Czy wiesz, że nie każde „darmowe” świadczenie od pracodawcy musi oznaczać przychód podlegający opodatkowaniu? Pracodawcy i księgowi często zadają sobie pytanie, kiedy udostępnienie pracownikowi zasobów firmy – np. samochodu, sprzętu czy szkoleń – powoduje powstanie obowiązku podatkowego. W tym poradniku wyjaśniam, czym jest nieodpłatne świadczenie w świetle przepisów ustawy o PIT i kiedy faktycznie trzeba je rozliczyć jako przychód ze stosunku pracy.
🧩 Czym jest nieodpłatne świadczenie – podatkowe znaczenie pojęcia
Na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT), nieodpłatne świadczenie oznacza każde zdarzenie, którego efektem jest powiększenie majątku pracownika bez konieczności poniesienia przez niego jakichkolwiek kosztów.
W uproszczeniu: nieodpłatne świadczenie to korzyść, jaką pracownik otrzymuje „za darmo”, bez świadczenia wzajemnego, ale która ma konkretną wartość pieniężną i realnie zwiększa jego majątek.
Zarówno sądy administracyjne, jak i Trybunał Konstytucyjny podkreślają, że:
- chodzi o realnie otrzymaną korzyść (nie wystarczy sama umowa czy deklaracja),
- świadczenie musi mieć mierzalną wartość,
- musi być skierowane do konkretnego pracownika i służyć jego prywatnym interesom.
🧩 Kiedy świadczenie nie generuje przychodu – trzy kluczowe warunki
Zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 8 lipca 2014 r. (sygn. K 7/13), aby uznać nieodpłatne świadczenie za przychód pracownika, muszą zostać spełnione trzy warunki jednocześnie:
- Dobrowolność – pracownik korzysta z danego świadczenia z własnej woli.
- Interes pracownika – świadczenie służy prywatnym celom zatrudnionego, a nie interesowi firmy.
- Wymierność i indywidualizacja – korzyść musi być przypisana do konkretnej osoby i możliwa do wycenienia.
Jeśli brakuje któregokolwiek z tych elementów – nie ma przychodu i nie ma podatku.
🧩 Przykład 1: Służbowy samochód garażowany pod domem
🧑🔧 Pani Joanna pracuje jako regionalny kierownik sprzedaży w firmie handlowej. Firma powierzyła jej samochód służbowy, który ma parkować pod domem. Auto służy wyłącznie do wyjazdów służbowych, a przejazdy do siedziby firmy są związane z obowiązkami zawodowymi.
✔ W tym przypadku nie powstaje przychód pracownika. Samochód jest wykorzystywany tylko do celów służbowych, a parkowanie go pod domem wynika z potrzeby zapewnienia bezpieczeństwa pojazdu.
➡ Potwierdza to interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 1 lutego 2019 r., sygn. 0115-KDIT2-2.4011.474.2018.1.HD.
🧩 Przykład 2: Karnet na siłownię jako „bonus” od firmy
🏢 Firma ActiveIT Sp. z o.o. postanowiła w ramach polityki benefitowej wykupić abonamenty na siłownię dla wszystkich pracowników. Z oferty skorzystało tylko kilku z nich, w tym pan Mateusz, który regularnie uczęszcza na zajęcia fitness.
✔ W tym przypadku powstaje przychód ze stosunku pracy, ponieważ świadczenie:
- zostało dobrowolnie wykorzystane przez pracownika,
- służy jego prywatnym celom (rekreacja),
- ma mierzalną wartość (abonament 150 zł miesięcznie) i jest przypisane konkretnym osobom.
➡ Pracodawca ma obowiązek uwzględnić ten przychód przy obliczaniu zaliczek na PIT i składek ZUS.
⚖️ Wyroki sądowe, które potwierdzają podejście fiskusa i TK
- Wyrok NSA z 29.10.1999 r., I SA/Gd 1290/98 – potwierdza szerokie rozumienie nieodpłatnych świadczeń.
- Uchwała NSA z 18.11.2002 r., FPS 9/02 – świadczenie może być nie tylko „działaniem”, ale także zdarzeniem gospodarczym z efektem finansowym.
- Wyrok NSA z 16.03.2006 r., II FSK 494/05 – katalog świadczeń z art. 12 ust. 1 ustawy o PIT należy interpretować szeroko.
- Wyrok TK z 8.07.2014 r., K 7/13 – wskazuje, kiedy świadczenie staje się przychodem opodatkowanym.
📚 Podstawa prawna
- art. 12 ust. 1 – ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 2647 z późn. zm.),
- art. 21 – ustawa o PIT – katalog zwolnień podatkowych,
- Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 8.07.2014 r., K 7/13,
- Uchwała 7 sędziów NSA z 18.11.2002 r., FPS 9/02.
📌 Podsumowanie: Co powinien wiedzieć pracodawca?
- Nie każde świadczenie udzielane pracownikowi podlega opodatkowaniu.
- Warto analizować świadczenia przez pryzmat celu (czy służą firmie czy pracownikowi).
- Przychód powstaje tylko wtedy, gdy świadczenie ma realną wartość, zostało dobrowolnie wykorzystane przez pracownika i leży w jego interesie.
- Ustalenie, czy świadczenie stanowi przychód, ma wpływ na obowiązki płatnika (zaliczki na PIT, składki ZUS).
🔖 Tematy porad zawartych w poradniku
- nieodpłatne świadczenia pracownicze 2025
- przychód ze stosunku pracy PIT
- opodatkowanie benefitów pracowniczych
- samochód służbowy a przychód
- rozliczenie świadczeń pozapłacowych