Formularz informacyjny to jedno z kluczowych narzędzi ochrony konsumenta w procesie udzielania kredytu konsumenckiego. Zawiera on wszystkie najważniejsze dane dotyczące warunków kredytu i musi zostać przedstawiony klientowi przed zawarciem umowy – w sposób umożliwiający jego trwałe przechowywanie. Poznaj swoje prawa i obowiązki instytucji finansowej w tym zakresie, aby świadomie porównać oferty i wybrać najkorzystniejszą.
🧾 Czym jest formularz informacyjny kredytu konsumenckiego?
Zgodnie z art. 13 ustawy o kredycie konsumenckim (u.k.k.), przed zawarciem umowy konsumentowi należy przekazać zestandaryzowany formularz informacyjny zawierający m.in.:
- wysokość całkowitej kwoty kredytu,
- okres spłaty,
- wysokość i zasady naliczania RRSO (Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania),
- wysokość rat i całkowitą kwotę do zapłaty,
- informacje o opłatach dodatkowych, ubezpieczeniach, kosztach windykacji itp.
📌 Formularz ten występuje w dwóch wersjach:
1. Abstrakcyjny (standardowy)
- Przekazywany bez znajomości indywidualnych danych klienta.
- Opiera się na reprezentatywnym przykładzie, o którym mowa w art. 8 ust. 2 u.k.k.
- Ma charakter informacyjno-reklamowy i umożliwia porównanie ofert różnych kredytodawców.
2. Zindywidualizowany
- Tworzony po otrzymaniu od konsumenta informacji o jego potrzebach i preferencjach (np. kwota, okres kredytowania).
- Może być wydany:
- przed oceną zdolności kredytowej – oparty na deklaracjach klienta,
- po ocenie zdolności kredytowej – zawiera już możliwe do udzielenia warunki umowy.
📌 Kiedy i jak przekazać formularz informacyjny?
Zasadniczo formularz powinien być przekazany przed podpisaniem umowy i to w trwałej formie, zgodnie z definicją z art. 5 pkt 17 u.k.k.
Trwały nośnik to np.:
- papier,
- plik PDF przesłany e-mailem,
- SMS,
- zapis na pendrive lub dysku twardym.
✔ Wyjątek: Jeśli umowa zawierana jest na odległość i nie ma technicznych możliwości wcześniejszego przekazania formularza, można go przedstawić niezwłocznie po zawarciu umowy (art. 15 u.k.k.).
⚖️ Charakter prawny formularza informacyjnego
Czy formularz jest ofertą? To zależy od sytuacji:
- W większości przypadków formularz (zarówno abstrakcyjny, jak i zindywidualizowany wydany przed oceną zdolności kredytowej) nie jest ofertą w rozumieniu art. 66 § 1 Kodeksu cywilnego, lecz zaproszeniem do zawarcia umowy (art. 71 k.c.).
- Wyjątek: Jeżeli formularz zostaje wydany po pozytywnej ocenie zdolności kredytowej, może zostać uznany za ofertę – ponieważ zawiera istotne postanowienia umowy i stanowi oświadczenie woli.
W praktyce jednak taka sytuacja rzadko występuje ze względu na koszty weryfikacji zdolności kredytowej.
🧑💼 Przykład praktyczny – dwa warianty
Przykład 1 – formularz abstrakcyjny
Pani Barbara, planując zakup nowego sprzętu RTV na raty, odwiedza stronę banku i pobiera ogólny formularz informacyjny kredytu konsumenckiego. W formularzu znajdują się dane wyliczone na podstawie reprezentatywnego przykładu – łączna kwota kredytu 5 000 zł, okres 24 miesiące, RRSO 18,9%. Formularz ten umożliwia jej porównanie z ofertą konkurencyjnego banku.
👉 Ten formularz nie jest ofertą, a jedynie informacją handlową.
Przykład 2 – formularz zindywidualizowany
Pan Krzysztof składa wniosek o kredyt gotówkowy na 20 000 zł, na 48 miesięcy. Przekazuje dane o dochodach i zatrudnieniu. Bank, jeszcze przed dokonaniem pełnej oceny zdolności kredytowej, wydaje mu zindywidualizowany formularz z RRSO 13,5% i informacją o comiesięcznych ratach. Warunki są jednak wstępne – dopiero po ocenie zdolności może dojść do zawarcia umowy.
👉 Formularz nie jest ofertą, a jedynie propozycją wstępną.
❗ Skutki naruszeń i znaczenie formularza
Jeśli formularz nie zostanie przekazany na trwałym nośniku, może to wpłynąć na ważność dowodową tego dokumentu w procesie cywilnym (rygor ad probationem), choć nie unieważnia to automatycznie umowy.
📌 Konsument zachowuje prawo do odstąpienia od umowy w terminie 14 dni – tzw. „cooling-off period”.
🧠 Kluczowe wnioski
- Formularz informacyjny to obowiązkowy element w procesie zawierania umowy o kredyt konsumencki.
- Występuje w dwóch wersjach – abstrakcyjnej i zindywidualizowanej – w zależności od etapu i danych dostarczonych przez konsumenta.
- Nie jest ofertą, chyba że został przekazany po pozytywnej ocenie zdolności kredytowej.
- Musi zostać przekazany na trwałym nośniku, aby miał pełne znaczenie dowodowe.
- Konsument może na jego podstawie porównać oferty i uniknąć niekorzystnych warunków kredytu.
📚 Podstawa prawna
- art. 13, art. 14, art. 15, art. 24 – ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim
- art. 5 pkt 17 – ustawa o kredycie konsumenckim
- art. 8 ust. 2 – ustawa o kredycie konsumenckim
- art. 66 § 1, art. 71, art. 60, art. 65, art. 773 – Kodeks cywilny
- art. 243¹, art. 245, art. 308 – Kodeks postępowania cywilnego
- art. 65¹ – Kodeks cywilny
🔍 Tematy porad zawartych w poradniku
- obowiązki kredytodawcy przed umową
- formularz informacyjny kredyt konsumencki
- trwały nośnik a forma dokumentu
- porównywanie ofert kredytowych
- charakter prawny formularza kredytowego