Prowadzenie firmy w gminie o wysokim bezrobociu może wiązać się z dodatkowymi korzyściami podatkowymi. W 2025 roku ustawodawca umożliwił mikro, małym i średnim przedsiębiorcom szybszą amortyzację niektórych środków trwałych, pod warunkiem spełnienia określonych warunków dotyczących lokalizacji inwestycji. Skorzystanie z tej preferencji może znacznie poprawić płynność finansową przedsiębiorstwa, dlatego warto zrozumieć, na czym polega ta ulga, kto i kiedy może z niej skorzystać oraz jak ją prawidłowo stosować.
Na czym polega preferencyjna amortyzacja w gminach o wysokim bezrobociu?
Nowe przepisy umożliwiają mikro-, małym i średnim przedsiębiorcom indywidualne ustalanie stawek amortyzacyjnych dla wybranych środków trwałych. Chodzi tu o budynki (lub lokale) niemieszkalne oraz budowle(czyli obiekty zaliczane do grupy 1 i 2 Klasyfikacji Środków Trwałych), które zostały wytworzone we własnym zakresieprzez podatnika i po raz pierwszy wprowadzone do jego ewidencji.
Uwaga! Preferencja nie dotyczy środków trwałych nabytych, lecz wyłącznie tych, które przedsiębiorca sam wybudował lub wytworzył.
Aby skorzystać z podwyższonych stawek amortyzacyjnych, środek trwały musi być zlokalizowany na terenie gminy spełniającej dwa kryteria:
- znajduje się w powiecie (lub mieście na prawach powiatu), gdzie przeciętna stopa bezrobocia przekracza 120% średniej krajowej,
- indywidualny wskaźnik zamożności tej gminy (lub miasta) jest niższy niż 100% wskaźnika zamożności wszystkich gmin (lub miast na prawach powiatu).
Od 1 stycznia 2025 r. nieznacznie zmieniono sposób określania tych warunków – szczegóły opisujemy poniżej.
Jakie środki trwałe obejmuje ulga?
Podwyższone stawki amortyzacyjne można zastosować wyłącznie do:
- budynków i budowli (grupa 1 i 2 KŚT),
- wytworzonych samodzielnie przez podatnika (np. przez budowę nowej hali magazynowej, biurowca, pawilonu handlowego),
- po raz pierwszy wprowadzanych do ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych danego podatnika,
- zlokalizowanych w gminie spełniającej oba powyższe kryteria.
Nie można skorzystać z preferencji w odniesieniu do środków trwałych nabytych od innych podmiotów.
Jakie są minimalne okresy amortyzacji według nowych przepisów?
Ustawodawca wprowadził dwa progi minimalnych okresów amortyzacji, zależnie od poziomu bezrobocia w danym powiecie:
- jeżeli przeciętna stopa bezrobocia w powiecie (lub mieście na prawach powiatu) wynosi od 120% do 170% średniej krajowej – minimalny okres amortyzacji wynosi 10 lat,
- jeżeli stopa ta przekracza 170% średniej krajowej – minimalny okres amortyzacji to 5 lat.
Przedsiębiorca ma prawo ustalić indywidualny okres amortyzacji (a tym samym stawkę amortyzacji), byleby nie był on krótszy niż przewidziane minimum.
Jak ustalać prawo do preferencyjnej amortyzacji?
Prawo do skorzystania z preferencyjnej amortyzacji ustala się na miesiąc, w którym wystąpiło jedno z następujących zdarzeń:
- uprawomocnienie się decyzji o pozwoleniu na budowę,
- upływ terminu na wniesienie sprzeciwu wobec zgłoszenia budowy albo wydanie zaświadczenia o braku podstaw do wniesienia takiego sprzeciwu,
- wprowadzenie środka trwałego do ewidencji, jeśli nie było wymogu uzyskania pozwolenia ani zgłoszenia.
Ważne: status gminy ocenia się tylko na moment wystąpienia jednego z powyższych zdarzeń. Ewentualna późniejsza zmiana statusu gminy (np. spadek stopy bezrobocia poniżej progu) nie powoduje konieczności zmiany już przyjętego okresu amortyzacji.
Skąd wziąć dane o stopie bezrobocia i wskaźniku zamożności?
Przedsiębiorca nie musi samodzielnie wyliczać tych wskaźników. Dane są ogłaszane oficjalnie:
- stopa bezrobocia – przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, zgodnie z art. 82 ustawy o promocji zatrudnienia,
- wskaźnik zamożności – przez Ministra Finansów, w obwieszczeniach publikowanych w Monitorze Polskim.
Obowiązuje tu zasada, że bierze się pod uwagę dane za rok bezpośrednio poprzedzający rok, w którym wystąpiło zdarzenie decydujące o prawie do ulgi.
Przykład 1 – Budowa hali produkcyjnej w gminie o wysokim bezrobociu
Firma „Technopark Sp. z o.o.” będąca średnim przedsiębiorcą, w 2025 r. zakończyła budowę nowej hali produkcyjnej w miejscowości Królewska, położonej w powiecie Borowskim. W momencie uzyskania pozwolenia na budowę (luty 2025 r.) powiat Borowski miał przeciętną stopę bezrobocia wynoszącą 165% przeciętnej krajowej, a indywidualny wskaźnik zamożności gminy Królewska wynosił 95% średniej krajowej. Oznacza to, że spółka może ustalić okres amortyzacji dla tej hali na minimum 10 lat i zastosować podwyższoną stawkę amortyzacji dla tego środka trwałego.
Przykład 2 – Budowa biurowca w mieście na prawach powiatu
Pani Ewa, prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą jako mikroprzedsiębiorca, w 2026 r. wytworzyła we własnym zakresie budynek biurowy w mieście Grodzkim, które posiada status miasta na prawach powiatu. W roku poprzedzającym (2025) przeciętna stopa bezrobocia w Grodzkim wynosiła 175% krajowej, a wskaźnik zamożności miasta wynosił 88%. Dzięki temu pani Ewa może skrócić okres amortyzacji swojego budynku biurowego do minimum 5 lat.
Dodatkowe ograniczenia i zasady
- Preferencyjna amortyzacja dotyczy wyłącznie środków trwałych wytworzonych samodzielnie – nie obejmuje mienia zakupionego.
- Nie można zmienić okresu amortyzacji w odniesieniu do już wprowadzonych środków trwałych.
- Pomoc ta ma charakter pomocy de minimis – należy sprawdzić, czy nie przekroczono limitu tej pomocy w działalności gospodarczej.
Podsumowanie
Szybsza amortyzacja środków trwałych wytworzonych w gminach o wysokim bezrobociu może być realnym wsparciem dla mikro, małych i średnich przedsiębiorców, szczególnie w regionach o słabszej kondycji gospodarczej. Skorzystanie z ulgi wymaga jednak spełnienia precyzyjnych warunków dotyczących zarówno statusu przedsiębiorcy, jak i lokalizacji inwestycji oraz momentu jej zakończenia. Warto każdorazowo sprawdzić ogłaszane przez organy państwowe wskaźniki dla danej gminy lub miasta.
Podstawa prawna
- art. 16j ust. 7–13 – ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. 1992 nr 21 poz. 86, z późn. zm.)
- art. 82 – ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. 2004 nr 99 poz. 1001, z późn. zm.)
- art. 24 ust. 3 i 4 – ustawa z dnia 1 października 2024 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego
- art. 20 ust. 4 i 5 – ustawa z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (do 31.12.2024 r.)
Tematy porad zawartych w poradniku
- amortyzacja środków trwałych w gminach o wysokim bezrobociu
- indywidualne stawki amortyzacji budynków 2025
- ulga de minimis w amortyzacji
- preferencyjna amortyzacja w powiatach o wysokim bezrobociu