Odliczenie darowizny od dochodu w rocznym PIT to jeden z legalnych sposobów obniżenia podatku. Wielu podatników nie wie jednak, że nie każda darowizna uprawnia do ulgi, a nieprawidłowo przekazane środki mogą nie tylko nie zostać odliczone, ale i skutkować sporami z urzędem skarbowym. W tym poradniku wyjaśniamy, kto, co i jak może odliczyć, przedstawiając konkretne sytuacje i błędy, których warto unikać.
Kto może odliczyć darowiznę od dochodu?
Ulga z tytułu darowizny przysługuje osobom fizycznym rozliczającym się:
✔ na zasadach ogólnych według skali podatkowej (PIT-36, PIT-37),
✔ ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych (PIT-28),
✔ liniowo (PIT-36L) – ale tylko w ograniczonym zakresie.
Z ulgi nie skorzystają podatnicy, którzy:
- rozliczają się wyłącznie poprzez kartę podatkową,
- przekazali darowizny, które nie mieszczą się w katalogu celów ustawowych.
Jakie darowizny można odliczyć?
Nie każda darowizna uprawnia do odliczenia. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wymienia ściśle określone cele, na które przekazane darowizny mogą być odliczone:
- Na cele pożytku publicznego
Przekazane organizacjom określonym w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie (np. fundacje, stowarzyszenia), pod warunkiem, że realizują one zadania publiczne z art. 4 tej ustawy. - Na cele kultu religijnego
Np. darowizna na remont kościoła, zakup organów czy budowę kaplicy. - Na honorowe krwiodawstwo
Wartość darowizny to iloczyn oddanej krwi (w litrach) i kwoty rekompensaty określonej przez Ministra Zdrowia. - Na kształcenie zawodowe
Dotyczy przekazania darowizn dla publicznych szkół i placówek kształcących zawodowo. - Na odbudowę Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla i kamienic przy ul. Królewskiej w Warszawie
Na podstawie specjalnej ustawy z 2021 r.
Przykład – darowizna bez prawa do odliczenia
🧑🦰 Pani Monika z Poznania przekazała 1200 zł osobie chorej na SMA, znajdującej się w trudnej sytuacji zdrowotnej, której historię poznała przez media społecznościowe. Środki trafiły bezpośrednio na prywatne konto tej osoby. Pani Monika liczyła na odliczenie w PIT, jednak nie będzie to możliwe – darowizny na rzecz osób fizycznych nie podlegają uldze podatkowej.
Limity darowizn – ile można odliczyć?
Darowizny na wyżej wskazane cele można odliczyć do wysokości 6% dochodu uzyskanego przez podatnika w danym roku podatkowym.
🔎 Uwaga: Jeśli podatnik przekazał darowiznę np. 15 000 zł, ale jego dochód w danym roku wyniósł tylko 50 000 zł, to odliczeniu podlega jedynie 3 000 zł.
Wyjątek: w przypadku krwiodawstwa przeliczenia dokonuje się na podstawie liczby litrów krwi i ustalonej stawki rekompensaty.
Kiedy darowizna zagraniczna podlega odliczeniu?
W związku z wojną na Ukrainie i rosnącą liczbą darowizn transgranicznych, ustawodawca dopuścił możliwość odliczenia darowizn na rzecz organizacji spoza Polski, o ile:
- Organizacja ma siedzibę w kraju UE lub EOG (np. Słowacja, Niemcy, Norwegia).
- Realizuje cele pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, równoważne z tymi określonymi w art. 4 u.p.p.w.
- Podatnik posiada oświadczenie tej organizacji, potwierdzające spełnienie wymogów ustawowych na dzień przekazania darowizny.
- Istnieje możliwość uzyskania informacji podatkowej z państwa siedziby organizacji na podstawie ratyfikowanej przez Polskę umowy (np. o unikaniu podwójnego opodatkowania).
Przykład – darowizna zagraniczna bez możliwości odliczenia
🧔 Pan Tomasz, nauczyciel z Piły, przekazał ukraińskiej organizacji humanitarnej zestaw apteczek i żywności o wartości 800 zł. Niestety, nie uzyskał od tej organizacji żadnego dokumentu potwierdzającego jej równoważność z organizacją pożytku publicznego w rozumieniu polskiego prawa. W efekcie – nie może skorzystać z ulgi, nawet mimo szlachetnego celu.
Darowizny związane z wojną na Ukrainie – kiedy mogą być kosztem uzyskania przychodu?
Ustawodawca, w odpowiedzi na działania wojenne na terytorium Ukrainy, wprowadził specjalny przepis – art. 52zf ustawy o PIT, który zezwala podatnikom prowadzącym działalność gospodarczą na zaliczenie określonych darowizn bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów.
