W dobie rosnącego znaczenia transparentności danych finansowych i pozafinansowych coraz więcej firm musi poddawać swoje raporty niezależnej weryfikacji. Dotyczy to zarówno sprawozdań finansowych, jak i raportów dotyczących zrównoważonego rozwoju (ESG). Choć oba te procesy – badanie i atestacja – realizuje biegły rewident, ich cel, charakter oraz znaczenie są różne. Warto zrozumieć, dlaczego przedsiębiorcy muszą się z tym mierzyć i co mogą dzięki temu zyskać.
Cel badania sprawozdania finansowego – większa wiarygodność i bezpieczeństwo
Badanie sprawozdania finansowego ma przede wszystkim zwiększyć zaufanie użytkowników (np. inwestorów, banków, kontrahentów) do informacji zawartych w tym dokumencie. Jak to się odbywa?
Biegły rewident dokonuje niezależnej oceny, czy dane finansowe przedstawiają rzetelnie i jasno sytuację majątkową, finansową i wynik działalności firmy, zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy o rachunkowości. Sprawdza także, czy księgi rachunkowe są prowadzone poprawnie.
👉 Dzięki temu można uniknąć błędów, które mogłyby zniekształcać obraz sytuacji firmy.
Dodatkowo, coroczne badanie sprawozdań finansowych:
- Zwiększa ich wiarygodność – co ma duże znaczenie przy pozyskiwaniu nowych partnerów czy finansowania.
- Pozwala zidentyfikować ewentualne zagrożenia dla kontynuacji działalności, w tym brak płynności finansowej – rewident musi to ujawnić w opinii.
- Wzmacnia wizerunek firmy jako transparentnej i rzetelnej, ponieważ potwierdzenie niezależnego eksperta działa jak „znak jakości”.
📌 Przykład 1: Spółka handlowa „Mercado” z Katowic corocznie zleca badanie sprawozdania finansowego niezależnemu audytorowi. Gdy starała się o kredyt obrotowy w wysokości 1,2 mln zł, bank pozytywnie ocenił jej sytuację finansową m.in. dzięki załączonej opinii biegłego rewidenta, która nie zawierała zastrzeżeń. Decyzja kredytowa była szybka, a warunki – korzystniejsze.
Cel atestacji raportów ESG – wiarygodność w oczach inwestorów i interesariuszy
W przypadku sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju, czyli raportów ESG (ang. Environmental, Social and Governance), mówimy o atestacji, a nie badaniu. To subtelna, ale istotna różnica.
Celem atestacji jest potwierdzenie rzetelności, zgodności i wiarygodności danych niefinansowych, które organizacja przedstawia w swoim raporcie. Informacje te dotyczą np.:
- wpływu działalności firmy na środowisko (emisje CO₂, zużycie wody),
- polityki zatrudnienia i etyki w relacjach z pracownikami,
- przejrzystości struktur zarządczych i przeciwdziałania korupcji.
👀 Bez niezależnej weryfikacji, firma mogłaby przedstawiać się jako bardziej ekologiczna czy społecznie odpowiedzialna, niż jest w rzeczywistości – co nazywamy greenwashingiem.
Dlatego atestacja:
- Buduje zaufanie inwestorów i klientów do deklarowanych wartości i praktyk.
- Wspiera długoterminowy rozwój i wzmacnia reputację.
- Ułatwia ocenę ryzyk i szans związanych z działalnością firmy.
📌 Przykład 2: Firma technologiczna „FuturoTech” z Wrocławia przedstawiła w raporcie ESG dane o ograniczeniu zużycia energii elektrycznej o 30%. Po przeprowadzeniu atestacji przez biegłego rewidenta okazało się, że wskaźnik został błędnie obliczony – rzeczywista redukcja wyniosła 18%. Korekta raportu uchroniła spółkę przed oskarżeniem o dezinformację i utratą kontraktów z partnerami z sektora publicznego.
Kluczowe różnice między badaniem a atestacją
| Kryterium | Badanie sprawozdania finansowego | Atestacja raportu ESG |
|---|---|---|
| Cel | Ocena rzetelności danych finansowych | Ocena rzetelności danych niefinansowych |
| Przedmiot | Bilans, RZiS, rachunek przepływów pieniężnych, informacje dodatkowe | Dane środowiskowe, społeczne, zarządcze |
| Podstawa prawna | Ustawa o rachunkowości | Dyrektywa CSRD, Rozporządzenia ESRS |
| Odbiorcy | Inwestorzy, banki, kontrahenci | Interesariusze, inwestorzy ESG, społeczeństwo |
| Forma końcowa | Opinia biegłego rewidenta | Raport z atestacji (np. zapewnienie umiarkowane) |
Podsumowanie
Zarówno badanie sprawozdania finansowego, jak i atestacja raportów ESG służą zwiększeniu przejrzystości i zaufania do działalności firmy. Choć dotyczą różnych obszarów, łączy je rola biegłego rewidenta jako niezależnego eksperta, który weryfikuje prawdziwość prezentowanych danych. W dobie globalnych standardów ESG oraz wymogów dyrektywy CSRD warto potraktować atestację nie jako obowiązek, lecz szansę na budowanie wiarygodnego wizerunku.
Podstawa prawna
- art. 64 ust. 1, art. 65 ust. 1, art. 66 ust. 1 – ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U. 2023 poz. 120 ze zm.)
- art. 19a–19d – Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2464 z dnia 14 grudnia 2022 r. (CSRD)
- Rozporządzenia Delegowane Komisji Europejskiej (ESRS) – zgodnie z przyjętymi standardami raportowania zrównoważonego rozwoju
Tematy porad zawartych w poradniku
- badanie sprawozdań finansowych 2025
- atestacja raportów ESG
- obowiązki biegłego rewidenta
- zrównoważony rozwój raportowanie
- CSRD i ESRS dla firm
Polecane strony urzędowe
- https://www.pib.org.pl/ – Polska Izba Biegłych Rewidentów