Analiza zgodności jest kluczowym elementem dokumentacji cen transferowych, szczególnie wtedy, gdy brak jest odpowiednich danych do przeprowadzenia klasycznej analizy porównawczej. Przedsiębiorcy powiązani kapitałowo lub osobowo coraz częściej spotykają się z wymogiem przygotowania rzetelnej analizy zgodności, aby wykazać organom podatkowym, że warunki i ceny ustalone w transakcjach kontrolowanych odpowiadają rynkowym realiom. Prawidłowe przygotowanie tego dokumentu może znacząco zmniejszyć ryzyko zakwestionowania rozliczeń i nałożenia sankcji podatkowych.
Co to jest analiza zgodności i kiedy należy ją sporządzić?
Analiza zgodności to narzędzie wykorzystywane w sytuacjach, gdy nie jest możliwe (lub uzasadnione) sporządzenie klasycznej analizy porównawczej, czyli zestawienia warunków transakcji z podmiotami powiązanymi z danymi dotyczącymi transakcji pomiędzy podmiotami niepowiązanymi. Przykładami takich sytuacji są m.in. transakcje unikatowe, niestandardowe świadczenia lub przypadki, w których brak jest wystarczających i wiarygodnych danych rynkowych.
Celem analizy zgodności jest wykazanie, że transakcja została przeprowadzona na warunkach, które zaakceptowałyby podmioty niepowiązane działające w porównywalnych okolicznościach. To oznacza, że analiza zgodności powinna być logiczna, racjonalna, oparta na przesłankach ekonomicznych oraz uwzględniać wszelkie specyficzne cechy danej transakcji.
Przykład 1 – unikalna usługa doradcza
Spółka Innowacja Sp. z o.o. z Wrocławia nabyła od swojego podmiotu powiązanego, spółki z grupy kapitałowej z Francji, zaawansowaną usługę doradczą dotyczącą wdrożenia innowacyjnego oprogramowania medycznego. Ze względu na brak porównywalnych usług oferowanych przez niezależnych dostawców na polskim rynku, nie było możliwe znalezienie odpowiednich benchmarków. W tej sytuacji spółka przygotowała analizę zgodności, w której opisała przesłanki ekonomiczne przemawiające za ceną, zidentyfikowała i wyjaśniła źródła danych, a także przedstawiła szczegółową argumentację, dlaczego ustalona cena odpowiada wartości rynkowej.
Przykład 2 – jednorazowa transakcja zakupu patentu
Przedsiębiorstwo Tech-Solutions S.A. z Poznania zakupiło od swojego podmiotu powiązanego z USA patent na nową technologię produkcji baterii. Transakcja była jednorazowa, a dostęp do danych o podobnych transakcjach był mocno ograniczony. Firma opracowała analizę zgodności, w której opisała przyjętą metodę wyceny, założenia dotyczące prognoz finansowych oraz analizę wrażliwości na zmiany najważniejszych parametrów. Dzięki temu wykazała, że zapłacona cena mieści się w przedziale wartości akceptowalnym dla niezależnych podmiotów.
Jak prawidłowo sporządzić analizę zgodności?
Analiza zgodności powinna być przygotowana w sposób, który pozwoli organowi podatkowemu zrozumieć, jakimi przesłankami kierował się podatnik przy ustalaniu warunków i cen transakcji z podmiotami powiązanymi. Treść i zakres analizy zgodności są pośrednio wskazane w § 2 pkt 3 lit. d rozporządzenia w sprawie cen transferowych (r.c.t.).
Elementy, które powinna zawierać prawidłowa analiza zgodności, to m.in.:
- Uzasadnienie wyboru zastosowanej techniki wyceny – wyjaśnienie, dlaczego wybrano określoną metodę i dlaczego uznano ją za najwłaściwszą dla danej transakcji.
- Opis źródeł danych wykorzystanych do wyceny – np. raporty branżowe, dane finansowe spółki, publikacje naukowe, prognozy rynkowe.
- Opis oraz uzasadnienie przyjętych założeń do wyceny – należy wyjaśnić, jakie parametry i wskaźniki przyjęto do kalkulacji oraz dlaczego uznano je za adekwatne.
- Opis oraz uzasadnienie założeń przyjętych do prognoz (jeśli były wymagane) – dotyczy to przypadków, gdy technika wyceny opiera się na przewidywaniach przyszłych wyników.
- Analizę wrażliwości – pokazuje, jak zmiana poszczególnych założeń (np. kursu walut, marży, popytu) wpływa na wynik wyceny.
- Uzasadnienie przyjętego punktu z przedziału wartości – wytłumaczenie, dlaczego ustalona cena znalazła się na określonym poziomie w ramach szacowanego przedziału wartości.
Co ważne, przedsiębiorca ma swobodę wyboru podejścia oraz źródeł danych do analizy, pod warunkiem, że analiza będzie sporządzona rzetelnie i z należytą starannością oraz jasno wskaże, że ustalone ceny mają charakter rynkowy.
Najczęstsze błędy w analizie zgodności – jak ich uniknąć?
- Brak logicznego uzasadnienia ceny – wycena powinna być zawsze poparta realnymi argumentami ekonomicznymi.
- Niewystarczający opis źródeł i założeń – każdy etap analizy musi być przejrzysty i umożliwiać organowi podatkowemu weryfikację.
- Brak analizy wrażliwości – nawet w przypadku ograniczonego dostępu do danych warto pokazać wpływ zmian założeń na wynik.
- Nieadekwatne źródła danych – korzystanie z nieaktualnych lub nieistotnych danych może obniżyć wiarygodność analizy.
- Przyjęcie zbyt szerokiego przedziału wartości bez uzasadnienia wyboru konkretnego punktu – nie wystarczy podać zakres, trzeba wyjaśnić wybór konkretnej ceny.
Podsumowanie – kluczowe wskazówki
- Analizę zgodności sporządzaj zawsze wtedy, gdy nie możesz przygotować analizy porównawczej.
- Uzasadnij każdy element wyceny, powołując się na dostępne dane i racjonalne przesłanki ekonomiczne.
- Zadbaj o transparentność – opisuj źródła, założenia i sposób kalkulacji.
- Pokaż wpływ zmian założeń na wynik wyceny.
- Pamiętaj, że celem analizy jest udowodnienie, że cena transakcji z podmiotem powiązanym odpowiada wartości rynkowej.
Podstawa prawna
- § 2 pkt 3 lit. d rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 21 grudnia 2018 r. w sprawie cen transferowych w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych (Dz.U. z 2018 r. poz. 2479)
- Rekomendacje Forum Cen Transferowych – Ministerstwo Finansów
Tematy porad zawartych w poradniku
- analiza zgodności ceny transferowe
- dokumentacja cen transferowych 2025
- przykłady analizy zgodności transakcji