Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych to uproszczona forma opodatkowania, z której mogą korzystać osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, o ile spełniają określone warunki. Wybór tej formy opodatkowania może przynieść znaczną oszczędność podatkową, ale tylko wtedy, gdy prawidłowo ustalisz stawkę ryczałtu właściwą dla rodzaju uzyskiwanych przychodów.
W tym poradniku pokażemy Ci, jak krok po kroku ustalić prawidłową stawkę ryczałtu od przychodu – od ogólnych zasad, aż po szczegółowy przegląd stawek od 17% do 5,5% 📊.
🔍 Czym jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych?
To forma rozliczenia podatku dochodowego, w której:
- nie odliczasz kosztów uzyskania przychodów, a podatek liczony jest od przychodu,
- stosujesz określoną ustawowo stawki procentową, zależną od rodzaju działalności,
- ewidencjonujesz przychody w uproszczony sposób (np. za pomocą ewidencji przychodów).
Dzięki temu przedsiębiorca może płacić niższy podatek i prowadzić mniej skomplikowaną księgowość, ale warunkiem sukcesu jest właściwa klasyfikacja przychodu.
🧭 Jak ustalić właściwą stawkę ryczałtu – krok po kroku?
Zgodnie z art. 12 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, wyróżnia się aż 10 stawek ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych – od 17% aż do 2%. Oto, jak sprawdzić, która z nich dotyczy Twojej działalności:
🔹 Krok 1: Określ formę uzyskanego przychodu
Czy uzyskałeś przychód:
- w ramach wolnego zawodu?
- ze świadczenia usług?
- z wynajmu, sprzedaży, działalności handlowej? To decyduje o tym, w którym katalogu stawek powinieneś szukać.
🔹 Krok 2: Sprawdź, czy Twoja działalność jest ujęta w klasyfikacji PKWiU
Wiele przepisów posługuje się kodami PKWiU, więc warto mieć świadomość, jak Twoje usługi są sklasyfikowane.
🔹 Krok 3: Zastosuj odpowiednią stawkę (szczegóły poniżej)
📊 Stawki ryczałtu od 17% do 5,5% – przegląd i zastosowanie
🔸 17% – dla wolnych zawodów
Stawka 17% dotyczy wolnych zawodów, które wykonuje się osobiście, bez zatrudniania innych specjalistów do świadczenia usług (np. adwokatów, lekarzy, doradców podatkowych).
🧩 Przykład praktyczny:
🧑⚖️ Alicja, radczyni prawna prowadząca indywidualną kancelarię, która samodzielnie świadczy usługi prawne, płaci 17% ryczałtu.
🔸 15% – dla określonych usług, m.in. reklamowych, IT, magazynowania
Stawkę 15% stosuje się m.in. do przychodów ze świadczenia usług:
- reklamy (PKWiU dział 73),
- magazynowania i przechowywania,
- działalności doradczej (np. zarządzanie, call center, HR),
- finansowych i ubezpieczeniowych (z wyjątkiem wolnych zawodów),
- obsługi nieruchomości na zlecenie.
🧩 Przykład praktyczny:
🏢 Firma „WebGuru”, zajmująca się prowadzeniem kampanii Google Ads, płaci 15% ryczałtu, ponieważ świadczy usługi reklamowe.
🔸 14% – usługi architektoniczne, inżynierskie, zdrowotne
Stawka 14% obejmuje m.in.:
- usługi medyczne (PKWiU dział 86),
- architektoniczne i inżynierskie (PKWiU dział 71),
- projektowanie specjalistyczne (PKWiU 74.1).
🧩 Przykład praktyczny:
🧑💼 Inż. Tomasz świadczy usługi projektowania systemów wentylacyjnych w budynkach wielorodzinnych – jego przychód objęty jest stawką 14%.
🔸 12% – działalność informatyczna i sprzedaż oprogramowania
Stawka 12% dotyczy m.in.:
- sprzedaży pakietów oprogramowania systemowego i użytkowego,
- doradztwa w zakresie sprzętu IT,
- instalowania oprogramowania,
- zarządzania systemami IT.
🧩 Przykład praktyczny:
💻 Firma „SoftTech”, sprzedająca gotowe aplikacje do księgowości (nie działająca w trybie online), stosuje stawkę 12%.
