Rozliczanie podatku u źródła (WHT) przy transakcjach zagranicznych to nie tylko obowiązek podatkowy, ale też potencjalne źródło błędów, zwłaszcza gdy transakcja realizowana jest w dwóch różnych walutach. Przedsiębiorcy często pytają: jaki kurs waluty należy przyjąć, gdy faktura wystawiona jest np. w funtach, a płatność dokonana z konta w euro? Jak wykazać właściwą kwotę w informacji IFT-2R? I czy przeliczać kurs z dnia faktury, płatności, czy według jeszcze innej zasady?
Ten poradnik odpowiada na te pytania, wyjaśniając krok po kroku, jak prawidłowo przeliczać przychody nierezydentów i wykazywać je w dokumentach podatkowych. Zawiera także praktyczne przykłady, dzięki którym łatwiej zrozumiesz zasady stosowania odpowiedniego kursu walutowego 💱.
Kiedy powstaje obowiązek podatku u źródła?
Podatek u źródła (WHT) należy pobrać, gdy polski płatnik dokonuje wypłat określonych w ustawie o CIT należności na rzecz nierezydenta – np. z tytułu usług doradczych, licencji czy odsetek. Obowiązek ten dotyczy przychodu uzyskanego przez zagranicznego kontrahenta. W praktyce to polska spółka płaci podatek, potrącając go z należności.
💱 Gdy transakcja jest w dwóch walutach – który kurs wybrać?
Typowy problem: zagraniczny kontrahent wystawia fakturę w jednej walucie (np. GBP), a płatnik realizuje przelew z konta w innej walucie (np. EUR). Powstaje wówczas pytanie: jaką wartość w złotych należy przyjąć do celów podatku u źródła i jak wykazać ją w informacji IFT-2R?
Odpowiedź znajduje się w art. 12 ust. 2 ustawy o CIT, który mówi:
📜 „Przychody w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu.”
(art. 12 ust. 2 – ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych)
👉 Zatem kluczowe jest nie to, kiedy nastąpiła płatność, ani w jakiej walucie została zrealizowana, tylko:
- jaka waluta widnieje na fakturze (umówiona zapłata),
- kiedy powstał przychód dla nierezydenta (np. wykonanie usługi, data faktury, zależnie od umowy).
To właśnie ta umówiona waluta i data uzyskania przychodu decydują o kursie NBP, który należy zastosować do przeliczenia.
🧩 Przykład praktyczny 1 – faktura w GBP, płatność w EUR
Spółka TechNova z Krakowa w styczniu 2024 r. otrzymała od brytyjskiego dostawcy fakturę za usługę analizy danych. Kwota faktury: 5 000 GBP. Spółka zapłaciła tę kwotę z konta walutowego prowadzonego w euro. Kurs banku komercyjnego zastosowany przy przelewie wyniósł 1 GBP = 1,14 EUR.
Jak przeliczyć tę kwotę do IFT-2R i WHT?
✔ Należy ustalić kurs NBP z dnia poprzedzającego uzyskanie przychodu przez brytyjskiego kontrahenta (np. dzień wykonania usługi).
✔ Załóżmy, że usługę wykonano 10 stycznia 2024 r., a dzień roboczy przed tą datą to 9 stycznia.
✔ Średni kurs GBP wg NBP z 9 stycznia wyniósł 5,25 PLN.
Obliczenie:
5 000 GBP × 5,25 PLN = 26 250 PLN
To właśnie ta wartość powinna być wykazana jako przychód zagranicznego podmiotu w informacji IFT-2R i podstawa opodatkowania podatkiem u źródła.
❗Nie ma znaczenia, że z konta zeszło np. 5 700 EUR. Liczy się wartość przychodu należnego, a nie faktycznie przelana kwota.
🔁 A co jeśli kwota zapłacona różni się od kwoty z faktury?
To sytuacja dość częsta przy płatnościach wielowalutowych – banki przeliczają waluty po swoim kursie, który może spowodować, że kwota zapłacona w drugiej walucie (np. EUR) nie odpowiada idealnie wartości faktury w pierwotnej walucie (np. GBP).
