Od 2021 roku przedsiębiorcy mają możliwość wyboru estońskiego CIT, czyli ryczałtu od dochodów spółek kapitałowych. To innowacyjny sposób rozliczania podatku dochodowego, który znacząco zmienia zasady gry dla spółek kapitałowych działających w Polsce. Poniżej znajdziesz wyjaśnienia, kiedy można skorzystać z estońskiego CIT, na czym polegają jego zalety oraz jakie warunki trzeba spełnić, aby skorzystać z tej formy opodatkowania. Dzięki temu dowiesz się, czy to rozwiązanie jest korzystne dla Twojej firmy i jak je wdrożyć.
Czym jest estoński CIT i dlaczego warto się nim zainteresować?
Estoński CIT to alternatywna metoda rozliczania podatku dochodowego, dostępna od 1 stycznia 2021 roku dla spółek kapitałowych, które spełniają określone warunki ustawowe. To rozwiązanie zostało zainspirowane modelem estońskim, który przyciąga przedsiębiorców z wielu krajów dzięki prostocie i korzystnemu odroczeniu opodatkowania.
Najważniejsze korzyści:
- Brak podatku do momentu wypłaty zysku: Dopóki zysk pozostaje w spółce i jest reinwestowany lub przeznaczony na rozwój, nie płacisz podatku dochodowego.
- Uproszczona księgowość i rozliczenia podatkowe: Spółka korzystająca z estońskiego CIT nie musi co roku wypełniać tradycyjnych deklaracji CIT – większość obowiązków rozliczeniowych jest uproszczona.
- Większa płynność finansowa: Możliwość przeznaczenia zysków na rozwój biznesu bez natychmiastowej konieczności zapłaty podatku.
Dzięki tym zaletom estoński CIT cieszy się coraz większym zainteresowaniem, szczególnie wśród firm planujących dynamiczny rozwój lub inwestycje w nowe projekty.
Kto może skorzystać z estońskiego CIT? Warunki i ograniczenia
Estoński CIT nie jest dostępny dla wszystkich przedsiębiorców – ustawa przewiduje konkretne warunki, które należy spełnić. Zgodnie z art. 28j ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (u.p.d.o.p.), estoński CIT jest opcjonalny i przeznaczony wyłącznie dla określonych podmiotów.
Formy prawne uprawnione do estońskiego CIT
Estoński CIT mogą wybrać następujące spółki:
- spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.),
- spółka akcyjna (S.A.),
- prosta spółka akcyjna (P.S.A.),
- spółka komandytowa (sp.k.),
- spółka komandytowo-akcyjna (S.K.A.).
Uwaga: Nie wszystkie spółki mogą wybrać estoński CIT. Wykluczone są m.in. spółdzielnie oraz firmy działające w grupach kapitałowych.
Wymóg polskiej rezydencji podatkowej
Z estońskiego CIT skorzystają tylko spółki, które mają siedzibę lub zarząd na terytorium Polski – są więc rezydentami podatkowymi RP i podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania.
Działalność gospodarcza i przychody pasywne
Warunkiem kluczowym jest, by mniej niż 50% rocznych przychodów spółki pochodziło z tzw. działalności pasywnej. Chodzi tu m.in. o:
- wierzytelności,
- odsetki, pożytki od pożyczek,
- część odsetkowa rat leasingowych,
- poręczenia i gwarancje,
- prawa autorskie i własność przemysłowa,
- zbycie instrumentów finansowych,
- transakcje z podmiotami powiązanymi bez realnej wartości dodanej.
Przykład 1:
Spółka logistyczna z Gdańska (sp. z o.o.), której 80% przychodów stanowią wpływy z działalności transportowej, a jedynie 15% z odsetek i wynajmu własnej floty, może wybrać estoński CIT, jeśli spełnia pozostałe kryteria.
Przykład 2:
Prosta spółka akcyjna z Lublina, uzyskująca większość przychodów z udzielania pożyczek i wynajmu patentów, nie spełni tego warunku i nie będzie mogła korzystać z estońskiego CIT.
Kryterium zatrudnienia
Aby skorzystać z estońskiego CIT, spółka musi zatrudniać:
- co najmniej trzy osoby fizyczne (niebędące wspólnikami/akcjonariuszami/udziałowcami), zatrudnione na umowę o pracę przez minimum 300 dni w roku podatkowym,
lub - wypłacać miesięcznie wynagrodzenia co najmniej trzem osobom na podstawie innej umowy, przy czym kwota ta musi być równa lub wyższa trzykrotności przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw. Konieczny jest pobór zaliczek na PIT i składek ZUS.
Struktura własnościowa i powiązania
Warunkiem jest, aby udziałowcami/akcjonariuszami/wspólnikami były wyłącznie osoby fizyczne, które nie są założycielami lub beneficjentami fundacji, trustów czy innych struktur powierniczych (poza fundacjami rodzinnymi). Spółka nie może posiadać udziałów, akcji, praw udziałowych w innych podmiotach – warunek ten eliminuje holdingi oraz spółki zależne.
Wymogi sprawozdawcze
- Spółka musi prowadzić pełną księgowość wg polskich standardów rachunkowości (nie może stosować MSR).
- Wybór estońskiego CIT należy zgłosić naczelnikowi właściwego urzędu skarbowego do końca pierwszego miesiąca pierwszego roku podatkowego, w którym ma obowiązywać ryczałt.
Okres i stawki opodatkowania estońskim CIT
- Okres obowiązywania ryczałtu to cztery lata, po czym zostaje automatycznie przedłużony na kolejne okresy czteroletnie, jeśli podatnik nie złoży rezygnacji.
- Stawka ryczałtu:
- 10% podstawy opodatkowania dla małych podatników i podatników rozpoczynających działalność,
- 20% podstawy opodatkowania dla pozostałych spółek.
Jak przejść na estoński CIT? Procedura wyboru i zgłoszenia
Aby skorzystać z estońskiego CIT, spółka musi formalnie wybrać tę formę opodatkowania i powiadomić o tym właściwy urząd skarbowy. Cała procedura jest stosunkowo prosta, ale wymaga zachowania odpowiednich terminów i spełnienia wymogów ustawowych.
Krok po kroku: wybór estońskiego CIT
- Weryfikacja spełnienia warunków:
Przed zgłoszeniem warto szczegółowo przeanalizować, czy spółka spełnia wszystkie warunki wymienione w art. 28j ustawy o CIT – formę prawną, strukturę właścicielską, zatrudnienie, poziom przychodów pasywnych oraz zasady prowadzenia ksiąg. - Zgłoszenie wyboru ryczałtu:
Należy złożyć zawiadomienie o wyborze ryczałtu (formularz ZAW-RD) do naczelnika właściwego urzędu skarbowego. Termin: do końca pierwszego miesiąca pierwszego roku podatkowego, w którym ryczałt ma obowiązywać. Niedotrzymanie tego terminu oznacza brak możliwości wejścia w estoński CIT w danym roku! - Dostosowanie księgowości:
Przejście na estoński CIT wymaga prowadzenia ksiąg rachunkowych wg polskich zasad rachunkowości – MSR są niedozwolone. Trzeba zadbać o właściwe ewidencjonowanie przychodów i kosztów, aby spełniać wymogi ryczałtu. - Monitorowanie bieżącego spełniania warunków:
Spółka korzystająca z estońskiego CIT musi stale monitorować, czy spełnia ustawowe warunki (zatrudnienie, struktura własności, udział przychodów pasywnych). W przypadku utraty prawa do ryczałtu konieczne jest powrót na ogólne zasady CIT i rozliczenie zaległych zobowiązań.
Przykład:
Spółka Alfa Biznes Sp. z o.o. (branża IT), zatrudniająca 5 pracowników na etacie, z udziałowcami będącymi wyłącznie osobami fizycznymi, zdecydowała się na estoński CIT od stycznia 2025 r. Zarząd złożył zawiadomienie ZAW-RD do końca stycznia 2025 r., dostosował politykę rachunkowości do polskich standardów i od tego momentu rozlicza się wg zasad ryczałtu.
Obowiązki i ograniczenia w trakcie opodatkowania estońskim CIT
Wybór estońskiego CIT nie zwalnia z pewnych obowiązków podatkowych i księgowych. Przedsiębiorca powinien zwrócić uwagę na poniższe aspekty:
Uproszczona księgowość, ale pełna odpowiedzialność
- Spółka nie musi co roku składać deklaracji CIT-8 – rozliczenie następuje w momencie wypłaty zysku.
- Nadal istnieje obowiązek sporządzania i składania sprawozdań finansowych, ale muszą być one prowadzone wg polskich standardów.
- Brak obowiązku miesięcznych/kwartalnych zaliczek na CIT – podatek płaci się przy wypłacie zysku lub w innych określonych ustawą sytuacjach (np. ukryte zyski).
Sytuacje powodujące powstanie obowiązku podatkowego
Opodatkowanie następuje m.in. w razie:
- wypłaty dywidendy,
- wypłaty tzw. ukrytych zysków (np. świadczenia dla udziałowców niezwiązane bezpośrednio z działalnością spółki),
- przeznaczenia środków na cele niezwiązane z działalnością gospodarczą,
- likwidacji spółki.
Monitorowanie limitów i struktury
- Trzeba pilnować, aby nie przekroczyć 50% przychodów pasywnych w danym roku podatkowym.
