Koszty egzekucji komorniczej potrafią mocno obciążyć dłużnika lub nawet wierzyciela, a sytuacje życiowe bywają różne – nie każdy jest w stanie ponieść pełną wysokość opłat. Dlatego ustawodawca przewidział tzw. miarkowanie opłaty komorniczej, czyli możliwość jej obniżenia w wyjątkowych przypadkach. Dowiedz się, kiedy możesz złożyć wniosek o obniżenie opłaty komorniczej, jakie warunki trzeba spełnić i jak wygląda procedura – wszystko w prostym, praktycznym poradniku.
Kiedy możliwe jest obniżenie opłaty komorniczej?
Miarkowanie opłaty komorniczej to rozwiązanie, które ma charakter wyjątkowy i nie jest stosowane automatycznie. Ustawa o kosztach komorniczych przewiduje możliwość obniżenia opłaty egzekucyjnej tylko wtedy, gdy wystąpią szczególne okoliczności, takie jak:
- Niski nakład pracy komornika – np. sytuacje, gdy egzekucja była prosta i szybka, a opłata naliczona od dużej kwoty byłaby nieproporcjonalnie wysoka do faktycznie wykonanych czynności.
- Zła sytuacja majątkowa dłużnika – sąd może wziąć pod uwagę dochody, ogólną sytuację finansową czy szczególne wydatki dłużnika (np. związane z leczeniem).
- Inne wyjątkowe okoliczności – ustawodawca posłużył się sformułowaniem „w szczególności”, więc sąd może wziąć pod uwagę także inne wyjątkowe sytuacje.
Kto może złożyć wniosek o obniżenie opłaty?
- Najczęściej uprawnionym do złożenia wniosku jest dłużnik.
- W niektórych sytuacjach (np. przy umorzeniu postępowania egzekucyjnego na wniosek wierzyciela lub w razie wszczęcia egzekucji przeciwko osobie, która nie jest dłużnikiem) wniosek może złożyć także wierzyciel.
- W postępowaniu uczestniczyć mogą także komornik oraz Skarb Państwa, którym przysługują określone środki zaskarżenia.
Jak wygląda procedura miarkowania opłaty komorniczej?
Termin na złożenie wniosku
Wniosek o obniżenie opłaty egzekucyjnej należy złożyć w terminie 7 dni od otrzymania postanowienia o pobraniu lub ustaleniu opłaty. Termin jest krótki i nieprzekraczalny – spóźniony wniosek zostanie odrzucony.
Do kogo i jak złożyć wniosek?
- Wniosek składa się do komornika, który wydał postanowienie dotyczące opłaty.
- Wniosek musi odpowiadać wymaganiom pisma procesowego – trzeba dokładnie wskazać, czego dotyczy, oraz uzasadnić, dlaczego opłata powinna zostać obniżona (np. opisując trudną sytuację majątkową czy niską pracochłonność egzekucji).
- Komornik przesyła wniosek wraz z aktami sprawy do sądu rejonowego właściwego dla siedziby komornika.
Przebieg postępowania
- Sąd rozpoznaje wniosek w ciągu tygodnia od otrzymania dokumentów (albo od uzupełnienia ewentualnych braków formalnych).
- W trakcie postępowania sąd ocenia m.in. nakład pracy komornika oraz sytuację majątkową wnioskodawcy.
- Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie – odwołać się mogą zarówno dłużnik, wierzyciel, jak i komornik.
Warto wiedzieć:
- Wniosek oraz odwołania od decyzji w sprawie miarkowania opłaty nie podlegają opłatom sądowym.
- Złożenie wniosku nie wstrzymuje postępowania egzekucyjnego, chyba że sąd postanowi inaczej.
Ile można zyskać – minimalna wysokość obniżonej opłaty
Sąd może obniżyć opłatę maksymalnie do 1/3 opłaty ustawowej, ale nie mniej niż 200 zł. Jeśli więc ustawowa opłata wynosi np. 3 000 zł, sąd może ją zmniejszyć do kwoty 1 000 zł, ale nigdy poniżej 200 zł. Oznacza to, że nawet przy najtrudniejszej sytuacji materialnej opłata nie zostanie obniżona do zera.