Dotyczy to darowizn:
- przekazanych między 24 lutego a 31 grudnia 2022 roku,
- na rzecz określonych podmiotów:
📌 organizacji pożytku publicznego z Polski lub Ukrainy,
📌 jednostek samorządu terytorialnego,
📌 wojewodów,
📌 Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych,
📌 podmiotów wykonujących działalność leczniczą lub ratowniczą w Polsce lub na Ukrainie.
❗ Warunek: Koszty wytworzenia lub cena nabycia darowanych rzeczy nie mogły zostać wcześniej zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, np. przez odpis amortyzacyjny.
Przykład – darowizna jako koszt uzyskania przychodu
🏢 Firma logistyczna TRAKO Sp. z o.o. przekazała w marcu 2022 roku 20 agregatów prądotwórczych zakupionych za łączną kwotę 100 000 zł do szpitala we Lwowie (Ukraina). Szpital ten prowadzi działalność leczniczą, a firma posiada faktury zakupu i protokół przekazania darowizny. Koszt zakupu nie został wcześniej ujęty w kosztach podatkowych. W tej sytuacji, przedsiębiorca mógł zaliczyć wartość przekazanych agregatów bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodu w 2022 roku.
Jak wykazać darowiznę w rocznym zeznaniu PIT?
Darowizny odliczane od dochodu należy wykazać w odpowiednim załączniku do deklaracji rocznej: PIT/O. To podstawowy formularz, w którym wpisujemy kwoty przekazanych darowizn i dane obdarowanych organizacji.
Które formularze PIT?
| Rodzaj deklaracji | Kto składa | Możliwość odliczenia darowizn |
|---|---|---|
| PIT-37 | Pracownicy, zleceniobiorcy, emeryci | ✔ TAK |
| PIT-36 | Osoby prowadzące działalność na zasadach ogólnych | ✔ TAK |
| PIT-28 | Ryczałtowcy | ✔ TAK |
| PIT-36L | Podatnicy liniowi | ✔ TAK, ale wyłącznie darowizna na kształcenie zawodowe |
Przykład – prawidłowe wykazanie darowizny
👨🔧 Pan Łukasz, stolarz z Wrocławia, przekazał w grudniu 2024 r. 5000 zł fundacji wspierającej osoby z niepełnosprawnościami. Jego dochód wyniósł 80 000 zł. W PIT-36 za 2024 rok dołączył załącznik PIT/O, gdzie w części B wpisał:
- dane fundacji (nazwa, adres, NIP),
- cel darowizny (działalność pożytku publicznego),
- kwotę darowizny: 5 000 zł.
Ponieważ limit wynosi 6% dochodu, czyli 4800 zł, tylko taka kwota została odliczona. Pozostałych 200 zł nie można rozliczyć w kolejnych latach – ulga nie podlega przeniesieniu.
Częste błędy podatników – na co uważać?
❌ Darowizna bez dowodu przekazania
Nie wystarczy oświadczenie – konieczne są np. potwierdzenia przelewu, umowa darowizny, protokół przekazania rzeczy.
❌ Darowizna przekazana osobie fizycznej
Jak już wspomnieliśmy – nawet jeśli cel był szlachetny, brak statusu organizacji pożytku publicznego wyklucza ulgę.
❌ Brak zachowania limitu 6% dochodu
Nadwyżki nie da się „przenieść” na kolejny rok.
❌ Odliczenie darowizny u podatnika liniowego niezgodnie z przepisami
Podatnik liniowy może odliczyć tylko darowizny na kształcenie zawodowe.
Podsumowanie – co warto zapamiętać?
✔ Tylko niektóre darowizny uprawniają do ulgi w PIT – muszą być przekazane na cele publiczne lub religijne do określonych podmiotów.
✔ Maksymalna kwota odliczenia to 6% dochodu.
✔ Darowizny przekazane osobom fizycznym lub firmom komercyjnym nie dają prawa do ulgi.
✔ Organizacje zagraniczne – tylko z odpowiednimi dokumentami i na warunkach określonych w ustawie.
✔ Darowizny trzeba wykazać w PIT/O i mieć potwierdzenie ich przekazania.
✔ Osoby prowadzące działalność mogą w szczególnych przypadkach zaliczyć darowizny do kosztów (dot. wsparcia Ukrainy w 2022 r.).
Podstawa prawna
- art. 26 ust. 1 pkt 9 i 10, ust. 6e–6g, art. 52zf – ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. 2024 poz. 1150 ze zm.)
- ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. 2023 poz. 571 ze zm.)
- ustawa z dnia 11 sierpnia 2021 r. o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ul. Królewskiej w Warszawie (Dz.U. 2021 poz. 1551)
- ustawa z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi (Dz.U. 2022 poz. 2175 ze zm.)
- ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz.U. 2023 poz. 900 ze zm.)
Tematy porad zawartych w poradniku
- odliczenie darowizny w PIT 2025
- darowizna na cele pożytku publicznego
- PIT/O jak wypełnić 2025
- darowizna a koszt uzyskania przychodu Ukraina
- czy można odliczyć darowiznę dla osoby prywatnej