🔸 10% – kupno i sprzedaż nieruchomości na własny rachunek
Dotyczy działalności polegającej na kupowaniu i sprzedawaniu nieruchomości we własnym imieniu.
🧩 Przykład praktyczny:
🏘️ Jan prowadzi działalność gospodarczą, w ramach której kupuje nieruchomości, remontuje je i sprzedaje. Zastosuje stawkę 10%.
📊 Stawki ryczałtu 2024 – ciąg dalszy: 8,5%, 12,5% i 5,5%
🔸 8,5% – dla usług najmu, edukacyjnych i innych działalności usługowych
Stawka 8,5% obejmuje szeroki katalog działalności. Dotyczy m.in.:
- przychodów z najmu, dzierżawy, podnajmu (tak prywatnego, jak i związanego z działalnością),
- działalności edukacyjnej (np. korepetycje, kursy online),
- usług gastronomicznych, ale tylko przy sprzedaży napojów o zawartości alkoholu do 1,5%,
- usług bibliotek, muzeów, archiwów,
- działalności polegającej na wytwarzaniu produktów z materiałów powierzonych przez klienta.
🧩 Przykład praktyczny 1:
📚 Lena prowadzi szkołę językową oferującą kursy hiszpańskiego. Jej przychody objęte są stawką 8,5%.
🧩 Przykład praktyczny 2:
🏠 Michał wynajmuje prywatne mieszkanie na cele mieszkaniowe – płaci ryczałt w wysokości 8,5% do przychodu 100 000 zł, a powyżej tej kwoty – patrz niżej.
🔸 12,5% – od nadwyżki przychodu z najmu powyżej 100 000 zł
Jeśli osiągasz przychody z najmu, dzierżawy lub podobnych umów (zarówno prywatnie, jak i w działalności gospodarczej), to:
- do kwoty 100 000 zł – stosujesz stawki 8,5%,
- od nadwyżki ponad 100 000 zł – obowiązuje stawka 12,5%.
🧩 Przykład praktyczny:
🏘️ Spółka cywilna „Lokatorzy” uzyskała w 2024 r. łącznie 140 000 zł przychodu z najmu krótkoterminowego apartamentów.
- Do 100 000 zł stosuje stawkę 8,5%,
- a od pozostałych 40 000 zł – 12,5%.
⚠️ Pamiętaj, że ten próg dotyczy łącznych przychodów z najmu, a nie osobnych umów!
🔸 5,5% – dla działalności wytwórczej, robót budowlanych i transportu ciężkiego
Stawka 5,5% dotyczy m.in.:
- produkcji (np. rzemieślnicze wytwarzanie mebli, ubrań, ceramiki),
- robót budowlanych,
- przewozów ładunków pojazdami powyżej 2 ton ładowności,
- sprzedaży znaczków, biletów i kart do automatów – jako działalność pośrednicząca.
🧩 Przykład praktyczny 1:
🧱 Firma „MurBet” buduje domy jednorodzinne – ich przychód jest opodatkowany stawką 5,5%.
🧩 Przykład praktyczny 2:
🚚 Przewoźnik „KargoBus” wozi towary ciężarówką o ładowności 3 ton – również korzysta ze stawki 5,5%.
📌 Podsumowanie: Jak nie popełnić błędu przy wyborze stawki?
✔ Zawsze sprawdź, do jakiej grupy usług należy Twoja działalność według klasyfikacji PKWiU.
✔ Jeśli masz wątpliwości, rozważ skonsultowanie się z doradcą podatkowym – błędne przypisanie stawki może prowadzić do dopłaty podatku i odsetek.
📎 Jeśli Twoja działalność obejmuje różne rodzaje usług – np. projektowanie graficzne i najem lokali – stosuj odrębne stawki ryczałtu dla każdego rodzaju przychodu.
📚 Podstawa prawna
📜 Ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne:
- art. 12 ust. 1 pkt 1–7 – określenie poszczególnych stawek ryczałtu i warunków ich stosowania
📜 Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych:
- art. 14 ust. 2 pkt 2, 5–12, 14, 19–21 – doprecyzowanie źródeł przychodu z działalności gospodarczej
🔖 Tematy porad zawartych w poradniku
- stawki ryczałtu 2024 działalność gospodarcza
- jak dobrać stawkę ryczałtu
- ryczałt 8,5% i 12,5% najem
- ryczałt 17% wolny zawód
- opodatkowanie usług PKWiU