Jakie kryteria bierze pod uwagę sąd?
1. Nakład pracy komornika
Sąd porównuje, ile rzeczywistej pracy w danej sprawie wykonał komornik, do tzw. „normalnego” nakładu pracy przy podobnym rodzaju egzekucji. Przykładowo, egzekucja z rachunku bankowego jest zwykle prosta i wymaga niewielkiego zaangażowania, podczas gdy egzekucja z nieruchomości jest bardziej złożona.
2. Sytuacja majątkowa i dochodowa wnioskodawcy
Sąd analizuje sytuację finansową osoby wnioskującej – bierze pod uwagę zarobki, stałe wydatki (np. na leczenie), utrzymywane osoby oraz ewentualne inne długi.
3. Postawa dłużnika i inne okoliczności
Sąd może wziąć pod uwagę, czy dłużnik starał się uregulować zobowiązania, czy jego sytuacja nie wynika z celowego unikania zapłaty, a także okoliczności takie jak długotrwała choroba lub szczególne wydatki.
Przykłady praktyczne
Przykład 1: Szybka egzekucja, niska pracochłonność
Pani Katarzyna z Wrocławia miała dług z tytułu pożyczki na kwotę 60 000 zł. Komornik przystąpił do egzekucji, ale po przesłaniu jednego pisma do banku całość kwoty została szybko odzyskana z rachunku dłużniczki. Komornik naliczył opłatę 6 000 zł (10% wartości egzekwowanego świadczenia). Pani Katarzyna złożyła wniosek o miarkowanie opłaty, argumentując, że czynności komornika ograniczyły się do jednego pisma, a praca była minimalna. Sąd uznał jej argumenty i obniżył opłatę do 2 000 zł (czyli 1/3 ustawowej, ale nie mniej niż minimum ustawowe).
Przykład 2: Trudna sytuacja majątkowa dłużnika
Pan Marek z Opola prowadził jednoosobową działalność gospodarczą, ale z powodu poważnej choroby stracił dochody, a większość jego środków przeznaczona była na leczenie. Komornik wyegzekwował zaległe zobowiązania podatkowe w kwocie 15 000 zł, naliczając opłatę 1 500 zł. Pan Marek w terminie 7 dni złożył wniosek o obniżenie opłaty, załączając dokumentację medyczną i wykaz wydatków. Sąd, uwzględniając wyjątkową sytuację, obniżył opłatę do minimum ustawowego, czyli 500 zł.
Podsumowanie – najważniejsze wskazówki
- Miarkowanie opłaty komorniczej to wyjątek, a nie reguła. Musisz wykazać szczególne okoliczności – niską pracochłonność komornika lub trudną sytuację finansową.
- Zachowaj termin 7 dni od otrzymania postanowienia – to warunek niezbędny!
- Dokumentuj swoją sytuację – załącz dokumenty potwierdzające stan majątkowy, dochody, wydatki, stan zdrowia itp.
- Wniosek i odwołania są wolne od opłat sądowych.
- Obniżenie opłaty nie może przekroczyć 1/3 ustawowej kwoty i nie może być niższe niż 200 zł.
Podstawa prawna
- art. 27 ust. 1 i 2, art. 29, art. 30, art. 48 ust. 1–5 – Ustawa z dnia 28 lutego 2018 r. o kosztach komorniczych
- art. 767, 767²–767⁴, 759 § 2 – Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego
- art. 45 ust. 1 – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej
Tematy porad zawartych w poradniku
- obniżenie opłaty komorniczej
- miarkowanie opłaty egzekucyjnej
- jak obniżyć opłatę komorniczą 2025
- termin na wniosek o miarkowanie opłaty
- koszty egzekucji komorniczej