Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności (d.p.o.) to jedna z popularnych instytucji w postępowaniu karnoskarbowym, która pozwala zakończyć sprawę szybciej i często na korzystniejszych warunkach. Jednak nie wszyscy sprawcy są świadomi, że raz złożonego wniosku nie można cofać w sposób dowolny. W tym poradniku wyjaśniamy, kiedy i jak można skutecznie cofnąć wniosek o d.p.o., jakie są skutki tej decyzji oraz czego należy się spodziewać po stronie organu.
Na czym polega dobrowolne poddanie się odpowiedzialności?
Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności to instytucja prawa karnego skarbowego, która umożliwia zakończenie sprawy bez rozprawy sądowej. Wymaga jednak zgody organu i sądu, a także spełnienia określonych warunków, m.in. przyznania się do winy i zapłaty określonej kwoty.
Wielu sprawców decyduje się na d.p.o. ze względu na oszczędność czasu i ograniczenie negatywnych konsekwencji, ale potem zmienia zdanie. Czy można wtedy cofnąć wniosek?
Kiedy można cofnąć wniosek o d.p.o.? 🕒
Cofnięcie wniosku nie jest możliwe w dowolnym momencie. Ustawodawca przewidział dwa sztywne terminy graniczne:
✔ Najwcześniej – po upływie miesiąca od złożenia wniosku,
✔ Najpóźniej – do momentu, w którym organ złoży wniosek do sądu o udzielenie zgody na d.p.o.
➡️ Po złożeniu wniosku do sądu cofnięcie jest niedopuszczalne i bezskuteczne. Oznacza to, że wniosek jest wiążący i będzie rozpoznany niezależnie od zmiany decyzji sprawcy.
W jakiej formie można cofnąć wniosek?
Cofnięcie wniosku powinno mieć taką samą formę, jak jego złożenie:
- pisemnie – w formie oświadczenia złożonego do organu prowadzącego sprawę,
- ustnie do protokołu – w trakcie czynności procesowej.
📌 Osoby małoletnie muszą skorzystać z pośrednictwa swojego przedstawiciela ustawowego.
Uwaga: możliwe jest także częściowe cofnięcie wniosku, jeśli sprawcy zarzucono kilka różnych czynów – można zrezygnować tylko z niektórych z nich.
Co dzieje się po złożeniu cofnięcia?
Po otrzymaniu wniosku o cofnięcie, organ przygotowawczy (najczęściej urząd skarbowy lub celno-skarbowy) analizuje, czy cofnięcie jest dopuszczalne pod względem terminu i zakresu.
➡️ Jeśli cofnięcie jest skuteczne, organ wydaje postanowienie o pozostawieniu pierwotnego wniosku bez rozpoznania.
✔ Proces wraca do etapu sprzed złożenia wniosku,
✔ Nie jest możliwe ponowne złożenie wniosku o d.p.o. w tej samej sprawie,
✔ Kwoty wpłacone wraz z pierwotnym wnioskiem są zatrzymane jako zabezpieczenie do czasu zakończenia postępowania (np. ewentualnej kary lub kosztów).
⚠️ Faktyczny zwrot pieniędzy możliwy jest tylko w razie uniewinnienia lub umorzenia postępowania.
A co jeśli cofnięcie było spóźnione?
Jeżeli cofnięcie nastąpiło po złożeniu wniosku do sądu, jest ono bezskuteczne. Organ będzie kontynuował procedurę, jakby cofnięcia nie było. W tym przypadku nie ma potrzeby wydawania osobnego postanowienia – wniosek będzie po prostu dalej procedowany.
Praktyczne przykłady 🎯
🔹 Przykład 1: Skuteczne cofnięcie
Pani Agnieszka z Łodzi złożyła wniosek o d.p.o. 15 lutego 2025 r. Po rozmowie z pełnomocnikiem postanowiła jednak go cofnąć. 20 marca 2025 r. złożyła pisemne cofnięcie, a organ jeszcze nie wysłał wniosku do sądu. Cofnięcie było skuteczne – organ wydał postanowienie o pozostawieniu wniosku bez rozpoznania.
🔹 Przykład 2: Bezskuteczne cofnięcie
Pan Rafał z Poznania złożył wniosek o d.p.o. 1 stycznia 2025 r. Dopiero 5 marca zdecydował się go cofnąć, ale w międzyczasie – 20 lutego – organ złożył już wniosek do sądu. Mimo chęci wycofania, cofnięcie nie wywołało skutków prawnych. Postępowanie toczyło się dalej.
Podsumowanie 🧾
- Wniosek o dobrowolne poddanie się odpowiedzialności można cofnąć tylko w określonym czasie – między 30. dniem od złożenia wniosku a momentem jego przesłania do sądu.
- Cofnięcie musi być dokonane w odpowiedniej formie i może dotyczyć części zarzutów.
- Po skutecznym cofnięciu nie można ponownie wnioskować o d.p.o.
- Wpłacone kwoty nie podlegają zwrotowi, chyba że sprawa zakończy się uniewinnieniem lub umorzeniem.
Podstawa prawna:
- art. 144 § 1 – Kodeks karny skarbowy
- art. 17 § 1 pkt 2 – Kodeks postępowania karnego (stosowany odpowiednio)
Tematy porad zawartych w poradniku:
- cofnięcie wniosku d.p.o.
- dobrowolne poddanie się odpowiedzialności cofnięcie
- procedura karnoskarbowa cofnięcie wniosku
- skutki cofnięcia wniosku o d.p.o.
- d.p.o. Kodeks karny skarbowy