Amortyzacja degresywna pozwala przedsiębiorcom na szybsze zaliczanie wydatków na środki trwałe do kosztów podatkowych, zwłaszcza w pierwszych latach użytkowania. Jednak nie wszyscy wiedzą, że w przypadku działalności prowadzonej na terenie gmin szczególnie zagrożonych bezrobociem lub recesją, prawo przewiduje możliwość skorzystania z jeszcze wyższych stawek amortyzacyjnych. Sprawdź, co daje taka preferencja, kto może z niej skorzystać i dlaczego – mimo atrakcyjnego brzmienia przepisów – w praktyce nie jest ona obecnie dostępna.
Czym jest amortyzacja degresywna i kiedy można z niej skorzystać?
Amortyzacja degresywna to metoda, w której odpisy amortyzacyjne w początkowych latach użytkowania środka trwałego są wyższe niż w latach kolejnych. Ma to szczególne znaczenie dla firm inwestujących w nowy sprzęt, maszyny czy urządzenia, które z czasem tracą na wartości.
Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych (u.p.d.o.p.) przewiduje, że dla niektórych grup środków trwałych (np. maszyn i urządzeń zaliczanych do grupy 3-6 i 8 KŚT) można stosować amortyzację degresywną. Podstawą prawną jest tutaj art. 16k ust. 1 u.p.d.o.p.
Ale to nie wszystko. W przypadku, gdy środki trwałe są używane w zakładzie położonym na terenie gminy o szczególnym zagrożeniu wysokim bezrobociem strukturalnym albo w gminie zagrożonej recesją i degradacją społeczną, prawo pozwala na dodatkowe zwiększenie stawek amortyzacyjnych – nawet trzykrotnie!
Amortyzacja degresywna w gminie zagrożonej bezrobociem – co mówią przepisy?
Art. 16k ust. 2 u.p.d.o.p. brzmi następująco:
„W przypadku używania środków trwałych, określonych w ust. 1, w zakładzie położonym na terenie gminy o szczególnym zagrożeniu wysokim bezrobociem strukturalnym albo w gminie zagrożonej recesją i degradacją społeczną, których wykaz na podstawie odrębnych przepisów ustala Rada Ministrów, stawki podane w Wykazie stawek amortyzacyjnych można podwyższyć przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 3,0, dokonując obliczenia odpisów amortyzacyjnych zgodnie z zasadą określoną w ust. 1”.
Z kolei art. 16k ust. 3 u.p.d.o.p. stanowi:
„Jeżeli w trakcie roku podatkowego gmina zostanie wyłączona z wykazu, o którym mowa w ust. 2, podatnik może stosować do końca tego roku podwyższone stawki amortyzacyjne”.
Oznacza to, że przedsiębiorca prowadzący zakład w gminie wpisanej do odpowiedniego wykazu może – co do zasady – zastosować wyższy współczynnik amortyzacji (nie większy niż 3,0), czyli odliczać od podatku dużo większą część kosztów związanych ze środkami trwałymi już na początku ich użytkowania.
Kto może skorzystać z podwyższonych stawek amortyzacyjnych?
Przepisy nie zawężają kręgu podatników – z preferencji mogą skorzystać zarówno duże spółki, jak i mikroprzedsiębiorcy, pod warunkiem, że:
- posiadają środki trwałe kwalifikujące się do amortyzacji degresywnej (grupy 3-6 i 8 KŚT),
- używają tych środków w zakładzie położonym na terenie gminy wpisanej do specjalnego wykazu,
- są w stanie udokumentować faktyczne, stałe wykorzystanie środka trwałego w tym zakładzie.
Zakład należy rozumieć jako stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej – nie musi to być główna siedziba firmy, wystarczy oddział czy nawet wyodrębniona część działalności.
Przykład 1 (zmieniony, fikcyjny):
Pan Janusz prowadzi firmę budowlaną „BudMar” w miejscowości Brzeźnica. Zakład firmy znajduje się na terenie gminy, która – zgodnie z ogłoszonym wykazem Rady Ministrów – jest zagrożona recesją i wysokim bezrobociem. Firma inwestuje w nową koparkę (grupa 5 KŚT) za 400 000 zł. Dzięki podwyższonemu współczynnikowi amortyzacji (np. 2,5 zamiast 2,0) może w pierwszym roku zaliczyć do kosztów podatkowych znacznie większą część wydatku na ten środek trwały, poprawiając płynność finansową.
Przykład 2 (zmieniony, fikcyjny):
Spółka „Tech-Logistyka” z oddziałem w gminie Podlesie (wpisanej do wykazu gmin zagrożonych recesją) kupuje nowoczesne urządzenie sortujące za 600 000 zł (grupa 8 KŚT). Dzięki zastosowaniu współczynnika 3,0 stawka amortyzacji wzrasta z 10% do 30%, a pierwsze odpisy amortyzacyjne pozwalają spółce szybciej zmniejszyć podstawę opodatkowania.
Jakie warunki trzeba spełnić i jakie dokumenty przygotować?
Podatnik musi udowodnić, że dany środek trwały faktycznie i stale jest wykorzystywany w zakładzie położonym w gminie z wykazu. Dowodem mogą być:
- dokumentacja lokalizacyjna (np. umowy najmu, dokumenty transportowe, listy płac pracowników zatrudnionych w tej lokalizacji),
- dokumentacja księgowa potwierdzająca, że środek trwały był eksploatowany na terenie wskazanego zakładu.
Zgodnie z art. 180 § 1 Ordynacji podatkowej:
„Jako dowód w postępowaniu podatkowym można dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem”.
Kluczowy problem: czy można dziś zastosować tę preferencję?
Niestety, choć przepisy brzmią atrakcyjnie, w praktyce obecnie nie ma możliwości ich stosowania. Rada Ministrów nie ogłosiła bowiem wykazu gmin zagrożonych bezrobociem lub recesją na podstawie odrębnych przepisów – a to warunek konieczny, by skorzystać z wyższego współczynnika amortyzacji.
W praktyce, jak wskazują interpretacje organów podatkowych i stanowisko doktryny, art. 16k ust. 2 i 3 u.p.d.o.p. pozostają przepisami „martwymi” – nie można ich zastosować, dopóki nie zostanie wydany stosowny wykaz.
Podsumowanie – kluczowe wnioski i wskazówki dla przedsiębiorcy
- Teoretycznie, prowadząc działalność w gminie szczególnie zagrożonej recesją lub wysokim bezrobociem, możesz zastosować trzykrotnie wyższe stawki amortyzacji degresywnej.
- Warunkiem jest, by gmina była wpisana do wykazu ogłoszonego przez Radę Ministrów – a taki wykaz obecnie nie istnieje.
- Nie wystarczy samodzielna ocena, czy Twoja gmina spełnia warunki – niezbędne jest formalne ogłoszenie wykazu.
- Jeżeli kiedyś wykaz taki zostanie ogłoszony, skorzystanie z preferencji będzie wymagało rzetelnego udokumentowania, że środek trwały faktycznie i stale wykorzystywany jest w zakładzie na terenie tej gminy.
- W praktyce, obecnie nie można korzystać z art. 16k ust. 2 i 3 u.p.d.o.p.
Podstawa prawna
- art. 16k ust. 1, 2, 3 – Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych
- art. 28 ust. 1 – Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych
- art. 180 § 1 – Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa
Tematy porad zawartych w poradniku
- amortyzacja degresywna w gminie zagrożonej bezrobociem
- wyższe stawki amortyzacji podatkowej 2025
- amortyzacja środków trwałych w gminie zagrożonej recesją
- warunki stosowania amortyzacji degresywnej
Przydatne strony urzędowe: