Amortyzacja w spółkach osobowych to temat, który budzi wiele pytań wśród wspólników i osób prowadzących działalność gospodarczą w tej formie. Choć spółki osobowe (takie jak spółka jawna, komandytowa czy partnerska) są tzw. podmiotami transparentnymi podatkowo i nie płacą same podatku dochodowego od osób prawnych (CIT), zasady amortyzowania ich majątku mają kluczowe znaczenie dla rozliczania kosztów podatkowych wspólników. W tym poradniku wyjaśniam, jak prawidłowo prowadzić amortyzację w spółkach osobowych, kto faktycznie dokonuje odpisów amortyzacyjnych oraz jak rozliczać je w zeznaniach podatkowych.
Na czym polega amortyzacja w spółkach osobowych?
Spółka osobowa – niezależnie od tego, czy jest to spółka jawna, komandytowa czy partnerska – nie jest samodzielnym podatnikiem podatku dochodowego. Zysk osiągnięty przez spółkę nie jest opodatkowany na poziomie samej spółki, lecz na poziomie jej wspólników, proporcjonalnie do ich udziału w zyskach. To oznacza, że:
- przychody i koszty (w tym koszty amortyzacji) powstają po stronie wspólników, a nie samej spółki.
- Jednak ewidencję środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych prowadzi sama spółka.
Kluczowa zasada:
Odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych dokonuje spółka osobowa, a nie poszczególni wspólnicy.
Co to oznacza w praktyce?
- To spółka prowadzi księgę środków trwałych i dokonuje odpisów amortyzacyjnych.
- Wspólnicy uwzględniają w swoich kosztach podatkowych część odpisów amortyzacyjnych odpowiadającą ich udziałowi w zyskach spółki.
Kto formalnie dokonuje odpisów amortyzacyjnych?
Choć spółka osobowa nie jest podatnikiem CIT, to to ona jest „podmiotem technicznym” dokonującym odpisów amortyzacyjnych. Potwierdzają to liczne interpretacje podatkowe organów skarbowych, np.:
- Dyrektor Izby Skarbowej w Gdańsku w piśmie z 19.03.2022 r. (znak: 0114-KDIP3-1.4011.120.2022.2.AM) podkreślił, że „ewidencję środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych prowadzi spółka, a nie poszczególni jej wspólnicy”.
- Analogiczne stanowisko prezentuje Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w pismach z 2023 i 2024 r.
W skrócie:
- Spółka prowadzi ewidencję środków trwałych.
- Odpisy amortyzacyjne są dokonywane przez spółkę.
- Wspólnicy rozliczają w swoim PIT lub CIT tylko część kosztów odpowiadającą ich udziałowi.
Jak rozliczać odpisy amortyzacyjne w praktyce? [Przykłady]
Przykład 1: Spółka jawna z dwoma wspólnikami
Firma „Alfa” s.j. z Warszawy nabyła maszynę produkcyjną o wartości początkowej 200 000 zł, którą zamierza amortyzować według stawki 10% rocznie.
- Spółka prowadzi ewidencję środków trwałych.
- Wartość rocznego odpisu amortyzacyjnego to: 200 000 zł x 10% = 20 000 zł rocznie.
Wspólnicy: Pan Marek (udział 60%) i Pani Elżbieta (udział 40%).
Rozliczenie odpisów:
- Pan Marek zaliczy do swoich kosztów uzyskania przychodów 12 000 zł (60% x 20 000 zł).
- Pani Elżbieta zaliczy 8 000 zł (40% x 20 000 zł).
Przykład 2: Spółka komandytowa – wspólnicy: osoba fizyczna i spółka z o.o.
Spółka komandytowa „Nowoczesna Inwestycja” z Wrocławia posiada halę magazynową o wartości początkowej 1 000 000 zł, amortyzowaną według stawki 2,5% rocznie.
- Roczny odpis amortyzacyjny to: 1 000 000 zł x 2,5% = 25 000 zł.
- Wspólnicy: Pan Robert (osoba fizyczna, udział 70%) i „Inwestor” sp. z o.o. (udział 30%).
Rozliczenie:
- Pan Robert (PIT) zaliczy w swoim zeznaniu 17 500 zł (70% x 25 000 zł) jako koszt uzyskania przychodu.
- Spółka „Inwestor” sp. z o.o. (CIT) – 7 500 zł (30% x 25 000 zł).
Na co zwrócić uwagę przy amortyzacji w spółkach osobowych? 📌
- Rodzaj środka trwałego – stawki amortyzacyjne wynikają z załącznika nr 1 do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (lub odpowiedniego rozporządzenia).
- Udziały w zyskach – podział kosztów musi odpowiadać rzeczywistym udziałom każdego wspólnika.
- Korekta przy zmianach składu wspólników – jeśli w trakcie roku zmienia się skład wspólników, odpisy dzieli się proporcjonalnie do czasu i udziałów każdego z nich.
- Ewidencja – musi być prowadzona rzetelnie przez spółkę, nawet jeśli każdy wspólnik prowadzi własne rozliczenia podatkowe.
- Przy spółkach komandytowo-akcyjnych sytuacja jest bardziej skomplikowana i wymaga indywidualnej analizy.
Podsumowanie – kluczowe wnioski
- Amortyzacji środków trwałych dokonuje spółka osobowa, ale koszt podatkowy odliczają poszczególni wspólnicy według udziału w zyskach.
- Wspólnik rozlicza w PIT lub CIT tylko „swoją część” odpisu amortyzacyjnego.
- Spółka prowadzi ewidencję środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych.
- Podział odpisów następuje zgodnie z art. 5 ustawy o CIT oraz art. 8 ustawy o PIT.
- Przykłady interpretacji podatkowych potwierdzają to podejście.
Podstawa prawna
- art. 22a–22o, art. 22i ust. 1, załącznik nr 1 – Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. 1991 Nr 80 poz. 350 z późn. zm.)
- art. 16a–16m, art. 5 – Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. 1992 Nr 21 poz. 86 z późn. zm.)
Tematy porad zawartych w poradniku
- amortyzacja w spółkach osobowych
- rozliczanie kosztów spółki jawnej 2025
- amortyzacja środków trwałych w spółce komandytowej
- podział kosztów podatkowych między wspólników
Przydatne adresy: