W ostatnich latach zaszły istotne zmiany w przepisach dotyczących opodatkowania spółek osobowych, w tym spółek komandytowych i niektórych spółek jawnych. Od 2021 roku wiele z tych podmiotów stało się podatnikami CIT, co wywołało liczne pytania dotyczące kontynuacji amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. W tym poradniku wyjaśniam, jak praktycznie rozliczać amortyzację po zmianie statusu spółki oraz na co zwrócić uwagę, aby uniknąć błędów w rozliczeniach podatkowych.
Dlaczego temat jest ważny?
Zmiana statusu spółki z transparentnej podatkowo (gdzie podatnikami byli wspólnicy) na podatnika CIT to nie tylko nowy sposób rozliczania dochodu, ale także poważne zmiany w sposobie prowadzenia ewidencji i kontynuacji dotychczasowych rozliczeń, m.in. w zakresie amortyzacji. Prawidłowe kontynuowanie amortyzacji pozwala uniknąć sporów z urzędem skarbowym i zapewnia zgodność z przepisami, co przekłada się na bezpieczeństwo podatkowe spółki.
Praktyczne zasady kontynuacji amortyzacji po uzyskaniu statusu podatnika CIT
Kiedy spółka osobowa staje się podatnikiem CIT?
Od 1 stycznia 2021 r. spółki komandytowe oraz niektóre spółki jawne zostały z mocy prawa uznane za podatników podatku dochodowego od osób prawnych (CIT). Oznacza to, że od momentu uzyskania tego statusu to spółka, a nie jej wspólnicy, płaci podatek od osiąganych dochodów.
- Spółka komandytowa staje się podatnikiem CIT na zasadzie ogólnej.
- Spółka jawna – tylko wtedy, gdy jej wspólnikami nie są wyłącznie osoby fizyczne lub nie dopełniono obowiązków informacyjnych wobec urzędu skarbowego.
Jak kontynuować amortyzację środków trwałych?
Kluczowe jest, że spółka osobowa, która uzyskała status podatnika CIT, kontynuuje dotychczasową wycenę podatkową środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, a także stosowaną dotychczas metodę i stawki amortyzacji.
Co to oznacza w praktyce?
- Nie rozpoczynasz nowej amortyzacji od zera.
- Kontynuujesz odpisy amortyzacyjne od tej samej wartości początkowej, z uwzględnieniem dokonanych już odpisów przez wspólników w okresie, gdy spółka była transparentna podatkowo.
- Stosujesz tę samą metodę amortyzacji (np. liniową, degresywną) i te same stawki, które były przyjęte przed uzyskaniem statusu podatnika CIT.
- Okres amortyzacji nie ulega wydłużeniu – biegnie dalej od momentu, gdy rozpoczęto amortyzację w czasach, gdy podatnikami byli wspólnicy.
Przykład 1
Spółka jawna „Polaris” z Poznania, której wspólnikami byli wyłącznie osoby fizyczne, w 2019 r. nabyła maszynę produkcyjną o wartości początkowej 300 000 zł i rozpoczęła jej amortyzację według metody liniowej (stawka 14%). Do końca 2022 r. wspólnicy dokonali odpisów amortyzacyjnych na łączną kwotę 126 000 zł. W styczniu 2023 r., w wyniku zmiany w składzie wspólników, spółka uzyskała status podatnika CIT.
Co należy zrobić?
- Spółka „Polaris” kontynuuje amortyzację tej maszyny, przyjmując za wartość początkową 300 000 zł, metodę liniową i stawkę 14%.
- Uwzględnia już dokonane odpisy na kwotę 126 000 zł – pozostała część do zamortyzowania (174 000 zł) będzie stanowić podstawę do dalszych odpisów w kolejnych latach podatkowych.
Przykład 2
Spółka komandytowa „Komet” z Gdańska posiadała program komputerowy, którego amortyzację rozpoczęto w maju 2020 r., przy wartości początkowej 60 000 zł i okresie amortyzacji 24 miesiące. Od stycznia 2021 r. spółka uzyskała status podatnika CIT.
Jak wygląda rozliczenie?
- Spółka „Komet” kontynuuje amortyzację programu komputerowego na tych samych zasadach co wcześniej, tzn. zgodnie z przyjętym okresem 24 miesięcy i uwzględnia wcześniejsze odpisy. Jeśli do stycznia 2021 r. odpisano już 20 000 zł, to pozostała do zamortyzowania kwota to 40 000 zł, którą spółka zaliczy do kosztów podatkowych w kolejnych miesiącach do zakończenia pierwotnie wyznaczonego okresu.
Co w przypadku nowych środków trwałych lub WNiP po uzyskaniu statusu CIT?
Jeśli spółka nabędzie lub wytworzy nowe środki trwałe już jako podatnik CIT, zastosowanie mają już wyłącznie przepisy ustawy o CIT, w szczególności art. 16a i następne ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (u.p.d.o.p.), które regulują zasady dokonywania odpisów amortyzacyjnych.
- Wartość początkową nowego środka trwałego ustalasz według zasad CIT.
- Metoda, stawka i okres amortyzacji ustalane są od nowa, według aktualnych przepisów.
Jakie są skutki dla rozliczeń podatkowych wspólników?
Od momentu, gdy spółka staje się podatnikiem CIT, tylko spółka rozlicza odpisy amortyzacyjne w kosztach podatkowych. Wcześniej rozliczali je wspólnicy w swoich PIT-ach. Teraz odpisy amortyzacyjne pomniejszają dochód spółki podlegający opodatkowaniu CIT.
Częste błędy i praktyczne wskazówki
- Nie przerywaj okresu amortyzacji! Zmiana statusu spółki nie oznacza rozpoczęcia amortyzacji od nowa.
- Dokumentuj wszelkie odpisy amortyzacyjne dokonane przed uzyskaniem statusu CIT. Może to być potrzebne podczas kontroli.
- Ustal stan ewidencji środków trwałych na dzień zmiany statusu. To ułatwi prawidłowe rozliczenie w kolejnych latach.
Podsumowanie – co zapamiętać?
- Spółka, która stała się podatnikiem CIT, kontynuuje amortyzację zgodnie z zasadami stosowanymi przez wspólników przed zmianą statusu.
- Nowe środki trwałe i wartości niematerialne i prawne amortyzujesz już według reguł CIT.
- Ważne jest, by dokumentować historię amortyzacji i prawidłowo prowadzić ewidencję na dzień uzyskania statusu podatnika CIT.
Podstawa prawna
- art. 12 ust. 6 ustawy z dnia 28 listopada 2020 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oraz niektórych innych ustaw
- art. 1 ust. 3 pkt 1a, art. 16a i następne – ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 349, ze zm.)
Tematy porad zawartych w poradniku
- kontynuacja amortyzacji spółka CIT 2025
- amortyzacja po zmianie statusu spółki
- amortyzacja środków trwałych spółka komandytowa CIT
- rozliczenie amortyzacji spółka jawna podatnik CIT
Przydatne adresy urzędowe
- https://www.gov.pl/web/finanse – Ministerstwo Finansów
- https://www.podatki.gov.pl/cit/ – Podatek dochodowy od osób prawnych (CIT)
- https://www.biznes.gov.pl/pl – Serwis informacyjny dla przedsiębiorców