Rosnąca świadomość obywateli w zakresie ochrony danych osobowych przekłada się na coraz większą liczbę skarg kierowanych do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Ale czy każda z nich musi zostać rozpatrzona? Czy organ może uznać, że skarga jest „nadmierna”? To ważne pytania, szczególnie w świetle przełomowego wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE z 9 stycznia 2025 r. w sprawie C-416/23. W tym poradniku wyjaśniamy, czym jest nadmierność żądań na gruncie RODO, kiedy organ może odmówić ich rozpatrzenia i jakie warunki muszą zostać spełnione, by było to zgodne z prawem.
Dowiesz się, jak bronić swoich praw w kontaktach z UODO i kiedy liczba skarg może zadziałać na Twoją niekorzyść 📌
Czym jest „nadmierne żądanie” w rozumieniu RODO?
Zgodnie z art. 57 ust. 4 RODO:
„Jeżeli żądania osoby, której dane dotyczą, są w sposób oczywisty nieuzasadnione lub nadmierne, w szczególności ze względu na swój powtarzający się charakter, organ nadzorczy może pobrać rozsądną opłatę (…) lub odmówić podjęcia żądanych działań.”
Co to oznacza w praktyce?
📄 Pojęcie „nadmierności” nie zostało zdefiniowane wprost w RODO. Trybunał Sprawiedliwości UE w ww. wyroku wyjaśnił, że za „nadmierne” można uznać te żądania, które:
- wykraczają poza rozsądną miarę,
- są składane w celu paraliżowania działania organu,
- nie są obiektywnie konieczne do ochrony praw wynikających z RODO,
- są składane masowo, ale bez związku z konkretnym naruszeniem.
⚠️ Nie wystarczy sama liczba skarg, by uznać je za nadmierne. Organ musi indywidualnie zbadać każdą sprawę, oceniając, czy rzeczywiście doszło do nadużycia prawa.
Czy wielokrotne składanie skarg to nadużycie?
Często osoby, które czują się ignorowane przez administratorów danych, decydują się na złożenie wielu skarg – do różnych administratorów lub w związku z tą samą sprawą. To nie zawsze jest nadużycie.
TSUE podkreślił, że:
- Liczba skarg nie może być automatycznie podstawą odmowy ich rozpoznania.
- Jeśli administratorzy nie odpowiadają na żądania dostępu do danych, naturalne jest, że osoba poszkodowana kieruje skargi do organu nadzorczego.
- Zamiar nadużycia musi być wyraźnie wykazany, np. jeśli osoba składa setki skarg, nie mając relacji z podmiotami, na które się skarży.
✅ Składanie wielu skarg =/= działanie w złej wierze
Przykład 1 – Skargi uzasadnione i konieczne
Pani Barbara, właścicielka sklepu internetowego, od wielu miesięcy otrzymuje od różnych podmiotów oferty marketingowe drogą e-mailową, mimo że nigdy nie wyrażała zgody na ich przesyłanie. Wysyła więc wnioski o usunięcie danych do każdego z nadawców – łącznie 23 podmiotów. Odpowiedzi nie otrzymuje, albo są one ogólnikowe i nie rozwiązują problemu. W ciągu 9 miesięcy składa 23 skargi do UODO – każda dotyczy innego podmiotu.
Organ analizuje skargi i… uznaje je za uzasadnione. Dlaczego?
✔ Skargi były konkretne, zawierały kopie korespondencji.
✔ Każda dotyczyła innego administratora danych.
✔ Barbara nie miała wcześniejszego konfliktu z UODO ani nie kontaktowała się w sposób uciążliwy.
➡️ W tym przypadku nie można mówić o „nadmiernym” charakterze skarg, mimo ich liczby. Pani Barbara broniła swoich praw i miała do tego pełne podstawy.
Przykład 2 – Nadużycie prawa do skargi
Pan Marcin, informatyk i aktywista na rzecz przejrzystości w sieci, w ciągu 18 miesięcy złożył ponad 80 skarg do UODO – na bardzo różne podmioty: od gminnych urzędów po małe sklepy internetowe, z którymi nie miał żadnej relacji. W wielu przypadkach skargi były bardzo ogólne – np. zarzut „niedopełnienia obowiązku informacyjnego” bez wskazania, kiedy lub w jakim kontekście miało to miejsce. Jednocześnie Pan Marcin regularnie dzwonił i pisał do urzędu, żądając natychmiastowej reakcji i grożąc postępowaniami sądowymi.
W tej sytuacji UODO uznał, że:
✖ liczba skarg w połączeniu z ich niską jakością,
✖ brak relacji z administratorami,
✖ nachalna forma kontaktu i presja na urząd
➡️ wskazują na działanie w złej wierze i zamiar zakłócenia pracy organu. Dlatego urząd skorzystał z art. 57 ust. 4 RODO i odmówił rozpatrzenia kilku kolejnych skarg, wskazując na ich nadmierny charakter.
W takiej sytuacji skarżący mógłby złożyć skargę na tę decyzję do sądu administracyjnego – ale musiałby udowodnić, że jego działania były uzasadnione i proporcjonalne.
Kiedy skarga może zostać uznana za „nadmierną”?