- Konieczne jest utrzymanie wymaganego poziomu zatrudnienia przez cały okres korzystania z estońskiego CIT.
- Niezbędne jest regularne sprawdzanie, czy żaden wspólnik nie przestał spełniać wymogów osobowych (np. nie stał się beneficjentem trustu).
Utrata prawa do estońskiego CIT
Spółka traci prawo do estońskiego CIT w przypadku niespełnienia któregokolwiek z warunków ustawowych. Wówczas:
- wraca do rozliczeń na zasadach ogólnych CIT,
- musi rozliczyć podatek od zysków zatrzymanych w spółce.
Przykład praktyczny
Spółka Beta Trade S.A., korzystająca od 2022 r. z estońskiego CIT, w 2025 roku zwiększyła poziom przychodów z udzielania pożyczek do 55%. Tym samym przekroczyła limit działalności pasywnej i utraciła prawo do estońskiego CIT od następnego roku podatkowego.
Rozliczenie wypłaty zysku – jak wygląda opodatkowanie?
Jedną z kluczowych cech estońskiego CIT jest przesunięcie momentu opodatkowania zysku – następuje ono dopiero przy jego dystrybucji, np. jako dywidenda dla wspólników.
Jak wygląda rozliczenie podatku?
- Podatek CIT płaci spółka przy wypłacie dywidendy (lub ukrytych zysków):
- 10% podstawy opodatkowania – dla małych podatników i rozpoczynających działalność,
- 20% podstawy opodatkowania – dla pozostałych.
- Dodatkowo wspólnik będący osobą fizyczną płaci podatek od dywidendy:
Obowiązuje stawka 19% PIT od otrzymanej dywidendy (po potrąceniu CIT zapłaconego przez spółkę).
Przykład
Spółka Delta Sp. z o.o. (mały podatnik) wypłaca swoim dwóm wspólnikom (osoby fizyczne) dywidendę w wysokości 500 000 zł w 2025 r.
- Spółka płaci 10% CIT od tej kwoty, czyli 50 000 zł.
- Wspólnicy otrzymują 450 000 zł (po potrąceniu CIT).
- Od wypłaconej dywidendy każdy wspólnik płaci dodatkowo 19% PIT od kwoty przypadającej na niego (np. 225 000 zł × 19%).
Ukryte zyski – na co zwrócić uwagę?
Za ukryty zysk uznaje się wszelkie świadczenia wykonane przez spółkę na rzecz udziałowców lub podmiotów z nimi powiązanych, które nie mają charakteru typowych kosztów uzyskania przychodu, np. wynajem prywatnego samochodu udziałowca na potrzeby spółki po zawyżonej cenie.
Konsekwencje:
Takie wydatki są opodatkowane na zasadach jak dywidenda – spółka musi odprowadzić CIT, a wspólnik – PIT.
Podsumowanie: Kluczowe wnioski dla przedsiębiorcy
Estoński CIT to nowoczesny, elastyczny sposób rozliczania podatku dochodowego dla spółek kapitałowych. Jego największą zaletą jest możliwość odroczenia płatności podatku do momentu wypłaty zysku. To rozwiązanie sprawdzi się zwłaszcza w firmach, które chcą inwestować zyski w rozwój i poprawiać płynność finansową, zamiast natychmiast wypłacać środki wspólnikom.
Na co szczególnie zwrócić uwagę przy estońskim CIT?
Sprawdź, czy Twoja spółka spełnia wszystkie warunki formalne przez cały okres korzystania z ryczałtu.
Monitoruj poziom przychodów pasywnych i wymagane zatrudnienie – utrata któregokolwiek z warunków oznacza powrót na zasady ogólne CIT.
Nie zapominaj o formalnościach – wybór estońskiego CIT zgłoś do urzędu skarbowego w terminie.
Przygotuj się na kontrolę wydatków na rzecz udziałowców i podmiotów powiązanych – tzw. ukryte zyski również podlegają opodatkowaniu.
Estoński CIT jest rozwiązaniem atrakcyjnym, ale wymaga odpowiedniej dyscypliny organizacyjnej i bieżącego nadzoru nad strukturą działalności spółki.
Podstawa prawna
art. 28j–28t – ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2805 ze zm.)
art. 45 ust. 1a i 1b – ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 120 ze zm.)
Tematy porad zawartych w poradniku
estoński CIT warunki 2025
opodatkowanie spółki z o.o. ryczałtem
wypłata dywidendy a estoński CIT
zatrudnienie w estońskim CIT
rozliczenie zysków w estońskim CIT
Przydatne strony urzędowe
https://www.podatki.gov.pl/cit/ryczalt-od-dochodow-spolek/
https://www.gov.pl/web/finanse/estonski-cit
https://www.biznes.gov.pl/pl/firma/podatki/cit/estonski-cit