Z punktu widzenia WHT i formularza IFT-2R nie ma to znaczenia. Nie rozliczamy „co zeszło z konta”, tylko „ile należało się kontrahentowi” – czyli przychód należny w walucie faktury, przeliczony na PLN kursem NBP.
🧩 Przykład praktyczny 2 – faktura w euro, płatność w PLN
Spółka usługowa „MediLux” z Gdańska zakupiła w lutym 2024 r. licencję od austriackiej firmy informatycznej. Faktura opiewała na 4 000 EUR. Spółka dokonała przelewu z rachunku w złotych, a z konta zeszło 17 400 PLN, zgodnie z kursem bankowym 1 EUR = 4,35 PLN.
Jaką kwotę należy wykazać w informacji IFT-2R i przy podatku u źródła?
➡ Tu ponownie obowiązuje art. 12 ust. 2 ustawy o CIT – przeliczenia należy dokonać według kursu NBP z ostatniego dnia roboczego przed datą uzyskania przychodu przez austriackiego kontrahenta.
Załóżmy, że licencja została udzielona 5 lutego 2024 r., a kurs średni NBP z 2 lutego wynosił 4,28 PLN.
Obliczenie:
4 000 EUR × 4,28 PLN = 17 120 PLN
Tę kwotę należy przyjąć jako przychód nierezydenta i ująć w formularzu IFT-2R.
📌 Co z różnicą między 17 120 PLN (kurs NBP) a 17 400 PLN (faktyczna płatność)?
Z punktu widzenia podatku u źródła nie ma to znaczenia. Nadpłata lub niedopłata może natomiast:
- generować konieczność wzajemnych rozliczeń między stronami (np. korekta, zwrot nadwyżki),
- w niektórych przypadkach – skutkować powstaniem przychodu z nieodpłatnych świadczeń (np. jeśli zagraniczny kontrahent nie zwróci nadpłaty).
⚖️ Czy zapłata różniąca się od należności może powodować obowiązki podatkowe?
Tak – choć nie wpływa to na sam WHT, może rodzić dodatkowe skutki podatkowe.
✖ Niedopłata
Jeśli kwota zapłacona w drugiej walucie okaże się niższa niż ustalony przychód w walucie faktury, kontrahent może domagać się dopłaty. Dla płatnika oznacza to konieczność kolejnej płatności i potencjalnie nowego obowiązku podatkowego (kolejne IFT-2R, kolejne WHT).
✔ Nadpłata
Jeśli płatnik zapłacił więcej niż wynikało z faktury, a kontrahent nie odda nadwyżki ani nie potraktuje jej jako zaliczki – może to zostać uznane za świadczenie nieodpłatne, które również może podlegać opodatkowaniu.
📌 Najważniejsze zasady, które warto zapamiętać
🔸 Kurs waluty do przeliczenia przychodu nierezydenta ustala się zawsze według kursu NBP z dnia poprzedzającego uzyskanie przychodu, a nie z dnia płatności.
🔸 Waluta referencyjna to ta, która widnieje na fakturze – niezależnie od tego, w jakiej walucie dokonano zapłaty.
🔸 IFT-2R i podatek u źródła opierają się na wartości przychodu należnego (według faktury), a nie na kwocie, która zeszła z konta.
🔸 Różnice między kwotą przeliczoną a zapłaconą należy rozliczyć osobno – nie mają one wpływu na WHT, ale mogą mieć konsekwencje w zakresie przychodów z nieodpłatnych świadczeń lub zobowiązań cywilnych.
📚 Podstawa prawna
📜 art. 12 ust. 2 i art. 12 ust. 3 – ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych
🔖 Tematy porad zawartych w poradniku
- przeliczanie waluty w podatku u źródła
- różnice kursowe IFT-2R 2025
- jak przeliczyć fakturę w innej walucie
- podatek u źródła a waluta płatności
- przychód nierezydenta w PLN