Zgodnie z wyrokiem TSUE, organy nadzorcze nie mogą wprowadzać automatycznych limitów (np. „powyżej 20 skarg w roku = nadużycie”). Każdy przypadek wymaga indywidualnej oceny. Istnieje jednak kilka praktycznych kryteriów, które mogą wskazywać na nadmierność:
📌 Powtarzalność i schematyczność – np. ta sama treść skargi, zmiana tylko nazwy administratora.
📌 Brak obiektywnego interesu prawnego – brak związku między osobą a podmiotem.
📌 Brak precyzji i dowodów – skarga ogólna, bez faktów i dokumentów.
📌 Zamiar zakłócenia pracy organu – np. składanie kilkunastu skarg dziennie.
📌 Uciążliwa forma kontaktu – zasypywanie urzędu telefonami, wiadomościami, groźby.
⚠️ Uwaga: Sama irytacja osoby skarżącej czy liczba jej interwencji nie wystarczą. Musi istnieć element nadużycia – czyli sytuacja, w której skarżący nie działa w celu ochrony danych, lecz w celu wywarcia presji lub sabotowania działania organu.
Co może zrobić UODO w przypadku nadmiernej skargi?
Na gruncie art. 57 ust. 4 RODO organ ma do wyboru dwa środki – są one alternatywne, co oznacza, że nie trzeba stosować ich po kolei:
- Pobranie rozsądnej opłaty administracyjnej 💰
– wysokość powinna odpowiadać rzeczywistym kosztom rozpatrzenia skargi,
– to mniej dolegliwy środek, więc zalecany jako pierwszy,
– ale nie jest obowiązkowy – organ może od razu przejść do odmowy. - Odmowa podjęcia działań ❌
– możliwa tylko w przypadku, gdy skarga jest oczywiście nadmierna lub nieuzasadniona,
– odmowa musi być uzasadniona na piśmie i podlega zaskarżeniu.
A co z polską praktyką?
W Polsce nie istnieje jednolita linia orzecznicza w tym zakresie, ale wyrok TSUE z 2025 r. będzie miał wpływ także na działania UODO. Praktyka dotąd była dość ostrożna – UODO rzadko odmawia rozpoznania skargi, nawet jeśli ich liczba jest znaczna.
Po wyroku TSUE można się jednak spodziewać, że:
- Organ będzie częściej analizował zamiar działania osoby skarżącej,
- Może zacząć pobierać opłaty – np. za kolejne skargi, które są podobne do wcześniej rozpoznanych,
- Wzrośnie znaczenie formy i jakości skarg – osoby składające skargi powinny bardziej dbać o ich treść i dokumentację.
Podsumowanie – co musisz zapamiętać?
✔ Masz prawo składać skargi do UODO, gdy uważasz, że Twoje dane osobowe są przetwarzane niezgodnie z RODO.
✔ Nawet wielokrotne skargi nie są automatycznie „nadmierne” – każda musi być oceniana indywidualnie.
✔ Organ ochrony danych może odmówić rozpoznania skargi tylko wtedy, gdy udowodni, że zachodzi nadużycie prawa.
✔ Skargi powinny być konkretne, zawierać opis naruszenia i możliwie dokumentację.
✔ W razie odmowy możesz zaskarżyć decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.
✔ Działaj w dobrej wierze – nie nadużywaj prawa, bo może to obrócić się przeciwko Tobie.
Praktyczne wskazówki – jak składać skargę, żeby nie została odrzucona?
📝 1. Wskaż konkretny problem – np. brak odpowiedzi na wniosek o dostęp do danych, przetwarzanie danych bez zgody, ujawnienie danych nieuprawnionym osobom.
📅 2. Podaj daty, fakty, załącz kopie korespondencji – pokaż, że próbowałeś rozwiązać sprawę z administratorem.
👤 3. Opisz, jak problem dotyczy Ciebie – jeżeli składasz skargę, to musisz mieć związek z sytuacją.
🚫 4. Nie duplikuj skarg bez potrzeby – jeśli urząd już odpowiedział, nie warto wysyłać nowej wersji tej samej sprawy.
⚖ 5. Zachowuj kulturę kontaktu z urzędem – emocje są zrozumiałe, ale groźby i spamowanie nie pomogą Twojej sprawie.
Podstawa prawna
- art. 77 ust. 1 – Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 (RODO) „Bez uszczerbku dla innych administracyjnych lub środków ochrony prawnej osoba, której dane dotyczą, ma prawo wnieść skargę do organu nadzorczego…”
- art. 57 ust. 4 – RODO „Jeżeli żądania osoby, której dane dotyczą, są w sposób oczywisty nieuzasadnione lub nadmierne (…), organ nadzorczy może pobrać rozsądną opłatę lub odmówić podjęcia działań…”
- Wyrok TSUE z 9 stycznia 2025 r., sygn. C-416/23
(Österreichische Datenschutzbehörde przeciwko F.R.)
Tematy porad zawartych w poradniku
- nadmierne skargi RODO
- kiedy UODO może odrzucić skargę
- skargi do UODO przykład
- art. 57 ust. 4 RODO
- wyrok TSUE nadmiar skarg
Przydatne linki urzędowe
- Strona główna UODO: https://uodo.gov.pl
- Tekst RODO po polsku: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A32016R0679
- Baza orzeczeń TSUE: https://curia.europa.eu