Dlaczego temat jest ważny?
Wielu przedsiębiorców prowadzących spółki z o.o. lub inne osoby prawne, które kwalifikują się jako jednostki mikro, zadaje sobie pytanie: czy można sporządzić sprawozdanie finansowe według zasad dla jednostki małej, mimo że firma spełnia warunki jednostki mikro? Odpowiedź brzmi: tak – pod pewnymi warunkami.
W tym artykule wyjaśniamy, jak przepisy ustawy o rachunkowości umożliwiają przedsiębiorcy wybór formatu sprawozdania, jakie są konsekwencje tej decyzji oraz kiedy warto się na taki krok zdecydować.
Czym różni się jednostka mikro od jednostki małej?
Zgodnie z ustawą o rachunkowości (dalej: „u.r.”), o kwalifikacji jednostki jako mikro lub małej decydują trzy kryteria finansowe i organizacyjne:
Jednostka mikro – kryteria (art. 3 ust. 1a u.r.):
- suma aktywów bilansu nie przekracza 1 500 000 zł,
- przychody netto nie przekraczają 3 000 000 zł,
- średnioroczne zatrudnienie nie przekracza 10 osób.
Aby jednostka została uznana za mikro, nie może przekroczyć co najmniej dwóch z trzech powyższych progów.
Jednostka mała – kryteria (art. 3 ust. 1c u.r.):
- suma aktywów bilansu nie przekracza 25 500 000 zł,
- przychody netto nie przekraczają 51 000 000 zł,
- średnioroczne zatrudnienie nie przekracza 50 osób.
Podobnie jak w przypadku jednostek mikro, wystarczy spełnienie dwóch z trzech warunków, by zostać zakwalifikowanym jako jednostka mała.
Czy jednostka mikro może sporządzić sprawozdanie finansowe według zasad dla jednostek małych?
Tak, może – pod warunkiem, że spełnia również kryteria jednostki małej.
Co więcej, przedsiębiorstwo nie musi korzystać z uproszczeń przewidzianych dla jednostek mikro. Może sporządzić sprawozdanie finansowe:
- według załącznika nr 1 do u.r. (pełne sprawozdanie),
- według załącznika nr 5 do u.r. (sprawozdanie dla jednostki małej),
- albo skorzystać z uproszczeń dla jednostki mikro, jeśli organ zatwierdzający podejmie taką decyzję.
Praktyczna wskazówka:
Nie ma przepisu, który zabraniałby jednostce mikro zastosowania przepisów dla jednostek małych. Wręcz przeciwnie – ustawa o rachunkowości daje przedsiębiorcy swobodę wyboru, dopóki spełnia kryteria danej kategorii jednostki (mikro, małej lub średniej).
Przykład 1: Mikrospółka wybiera sprawozdanie jak dla jednostki małej
Spółka z o.o. „TechSoft” z Poznania w 2024 r. osiągnęła:
- sumę aktywów: 1 200 000 zł,
- przychody netto: 2 700 000 zł,
- zatrudniała średnio 8 osób.
Oznacza to, że spełnia definicję jednostki mikro. Zarząd jednak postanowił, że dla większej przejrzystości wobec inwestorów spółka sporządzi sprawozdanie według załącznika nr 5 do u.r., czyli jak jednostka mała.
Czy może? Tak – ponieważ spełnia również kryteria jednostki małej i ustawa na to zezwala.
Przykład 2: Mała jednostka rezygnuje z uproszczeń
Firma „GreenFarm” Sp. z o.o. z okolic Radomia osiągnęła w 2024 r.:
- sumę aktywów: 18 000 000 zł,
- przychody: 35 000 000 zł,
- zatrudnienie: 42 osoby.
Firma kwalifikuje się jako jednostka mała, ale nie chce korzystać z uproszczonego sprawozdania. Zgromadzenie wspólników podejmuje uchwałę, że sprawozdanie zostanie przygotowane według pełnych zasad – załącznik nr 1 do u.r.
Czy ma do tego prawo? Tak – ustawa nie nakazuje korzystania z uproszczeń, lecz tylko je dopuszcza.
Wybór formy sprawozdania – co musi zrobić przedsiębiorca?
Aby móc skorzystać z uproszczeń dla jednostek mikro lub małych, organ zatwierdzający (najczęściej zgromadzenie wspólników) musi podjąć odpowiednią uchwałę, zgodnie z:
- art. 46 ust. 5 pkt 4 lub 5 u.r. (bilans),
- art. 47 ust. 4 pkt 4 lub 5 u.r. (rachunek zysków i strat),
- art. 48–49 u.r. (pozostałe elementy sprawozdania).
Podsumowanie: Co warto zapamiętać?
- Jednostka, która spełnia warunki dla mikro, może wybrać formę sprawozdania jak dla jednostki małej, o ile spełnia również jej kryteria.
- Może też zrezygnować z uproszczeń i sporządzić pełne sprawozdanie według załącznika nr 1 do u.r.
- Wszystko zależy od decyzji organu zatwierdzającego – konieczna jest odpowiednia uchwała.
- Nie ma obowiązku korzystania z uproszczeń – ustawa je jedynie dopuszcza.
Podstawa prawna
- art. 3 ust. 1a i ust. 1c – Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 120 ze zm.),
- art. 46 ust. 5 pkt 4–5, art. 47 ust. 4 pkt 4–5, art. 48–49 – Ustawa o rachunkowości.