełnienie świadczenia przez dłużnika bezpośrednio wierzycielowi,
- inne przyczyny, np. uchylenie tytułu wykonawczego lub klauzuli wykonalności, albo z innych względów formalnych (np. zgon dłużnika, zakończenie postępowania wobec firmy w likwidacji).
Zasadą jest, że umorzenie postępowania egzekucyjnego nie zawsze oznacza całkowite zakończenie czynności komornika – często po umorzeniu postępowania głównego egzekucja prowadzona jest wyłącznie w zakresie kosztów egzekucyjnych.
Kto ponosi opłatę komorniczą po umorzeniu egzekucji?
Podstawowa zasada
Zgodnie z art. 29 ustawy o kosztach komorniczych, jeśli postępowanie egzekucyjne zostaje umorzone na wniosek wierzyciela lub na podstawie art. 824 § 1 pkt 4 k.p.c., to wierzyciela obciąża opłata stosunkowa w wysokości 5% wartości świadczenia pozostałego do wyegzekwowania.
Wyjątki od tej zasady:
- Jeśli wierzyciel wykaże, że przyczyna umorzenia leży po stronie dłużnika (np. dłużnik spłacił dług w ciągu miesiąca od zawiadomienia o wszczęciu egzekucji albo doszło do porozumienia stron w tym terminie), opłatę ponosi dłużnik.
- Gdy świadczenie zostało spełnione lub porozumienie zawarto po miesiącu od doręczenia zawiadomienia, dłużnik zapłaci opłatę 10% wartości pozostałego do wyegzekwowania świadczenia.
- Jeśli wniosek wierzyciela o umorzenie został złożony przed zawiadomieniem dłużnika o wszczęciu egzekucji, opłata wynosi 100 zł (opłata minimalna).
Przykład nr 1
Pani Anna złożyła do komornika wniosek o egzekucję kwoty 50 000 zł. Po 10 dniach od otrzymania zawiadomienia o wszczęciu egzekucji dłużnik spłacił całość długu bezpośrednio na konto Pani Anny. Ta złożyła wniosek o umorzenie egzekucji. Komornik pobrał opłatę stosunkową 5% od kwoty pozostałej do wyegzekwowania, czyli od 0 zł – w praktyce opłata należna od dłużnika wyniosła 0 zł. Jednak zgodnie z przepisami, w razie wykazania przez wierzyciela spełnienia świadczenia w terminie miesiąca, obowiązek zapłaty opłaty przechodzi na dłużnika.
Przykład nr 2
Firma „Alfa Sp. z o.o.” wystąpiła o egzekucję zaległej faktury na kwotę 80 000 zł wobec dłużnika – firmy „Beta”. Zanim komornik doręczył zawiadomienie o wszczęciu egzekucji, „Beta” uregulowała należność. Komornik umorzył postępowanie, a na podstawie art. 29 ustawy o kosztach komorniczych pobrał opłatę w wysokości 100 zł.
Koszty egzekucji po umorzeniu głównego postępowania
Ważne jest, że koszty egzekucji są rozliczane w ramach tego samego postępowania, w którym powstały – nie prowadzi się osobnego postępowania tylko w celu ich wyegzekwowania. Jeśli pozostaje do wyegzekwowania wyłącznie opłata komornicza lub inne koszty egzekucyjne, egzekucja może być prowadzona tylko w tym zakresie, na podstawie prawomocnego postanowienia komornika.
Zwrot kosztów dla dłużnika – kiedy jest możliwy?
W pewnych sytuacjach dłużnik może uzyskać zwrot kosztów obrony przed egzekucją, np. kosztów zastępstwa procesowego, jeśli egzekucja została umorzona w związku z uchyleniem klauzuli wykonalności (czyli gdy tytuł wykonawczy okazał się wadliwy lub bezpodstawny). Wynika to z art. 98 § 1 i 3 w związku z art. 13 § 2 k.p.c.
Opłata za poszukiwanie majątku dłużnika
Jeśli wierzyciel zleci komornikowi poszukiwanie majątku dłużnika, musi liczyć się z opłatą stałą w wysokości 100 zł (art. 44 ustawy o kosztach komorniczych). Opłata ta nie zależy od wartości majątku czy powodzenia poszukiwań.
W przeciwieństwie do wcześniej obowiązujących przepisów, nie przewidziano już dodatkowej opłaty procentowej od wartości odnalezionego majątku.
Najczęściej zadawane pytania dotyczące opłat komorniczych przy umorzeniu egzekucji
1. Czy komornik może prowadzić egzekucję tylko kosztów egzekucji po umorzeniu głównego postępowania?
Tak, egzekucja może być kontynuowana wyłącznie w zakresie kosztów, jeśli zostały one prawomocnie ustalone.
2. Kiedy wierzyciel nie musi ponosić opłaty komorniczej po umorzeniu egzekucji?
Jeżeli dłużnik spełnił świadczenie w ciągu miesiąca od otrzymania zawiadomienia o egzekucji, to dłużnik ponosi opłatę.
3. Czy opłata może być niższa niż 100 zł?
Nie, jeśli egzekucja zostanie umorzona przed zawiadomieniem dłużnika, pobierana jest opłata minimalna – obecnie 100 zł.
Podsumowanie – najważniejsze wnioski
- Opłata komornicza przy umorzeniu postępowania egzekucyjnego zwykle obciąża wierzyciela, chyba że dłużnik spełnił świadczenie po doręczeniu zawiadomienia o wszczęciu egzekucji.
- Wysokość opłaty zależy od momentu spełnienia świadczenia lub zawarcia porozumienia (5% lub 10%).
- Koszty egzekucji są rozliczane w tym samym postępowaniu, w którym powstały.
- Dłużnik może uzyskać zwrot kosztów obrony, jeśli tytuł wykonawczy został uchylony.
Podstawa prawna
- art. 29, art. 44, art. 45 – Ustawa z dnia 28 lutego 2018 r. o kosztach komorniczych
- art. 824 § 1 pkt 4 – Kodeks postępowania cywilnego
- art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 13 § 2 – Kodeks postępowania cywilnego
Tematy porad zawartych w poradniku
- opłata komornicza umorzenie egzekucji
- koszty egzekucji po umorzeniu postępowania
- zwrot kosztów komorniczych
- kto płaci opłatę komorniczą po umorzeniu egzekucji
Przydatne linki urzędowe: