Prowadząc własną działalność gospodarczą, możesz spotkać się z pojęciem cen transferowych – szczególnie jeśli Twoja firma współpracuje z podmiotami powiązanymi. Wielu przedsiębiorców nie wie, czy i w jakim zakresie muszą sporządzać dokumentację cen transferowych, a szczególnie – czy obowiązek ten dotyczy również mikroprzedsiębiorców i małych przedsiębiorców. W tym poradniku dowiesz się, kiedy lokalna dokumentacja cen transferowych może być uproszczona, jak prawidłowo interpretować definicje mikro i małego przedsiębiorcy oraz jakie obowiązki wynikają z przepisów. Poznasz też praktyczne przykłady, które pomogą Ci zastosować wiedzę w swojej firmie.
Kim jest mikroprzedsiębiorca, a kim mały przedsiębiorca?
Definicje tych pojęć reguluje art. 7 ustawy Prawo przedsiębiorców. To niezwykle istotne, bo od Twojej klasyfikacji zależy zakres obowiązków podatkowych oraz prawa do uproszczeń dokumentacyjnych.
Mikroprzedsiębiorca
Za mikroprzedsiębiorcę uznaje się firmę, która:
- w co najmniej 1 roku z dwóch ostatnich lat obrotowych zatrudniała średniorocznie mniej niż 10 pracowników,
- oraz osiągnęła w tym okresie roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów, usług i operacji finansowych nieprzekraczający równowartości 2 000 000 euro w złotych,
- albo suma aktywów bilansu na koniec jednego z tych lat nie przekroczyła 2 000 000 euro w złotych.
Te warunki muszą być spełnione łącznie.
Mały przedsiębiorca
Jako małego przedsiębiorcę kwalifikuje się przedsiębiorcę, który:
- w co najmniej 1 roku z dwóch ostatnich lat obrotowych zatrudniał średniorocznie mniej niż 50 pracowników,
- oraz osiągnął roczny obrót netto nieprzekraczający 10 000 000 euro w złotych,
- lub suma aktywów bilansu na koniec jednego z tych lat nie przekroczyła 10 000 000 euro w złotych,
- i nie jest mikroprzedsiębiorcą.
Wszystkie powyższe kryteria muszą być spełnione jednocześnie.
Dokumentacja cen transferowych – kiedy mikro i mały przedsiębiorca mają obowiązki?
W polskim systemie podatkowym, podmioty powiązane mają co do zasady obowiązek sporządzania tzw. lokalnej dokumentacji cen transferowych dla transakcji o określonej wartości. Jednak ustawodawca przewidział ważne uproszczenia dla mikroprzedsiębiorców i małych przedsiębiorców.
Kiedy można pominąć analizę porównawczą lub analizę zgodności?
Zgodnie z art. 11q ust. 3 ustawy o CIT oraz odpowiednimi przepisami ustawy o PIT, lokalna dokumentacja cen transferowych może nie zawierać analizy porównawczej lub analizy zgodności, jeśli:
- Transakcje kontrolowane zawierane są przez podmioty powiązane będące mikroprzedsiębiorcami lub małymi przedsiębiorcami (czyli spełniają powyższe kryteria z Prawa przedsiębiorców),
- Transakcje te nie są objęte wyjątkami określonymi w art. 11o ust. 1 ustawy o CIT – czyli nie dotyczą np. tzw. rajów podatkowych lub innych wyjątkowych sytuacji wymienionych w przepisach.
Dzięki temu, w praktyce, mniejsze firmy mogą przygotować uproszczoną dokumentację, co znacznie redukuje koszty i formalności.
Przykłady zastosowania przepisów w praktyce
Przykład 1: Mikroprzedsiębiorca a dokumentacja cen transferowych
Pani Katarzyna prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą w Gdyni, zajmuje się doradztwem marketingowym. W ostatnich dwóch latach zatrudniała średnio 3 osoby, a jej roczne przychody wyniosły odpowiednio 1 600 000 zł i 1 800 000 zł. Sporadycznie współpracuje z powiązaną spółką z o.o., w której jej mąż ma udziały.
Pani Katarzyna podpisała w 2024 roku z tą spółką umowę na świadczenie usług o wartości 200 000 zł. Czy musi sporządzać lokalną dokumentację cen transferowych?
- Tak, jeśli przekroczony został próg wartości transakcji wymagający dokumentacji (w 2025 r. to 2 000 000 zł dla usług niematerialnych).
- Jednak, jako mikroprzedsiębiorca, może sporządzić dokumentację bez analizy porównawczej, o ile transakcja nie dotyczy wyjątków z art. 11o ust. 1 ustawy o CIT.
Przykład 2: Mały przedsiębiorca a obowiązki dokumentacyjne
Firma „Techtronik” Sp. z o.o. z Wrocławia, zatrudniała w 2023 roku 22 pracowników, a jej przychody wyniosły 6 500 000 zł. Spółka realizuje transakcje z powiązaną firmą matką z Niemiec o wartości 1 500 000 zł rocznie.
- Jako mały przedsiębiorca, „Techtronik” nie musi dołączać do lokalnej dokumentacji cen transferowych analizy porównawczej dla tych transakcji (jeśli nie zachodzą przesłanki z art. 11o ust. 1 ustawy o CIT).
- Firma powinna jednak zachować pozostałe elementy dokumentacji.
Najczęstsze błędy i pułapki – na co uważać?
- Niedoszacowanie wielkości przedsiębiorstwa – pamiętaj, że każda z przesłanek (zatrudnienie, obrót, suma aktywów) musi być spełniona łącznie!
- Brak analizy wyjątków z art. 11o ust. 1 ustawy o CIT – niektóre transakcje, mimo że spełniasz kryteria mikro lub małego przedsiębiorcy, mogą wymagać pełnej dokumentacji!
- Nieprawidłowe przeliczanie wartości euro na złote – kursy należy brać zgodnie z zasadami określonymi w przepisach.
Podsumowanie – co zyskuje mikro i mały przedsiębiorca?
- Uproszczenie obowiązków dokumentacyjnych – możliwość sporządzenia dokumentacji bez analizy porównawczej.
- Oszczędność czasu i kosztów.
- Bezpieczeństwo podatkowe – o ile dokumentacja spełnia wymagania formalne i nie dotyczą jej wyjątki z art. 11o ust. 1 ustawy o CIT.
Zwróć uwagę, by każdorazowo zweryfikować aktualne progi i wyjątki – zmieniają się one z roku na rok!
Podstawa prawna
- art. 7 ust. 1 pkt 1 i pkt 2 – ustawa z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców
- art. 11q ust. 3, art. 11o ust. 1 – ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT)
- art. 23zf ust. 3 – ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT)
Tematy porad zawartych w poradniku
- dokumentacja cen transferowych mikroprzedsiębiorca 2025
- obowiązki podatkowe mały przedsiębiorca
- uproszczona dokumentacja cen transferowych
- analiza porównawcza dokumentacja TP
- progi wartości transakcji powiązanych
Przydatne adresy urzędowe
- https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/00147 – oficjalny portal informacyjny dla przedsiębiorców
- https://www.podatki.gov.pl/ceny-transferowe/ – serwis Ministerstwa Finansów poświęcony cenom transferowym
- https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20180000646/U/D20180646Lj.pdf – tekst ustawy Prawo przedsiębiorców
- https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19920210086/U/D19920086Lj.pdf – tekst ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT)