Zastosowanie odpowiednich wyrobów budowlanych ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa, trwałości i legalności każdej inwestycji budowlanej. Inwestor, kierownik budowy oraz projektanci muszą mieć świadomość, że użycie niewłaściwych materiałów może skutkować poważnymi konsekwencjami prawnymi – od konieczności dokonania kosztownych przeróbek po odpowiedzialność karną lub administracyjną. W tym poradniku wyjaśniam, jak wykazać zgodność użytych wyrobów budowlanych z przepisami prawa i uniknąć problemów podczas odbioru budynku.
🔍 Jakie wyroby budowlane można stosować?
Zgodnie z art. 10 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane, wyroby budowlane mogą być używane przy wykonywaniu robót budowlanych wyłącznie wtedy, gdy:
- zostały wprowadzone do obrotu lub udostępnione na rynku krajowym zgodnie z przepisami odrębnymi,
- w przypadku wyrobów budowlanych – są stosowane zgodnie z ich zamierzonym zastosowaniem.
👉 Mówiąc prościej: nie każdy produkt, który wygląda jak „materiał budowlany”, może być użyty w budowie. Musi on mieć odpowiednie dokumenty i certyfikaty.
🧩 Przykłady praktyczne
Przykład 1: 🏗️ Firma budowlana „NovaBud” z Wrocławia zamówiła płyty warstwowe do wykonania elewacji hali magazynowej. Producent dostarczył deklarację właściwości użytkowych oraz certyfikat CE. Kierownik budowy przechował dokumenty w dokumentacji powykonawczej i uwzględnił je w oświadczeniu o zgodności robót z projektem. Podczas kontroli PINB przed odbiorem – nie było zastrzeżeń.
Przykład 2: 🏚️ Inwestor indywidualny budujący dom jednorodzinny w okolicach Kielc, skorzystał z tańszych cegieł sprowadzonych z zagranicy, które nie miały deklaracji CE ani krajowej deklaracji zgodności. Podczas kontroli nadzoru budowlanego, organ zażądał dokumentów zgodnie z art. 81c ust. 1 pkt 2 pr. bud.. Brak odpowiednich dokumentów skutkował nakazem przeprowadzenia badań technicznych na koszt inwestora oraz opóźnieniem odbioru o 3 miesiące.
🏗️ Jakie dokumenty potwierdzają zgodność wyrobów budowlanych?
Rodzaj dokumentacji zależy od tego, w jakim systemie został wprowadzony wyrób do obrotu:
✅ Wyroby z certyfikatem CE (system unijny)
- Deklaracja właściwości użytkowych (DoP)
- Znak CE na produkcie lub opakowaniu
- Dokumentacja powinna zawierać informację o normie zharmonizowanej
✅ Wyroby krajowe (brak normy zharmonizowanej)
- Krajowa deklaracja zgodności
- Znak budowlany B
- Certyfikat zgodności z krajową normą lub aprobatą techniczną
✅ Wyroby nietypowe lub niestandardowe
- Krajowa ocena techniczna (KOT) – dla wyrobów nieobjętych normami
- Indywidualna dokumentacja techniczna – dla wyrobów jednorazowego zastosowania w danym obiekcie
🧩 Kto odpowiada za zgodność wyrobów?
Zgodnie z przepisami Prawa budowlanego:
- 🧑🔧 Kierownik budowy – w oświadczeniu końcowym potwierdza, że użyte wyroby zostały wprowadzone do obrotu zgodnie z przepisami i są zgodne z projektem.
- 🏗️ Inwestor – ma obowiązek zapewnienia, że wykonawcy stosują materiały zgodnie z projektem i prawem.
- 📐 Projektant – wskazuje w projekcie typ i wymagania dotyczące wyrobów budowlanych.
- 🏢 Organ nadzoru budowlanego – może żądać dokumentacji potwierdzającej legalność użytych wyrobów.
⚖️ Wyroki sądowe
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu (sygn. IV SA/Po 254/19) orzekł, że „użycie wyrobów budowlanych niespełniających wymogów określonych w przepisach odrębnych stanowi podstawę do odmowy wydania pozwolenia na użytkowanie obiektu”. ⚠️
📚 Podstawa prawna
📜 art. 10, art. 59a ust. 2 pkt 3, art. 81c ust. 1 pkt 2 – ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane
📜 ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1213)
📜 rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r.
📜 rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/515 z dnia 19 marca 2019 r.
📝 Podsumowanie
✔ Aby wykazać, że użyto odpowiednich wyrobów budowlanych, inwestor i kierownik budowy muszą posiadać komplet dokumentacji (CE, deklaracje, certyfikaty).
✔ Organy nadzoru mogą zażądać dokumentów potwierdzających legalność materiałów nawet po zakończeniu budowy.
✔ W razie użycia wyrobów bez odpowiednich oznaczeń, trzeba liczyć się z konsekwencjami prawnymi i finansowymi.
✔ Zawsze przechowuj całą dokumentację producentów – to Twoje zabezpieczenie na przyszłość! 🧾
🔖 Tematy porad zawartych w poradniku
- zgodność wyrobów budowlanych z przepisami
- certyfikat CE a odbiór budynku
- dokumentacja budowlana przed oddaniem do użytkowania
- deklaracja właściwości użytkowych CE
- kontrola nadzoru budowlanego 2025
🔗 Przydatne strony urzędowe
- Ministerstwo Rozwoju i Technologii – Wyroby budowlane
- Komisja Europejska – CPD 305/2011: https://ec.europa.eu/growth/sectors/construction/product-regulation_en